رقیه ندایی|
در آبان ماه سال جاری صف‌های دریافت کد معاملاتی بورسی درمقایسه با ماه‌های گذشته کمی کوتاه‌تر شد و تنها ۲۱۷ هزار نفر به بازار سهام وارد شدند و مجموع سهامداران به ۲۱ میلیون و ۳۹۰ هزارنفر رسید. چندماهی می‌شود که وضعیت بورس عجیب شده و رصد این بازار کمی سخت‌تر از گذشته چراکه؛ پس از چهارماه ریزش واصلاح متوالی بازار روند متعادل و روبه بالایی به خود گرفته است و همین موضوع میزان حساسیت بورس را افزایش می‌دهد. در روزهای نزول بازار اغلب سهامداران جدیدالورود سرمایه خود را از بازارسهام خارج کردند اما در هفته‌های پایانی دومین ماه پاییز وضعیت تغییر کرد و باتوجه به نوسان در بازارهای موازی همانند طلا، دلار، مسکن و خودرو سرمایه‌ها و نقدینگی‌های موجود در بازارهای مالی به سمت و سوی تالارشیشه‌ای بورس روانه شد.
وضعیت دلار و طلا نیز غیرقابل پیش‌بینی است و قیمت خودرو نیز دلار نوسان است و از این رو تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی بر این نظرند که با تداوم وضعیت بازارهای موازی و کاهش میزان بازدهی و سود این افراد شاهد خروج نقدینگی از این بازارها و ورود احتمالی این نقدینگی‌ها به بورس خواهیم بود. نرخ تورم، ارزش پول ملی، وضعیت قیمت‌های جهانی و تعیین تکلیف انتخابات امریکا باعث شده که تا حدودی از پیچیدگی معاملات در بازار کاسته شود و درنهایت علاقه سرمایه‌گذاری در این بازار بیش از گذشته شود.
از میزان کدهای بورسی کاسته شد
سال ۱۳۹۹ برای بورس سال عجیبی بود از یک سو شیوع ویروس کرونا و از سوی دیگر حمایت‌های دولت باعث شد که سرمایه بسیار زیادی وارد این بازار شود که در نهایت شاهد رشد شارپی بیش از ۳۰۰ درصدی در بازار باشیم. این رشد سه الی چهار ماه ادامه‌دار بود اما پس از آن بازار روند اصلاحی خود را آغاز کرد و این روند حدودا چهارماه به طول انجامید که مهم‌ترین دلیل آن را می‌توان بی اعتمادی مردم نسبت به بازار سهام، رفتارهیجانی و دخالت‌های برخی از مسوولان دانست. حال با این وضعیت بازار اگر به کدهای معاملاتی صادر شده نگاه کنیم، می‌توان دریافت که در دومین ماه پاییز و تا قبل از پایان اصلاح شاخص سرعت صدور کدهای معاملاتی در مقایسه با ابتدای سال روند کندی داشته است و براساس گزارش‌های شرکت سپرده گذاری مرکزی در آبان ماه سال جاری، ۲۱۷ هزارنفر برای دریافت کد معاملاتی در سامانه سجام ثبت نام کرده‌اند تا میزان ثبت نام کنندگان به‌طور کلی به عدد ۲۱ میلیون و ۳۹۰ هزار نفر برسد که در مقایسه با ماه‌های ابتدای سال کدهای صادر شده طی ماه‌های اخیر رقم بالایی نیست.
درست است که کدهای معاملاتی در هشت ماهه نخست سال جاری از رقم ۲۱ میلیون نفر رد شده ونسبت به ماه‌های نخست سال ۱۳۹۹ از سرعت این روند تا حد قابل توجهی کاسته شده است اما؛ کدهای معاملاتی صادر شده خبر از این موضوع می‌دهد که در مقایسه با ۱۱ میلیون و ۶۶۵ هزار کد بورسی صادر شده تا پایان سال ۱۳۹۸ میزان صدورکدهای معاملاتی سال جاری با همه اتفاقات خوش‌گوار و ناگوار که تجربه کرده بود رشد ۸۳ درصدی را در کارنامه خود داشته است. طی ماه گذشته یعنی آبان ماه ۲۱۷ هزار کد معاملاتی در بازار سهام صادر شد که تا دوهفته قبل، روند معاملات بازار تحت تاثیر انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا اماو اگر‌های بسیاری داشت و طی این مدت برخی از کارشناسان پیروزی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری را یک خطربسیار جدی برای بازار سهام تلقی می‌کردند ولی پس از پیروزی بایدن شاهد نزول عمده در بازار سهام نبودیم و بورس نیز در سایه درگیری لفظی میان دموکرات‌ها و جمهوری خواهان در حال رشد است.
