در هفته گذشته شاهد رویدادها و اظهارنظرهای مختلفی در حوزه بورس کالای ایران بودیم که البته همه نگاه‌ها به اجرای طرح ویژه وزارت صمت در بورس کالا معطوف بود به‌طوری‌که مهم‌ترین عناوین اخبار در هفته گذشته به وزارت صمت گام نخست مدیریت هوشمند بازار را محکم برداشت، حذف مانعی بزرگ از سر راه جهش تولید، الگوی جدید مدیریت بازار صنایع معدنی از مسیر بورس، تولید بدون دغدغه صنایع پایین‌دست با طرح وزارت صمت، استقبال تولیدکنندگان از قرارداد کشف پریمیوم و ورود سیمان به بورس، آغازگر حذف قیمت‌گذاری دستوری اختصاص داشت.
طرح ویژه وزارت صمت در راستای مدیریت هوشمند بازار و رفع دغدغه تولیدکنندگان از طریق قراردادهای کشف پریمیوم در بورس کالای ایران از روز چهارشنبه ساعت ۱۴:۳۰ دقیقه آغاز شد که مصرف‌کنندگان استقبال ویژه‌ای از عرضه شمش فولاد شرکت‌های جهان فولاد سیرجان، چادرملو و فولاد کاوه جنوب کیش داشتند و درمجموع ۱۷۵ هزار تن در قالب ۲۷ قرارداد مورد معامله قرار گرفت تا نخستین گام در طرح وزارت صمت، محکم برداشته
شود.
بر اساس آمارهای معاملاتی چهارشنبه ۲۶ آبان ماه ۱۲ قرارداد کشف پریمیوم شمش بلوم شرکت جهان فولاد سیرجان، ۱۱ قرارداد کشف پریمیوم شمش فولاد شرکت معدنی و صنعتی چادرملو و ۴ قرارداد کشف پریمیوم شمش بلوم شرکت فولاد کاوه جنوب کیش جمعاً معادل ۱۷۵ هزار تن محصول مورد معامله قرار گرفت.همچنین ۱۲۰ تن مس کاتد ملی مس در قالب ۶ قرارداد ۲۰ تنی دادوستد شد تا تعداد قراردادهای کشف پریمیوم در روز جاری به ۳۳ قرارداد برسد.
محمدصادق مفتح، قائم‌مقام وزارت صمت گفت: از ۲۶ آبان ماه طرح جدید وزارت صمت در قالب قراردادهای کشف پریمیوم محصولات صنایع معدنی در بورس کالای ایران آغاز شد که با این روش، بازار هم برای تولیدکننده و هم مصرف‌کننده پیش‌بینی پذیر شده و قابلیت برنامه‌ریزی بلندمدت در حوزه تولید ایجاد می‌شود؛ درواقع با این شیوه جدید، یکی از موانع جهش تولید یعنی عدم امکان پیش‌بینی کوتاه‌مدت و میان‌مدت بازار حذف و قدمی بزرگی در جهش تولید برداشته می‌شود.
منطق استفاده از این قرارداد بر این مبنا است که هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده بتواند برای بازده زمانی یک‌ساله و یا بیشتر برنامه‌ریزی کرده و آنها بتوانند از آینده بازار و فروش کالا و تأمین مواد اولیه اطمینان حاصل کنند؛ در اصل با این طرح وزارت صمت با بهره‌گیری از ظرفیت بورس کالا، بازار برای فعالان اقتصادی و تولید پیش‌بینی پذیر می‌شود.
امیر صباغ، مدیر اقتصادی و توسعه سرمایه‌گذاری ایمیدرو گفت: انعقاد قرارداد بلندمدت میان صنایع بالا و پایین‌دستی، تأمین مواد اولیه از طریق واردات هم‌زمان با حفظ رقابت‌پذیری صنایع، پیش‌بینی پذیری بازار (عرضه‌های سه‌ماهه، شش‌ماهه و نه‌ماهه)، حذف سهمیه‌ها و کاهش رانت ناشی از اختلاف قیمت بازار و بورس، تسهیل صادرات و حذف امضای طلایی، تأمین مالی حوزه صنعت از طریق ابزار بورس‌های کالایی مهم‌ترین اهدافی هستند که در الگوی جدید مدیریت بازار بر آنها
تمرکز می‌شود.
در این الگو بازارها به دودسته مازاد عرضه و کسری عرضه تقسیم می‌شود و متناسب با این تقسیم‌بندی بازار مدیریت می‌شود. این الگو می‌تواند بحران‌ها را مدیریت و ابزارهای لازم را برای دولت فراهم آورد.
این الگو توان مدیریت شوک‌های قیمتی بین‌المللی را هم دارد. همچنین امکان مدیریت شوک‌های ناشی از قطع انرژی را نیز دارد.
عبدالله زارع، کارشناس بازار سرمایه پیش‌بینی کرد با توجه به اینکه تولیدکنندگان بالادست و پایین‌دست در قرارداد کشف پریمیوم، امکان برنامه‌ریزی تولید بدون دغدغه فروش و تأمین مواد اولیه را پیدا می‌کنند از این قرارداد استقبال ویژه‌ای خواهند کرد.
زارع یکی از مزایای معاملات کشف پریمیوم را امکان برنامه‌ریزی برای طرفین معاملات خواند و گفت: با این روش فروشنده از فروش محصول خود در آینده مطمئن شده و امکان برنامه‌ریزی برای بالانس تولید را دارد و خریدار نیز از تحویل کالای خریداری‌شده اطمینان حاصل می‌کند. این ابزار باعث جهش تولید خواهد شد.
مرتضی برج‌لو، کارشناس بازار سرمایه گفت: با ورود سیمان به بورس کالا و پذیرش اکثر شرکت‌های سیمانی در بورس، دولت گامی بزرگ در جهت احیای صنعت سیمان کشور برداشت که این رویه، آغازگر حذف قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب قیمتی در صنایع به شمار می‌رود.
مرتضی برج‌لو با اشاره به عرضه سیمان در بورس کالا و تلاش دولت برای حذف قیمت‌گذاری دستوری اظهار داشت: در شرایطی که به دلیل کاهش تولید و ادامه قطعی برق کارخانه‌ها شاهد کمبود کالا در بازار و گرانی سیمان بودیم، اما رویکرد مهم دولت اعتماد به بازار سرمایه و تقویت عرضه‌ها در بورس کالا بود که امروز نتیجه آن اعتماد را در ثبات و آرامش بازار مشاهده می‌کنیم.
