تعادل|
بازار سهام دیگر روند صعودی و سوددهی ندارد و تنها در برخی از روزهای هفته شاخص رشد و در مقابل میزان سوددهی و قیمت سهام نزول می‌کند. به هر ترتیب مولفه‌های سیاسی و اقتصادی که روی این بازار تأثیر داشته‌اند کمی تغییر کرده و بررسی نشان می‌دهد که قطعی صنایع سیمانی، افزایش نرخ گاز صنایعی همانند فولاد، رشد نرخ بهره بین‌بانکی و ابهام بیش‌ازپیش در مذاکرات بورس را به مدار نزول نزدیک کرده است. این روزها شاخص در آستانه کانال یک‌میلیون و 400 هزار واحدی بوده اما؛ میانگین قیمت‌ها تک سهم‌ها و گروه‌ها تفاوت عمده در چند رده پایین‌تر قرار دارد و بخش عمده‌ای از سهامداران در زیان مطلق به سر می‌برند.
جدال نرخ بهره و بورس
همان‌گونه که پیش‌ازاین گفته شد نرخ بهره اوراق بدهی و نرخ بهره بین‌بانکی تأثیر بسزایی درروند معاملات بازار سرمایه دارد.
در حال حاضر نرخ بهره اسناد خزانه اسلامی در بازار سهام به محدوده 24.3درصد رسیده است. همچنین در بازار بین‌بانکی نرخ بهره اوراق بدهی از مرز 21درصد فراتر رفته و به 21.09درصد رسیده است. در چنین شرایطی با توجه به افزایش ریسک‌های بازار سرمایه به دلیل نزول شاخص‌ها، افزایش نرخ بهره به کوچ بخشی از نقدینگی به سمت اوراق بدون ریسک منجر شده است. با توجه به سیاست‌های ضد‌تورمی و برنامه‌های دولت برای پوشش کسری بودجه به نظر می‌رسد این ریسک همچنان در ماه‌های آینده با بازار سرمایه همراه خواهد بود. به‌هرحال این موضوع را می‌توان برنامه دولت در جمع‌آوری نقدینگی موجود در کشور دانست.
ریسک مذاکرات
موضوع و مشکل بعدی بورس مذاکرات هسته‌ای است. چندی پیش روزنامه کیهان گفته بود که با توجه به مواضع امریکایی‌ها و اروپایی‌ها، به نظر می‌رسد دور سختی از مذاکرات در وین در پیش است و در سال۲۰۲۱ اتفاق خاصی نخواهد افتاد و همه چشم‌ها به سال۲۰۲۲ دوخته‌شده. برخی از رسانه‌های خارجی ازجمله بلومبرگ نیز هفته گذشته مدعی شده بودند که احتمال شکست در مذاکرات هسته‌ای زیاد است.
اما از طرفی دیگر وزیر امور خارجه ایران نیز هشدار داده بود که اقدامات و اظهارات التهاب‌آفرین ممکن است تلاش‌های موجود را به خطر بیندازد. مخابره چنین خبر‌هایی در آستانه آغاز مذاکرات هسته‌ای، روز جاری پیام مثبتی را به بازار سرمایه مخابره نمی‌کند. چراکه بلاتکلیفی در مذاکرات هسته‌ای به معنای تداوم تحریم‌ها و کاهش مبادلات تجاری شرکت‌های بورس به‌ویژه شرکت‌های صادرات محور است و این موضوع در بلندمدت می‌تواند روند درآمد‌زایی شرکت‌های بورس را تضعیف و روند نزولی شاخص‌های بورس را تشدید کند.به‌هرحال نباید انتظار داشت که به همین زودی‌ها خبری مثبت از مذاکرات مخابره شود و سمت‌وسوی معاملات تغییر کند. به عقیده کارشناسان کوتاه‌ترین زمان برای تأثیرگذاری مذاکرات بر روی بورس سال 1401 است و پیش ازآن نمی‌توان گفت که تأثیر مثبت یا منفی دارد.
چه خبر از گاز صنایع
یکی از مهم‌ترین عامل‌ها برای خروج نقدینگی از بازار قطع گاز صنایع سیمانی به علت افزایش مصرف در فصول سرد سال به‌حساب می‌آید. البته این صنعت در تابستان سال جاری با قطعی برق مواجه شد و درنتیجه کاهش شدید تولید و افزایش قیمت محصول این صنایع را در پی داشت، حال با ورود به فصل سرد سال با خطر قطعی گازبرای صنایع سیمانی مواجه هستیم.
بر اساس اخبار موجود گاز 60درصد از تولیدکننده‌های سیمان به‌ویژه تولیدکننده‌هایی که در شمال کشور مستقر هستند قطع‌شده و قرار است به‌جای گاز به این صنایع، مازوت داده شود اما فعالان صنعت سیمان می‌گویند: قطعی گاز حتی با فرض استفاده از مازوت می‌تواند به کاهش تولید در این صنعت منجر شود. هنوز برآوردی از آثار قطعی گازبر صنعت و بازار سیمان انجام‌نشده است اما برآورد‌ها نشان می‌دهد که روند کاهش درآمد در این صنعت در ماه‌های آینده ادامه خواهد یافت. از سوی دیگر برخی خبر‌ها نشان می‌دهد که ریسک قطعی گاز فقط متوجه صنعت سیمان نیست و سایر صنایع ازجمله تولیدکننده‌های فولاد، پتروشیمی و نیروگاه‌ها هم با خطر قطعی گاز مواجه هستند. برخی خبر‌ها حاکی از آن است که ۵شرکت پتروشیمی که در حوزه تولید اوره و متانول فعالیت می‌کنند یعنی پتروشیمی پردیس، شیراز، خراسان، فن آوران و زاگرس با محدودیت گازرسانی روبرو شده‌اند. برخی کارشناسان صنعت پتروشیمی می‌گویند: هنوز به فصل زمستان نرسیده‌ایم، اما خوراک گاز پتروشیمی‌ها محدود شده و احتمال آن می‌رود که با کاهش بیشتر دما در فصل زمستان با قطعی کامل گازبرای اوره سازها و متانول سازها روبرو شویم که زیان قابل‌توجهی را به صنعت پتروشیمی وارد خواهد کرد.
به زبانی ساده‌تر می‌توان گفت که قطعی گازبرای صنایع سیمانی به بورس، اقتصاد کشور و محیط‌زیست زیان جبران‌ناپذیری می‌رساند.
تالار شیشه‌ای تغییر روند می‌دهد؟
رضا محمدی، کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت بازار سرمایه نوشت: با توجه به تحولات و اتفاقات هفته‌‌ای که گذشت، بازار متعادلی خواهیم داشت، اما آنچه مسلم است آنکه بازار پتانسیل رشد ندارد. بازار با سردرگمی مواجه است که بیشتر به نظر می‌رسد این وضعیت به دنبال اخباری است که سهامداران از آن بی‌‌خبرند؛ ازاین‌رو ترس و ابهام در بازار موج می‌زند. به عنوان‌مثال در حوزه سیاست خارجی و انجام مذاکرات بین‌المللی برجام، اخبار مثبتی به بازار و سرمایهگذاران ارایه نشده است. با توجه به موضع‌‌گیری‌‌های امریکا و دیگر مسوولان کشورهای بین‌المللی در این حوزه، سرمایهگذاران در ابهام هستند و گمان می‌کنند که بعید است مذاکرات بین‌المللی برجام تا پایان سال به نتیجه خاصی برسد. با این اوصاف ازیک‌طرف بلاتکلیفی موضوع برجام و از طرف دیگر افزایش نرخ دلار و خبرهای سیاسی داخلی و بین‌المللی موجب ترس سرمایهگذاران از انجام دادوستدهای بورسی است. نکته دیگر این است که بار روانی بسیاری بر دوش سرمایهگذاران در این روزها وجود دارد که نتیجه آن این است که این‌بار روانی خودش را در نحوه معاملات نشان خواهد داد.
این مسائل موجب عدم تزریق محرک‌های مثبت حمایتی به بازارمی‌شود. در حال حاضر نیز دولت موضوعات و اولویت‌های دیگری در حوزه‌های دیگر دارد ازاین‌رو ترجیح می‌دهد بازار سهام با همین وضع به راه خود ادامه دهد. با این تفاسیر اما هفته‌هاست که منتظریم محرک‌های مثبتی به بازار تزریق شود اما در این خصوص خبری نیست. در یک نگاه کلی باید بگوییم که بازار این هفته هم در امتداد روند هفته پیش به راه خود ادامه خواهد داد، اما با این تفاوت که طبیعتاً با یک دیدگاه عقلایی بازار بیشتر از این نباید افت کند. به‌هرحال واقعیت تلخ آن است که روزنه مثبتی برای معاملات آتی دیده نمی‌شود و نمی‌توان برای هفته آینده بازاری ایده‌آل و مثبت در نظر گرفت اما به نظر می‌رسد همانند هفته قبل شاخص در یک فضای تعادلی به راه خود ادامه دهد.
بازار از نگاه معاملات یکشنبه
شاخص کل بازار بورس در دومین روز کاری هفته یعنی یکشنبه، هفتم آذرماه با یک هزار و ۳۱۶ واحد افزایش، در جایگاه یک‌میلیون و ۳۶۸ هزار واحدی قرار گرفت. در معاملات این روز بیش از چهار میلیارد و ۳۶۵ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۳۳ هزار و ۶۰۱ میلیارد ریال دادوستد شد. همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با یک هزار و ۸۵۳ واحد کاهش به ۳۷۵ هزار و ۴۲ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با یک هزار و ۱۶۷ واحد افت به ۲۳۶ هزار و ۱۶۰ واحد رسید. شاخص بازار اول، ۲۳۶ واحد و شاخص بازار دوم، چهار هزار و ۹۴۳ واحد افزایش داشتند.
علاوه بر این در بین همه نمادها، شرکت پتروشیمی پارس با نماد «پارس» با یک هزار و ۲۹۸ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با نماد «شستا» با ۷۶۷ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر با نماد «وغدیر» با ۵۹۲ واحد، پتروشیمی فناوران با نماد «شفن» با ۴۵۸ واحد، گسترش نفت و گاز پارسیان با نماد «پارسان» با ۲۲۸ واحد، سایر اشخاص بورس انرژی با نماد «انرژی» با ۱۷۹ واحد، نفت و گاز پتروشیمی تأمین با نماد «تاپیکو» با ۱۵۳ واحد، پتروشیمی نوری با نماد «نوری» با ۱۵۲ واحد و معدنی و صنعتی گل گهر با نماد «کگل» با ۱۴۰ واحد تأثیر مثبت بر شاخص بورس داشتند.
در مقابل توسعه معادن و فلزات با نماد «ومعادن» با ۲۱۷ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با نماد «فارس» با ۲۰۲ واحد، پتروشیمی شیراز با نماد «شیراز» با ۱۶۸ واحد، پتروشیمی پردیس با نماد «شپدیس» با ۱۳۸ واحد، توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه با نماد «میدکو» با ۱۲۶ واحد و پالایش نفت بندرعباس با نماد «شبندر» با ۱۲۶ واحد با تأثیر منفی بر شاخص بورس همراه شدند.
بر پایه این گزارش، در دومین روز کاری هفته شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با نماد «شستا»، سایر اشخاص بورس انرژی با نماد «انرژی ۳»، فولاد مبارکه اصفهان با نماد «فولاد»، بورس اوراق بهادار تهران با نماد «بورس»، گروه دارویی برکت با نماد «برکت»، پارس فولاد سبزوار با نماد «فسبزوار» و پالایش نفت بندرعباس با نماد «شبندر» در نمادهای پرتراکنش قرار داشتند. گروه شیمیایی هم در معاملات امروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۱۹۰ میلیون و ۷۴ هزار برگه سهم به ارزش سه هزار و ۵۱ میلیارد ریال دادوستد شد.
طی روز یکشنبه شاخص فرابورس بیش از ۱۳۲ واحد کاهش داشت و بر روی کانال ۱۹ هزار و ۴۹۳ واحد ثابت ماند. همچنین در این بازار یک میلیارد و ۵۹۴ میلیون برگه سهم به ارزش ۱۷ هزار و ۱۳۲ میلیارد ریال دادوستد شد.
در دومین روز کاری هفته گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی با نماد «سمگا»، پتروشیمی زاگرس با نماد «زاگرس»، پلیمر آریا ساسول با نماد «آریا»، سهامی ذوب آهن اصفهان با نماد «ذوب»، توسعه سامانه نرم‌افزاری نگین با نماد «توسن»، توزیع دارو پخش با نماد «دتوزیع» و شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین با نماد «صبا» با تأثیر مثبت بر شاخص فرابورس همراه بودند.
همچنین بیمه پاسارگاد با نماد «بپاس»، صنعتی مینو با نماد «غصینو»، پتروشیمی مارون با نماد «مارون»، مجتمع جهان فولاد سیرجان با نماد «فجهان»، پالایش نفت شیراز با نماد «شراز»، فرابورس ایران با نماد «فرابورس»، صنایع پتروشیمی تخت جمشید با نماد «شجم»، بیمه اتکایی ایرانیان با نماد «اتکای» و سنگ‌آهن گهرزمین با نماد «کگهر» تأثیر منفی بر شاخص فرابورس داشتند.