از سوی دیگر نزول و افت شاخص سهام به یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد و جلسات و سیاست‌گذاری‌های شانه بورس بازار داغ شایعات را فراهم ساخته و در این میان افزایش نرخ سود بین بانکی و قیمت گذاری محصولاتی مانند فولاد باعث شد که ترس و بی اعتمادی در بازار رخنه کند و درنهایت برخی از سهامداران از بازار خارج شدند. بر همین اساس بسیاری از فعالان بورسی از ادامه‌دار شدن بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران پس از تصمیمات خلق‌الساعه سیاست‌گذاران و کاهش شدید درخواست سرمایه‌گذاران برای دریافت کدهای معاملاتی در ماه‌های آتی خبر می‌دادند.
صعود سال ۱۳۹۹
همانطور که گفتیم سال ۱۳۹۹ یک قله برای بورس محسوب می‌شود و در این سال بیش از ۹ میلیون و ۷۲۵ هزار کد معاملاتی جدید صادر شد و طی این مدت شاخص کل بورس تهران از رقم ۳۰۴.۹۹ واحد در پایان معاملات آبان ماه با رشد قابل توجهی در دومین ماه پاییز سال جاری به رقم ۱.۳۴۵.۳۰۱ واحد افزایش یافته است. تقربیا از اسفندماه که حمایت‌های دولتمردان از بازار سرمایه آغاز و این بازار را کم ریسک بازارمالی دانستند و بسیاری از مردم با این رویه تصمیم به سرمایه‌گذاری در بورس و بازارسهام گرفتند که در نهایت موجود ارزش معاملات روزانه به بیش از ۲۲ هزارمیلیارد تومان در روز برسد و کدهای معاملاتی نیز به این واسطه هر روز بیش از گذشته شود. براساس اعلام کارشناسان بورسی یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش صدور کدهای معاملاتی مخصوصا برای افراد حقیقی می‌توان آزادسازی سهام عدالت در بازار سرمایه نام برد و براساس قوانین این سهام افرادی که روش مستقیم برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده‌اند کد بورسی صادر می‌شود که همین مورد رونق کدهای بورسی را پدیدآورده است.
همچنین آغاز کار سامانه معاملات آنلاین از اواخر سال ۱۳۹۸ نیز رغبت و علاقه سرمایه‌گذاران را نسبت به بازار سرمایه بیش از گذشته کرده و دومین ماه پاییز یک هزار و ۳۲۰ کد مربوط به سهامداران حقوقی صادر شده و ۲۱۵.۶۸۰ هزارکد نیز برای سهامداران حقیقی صادر شده است.
این موضوع در حالی است که در مهرماه ۶ هزارو ۸۰۷ نفرحقوقی برای دریافت کد معاملاتی اقدام کرده بودند و معاملات بازار را رصد می‌کردند.
یکتازی استان‌ها در ثبت کدمعاملاتی
عمده سهامداران جدیدالورود که توسط تشویق‌های دولت وارد بازارسهام شده بودند پس از نوسانات و اصلاحات شدید مردادماه از این بازار خارج شدند با این وجود هنوز هم چند داستان همچنان پیشتاز دریافت کدهای معاملاتی هستند و بیشترین ترکیب بازیگران بازار سرمایه را به خود اختصاص داده‌اند. از ۲۱۷ هزارنفری که در آبان‌ماه برای دریافت کد معاملاتی اقدام کردند تهران با ۲۷هزار و ۹۹۸ نفر ثبت‌نام‌کننده در صدر جدول دریافت‌کنندگان کد بورسی در آبان‌ماه قرار دارد. بعد از آن استان اصفهان با ۲۰ هزار و ۵۷۷نفر در رتبه بعدی قرار می‌گیرد و استان‌های خراسان رضوی، فارس، خوزستان، گلستان، گیلان و آذریایجان شرقی در رتبه‌های بعدی بیشترین ثبت نام کد بورسی قرار دارند. استان چهارمحال و بختیاری نیز با یک هزار و ۴۰۲ کد معاملاتی جدید انتهای جدول را به خود اختصاص داده است.
سینگال بودجه ۱۴۰۰
درست است که بودجه سال آینده راهی طولانی برای تصویب و نهایی شدن پیش رو دارد اما گمانه‌زنی اولیه از ارقام مهم‌ترین سند مالی کشور دلالت‌های مهمی برای بازارهای سرمایه‌گذاری از جمله بورس دارند. مورد اول به احتمال حذف نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالای اساسی و جبران آن از روش‌های دیگر بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد پس از بیش از دو سال مواجهه با انتقادهای نظری و اشکالات پرشمار عملی، اجرای این سیاست که با هدف اولیه مهار تورم برقرار شده بود از صحنه کنار می‌رود. پیامد مهم این رویکرد عبارت از امکان انعطاف بیشتر در زمینه نرخ فروش کالاهای مشمول یارانه است که در صورت تحقق، خبر مثبتی برای صنایع مرتبط در بازار سرمایه به شمار می‌رود. مورد دیگر به احتمال پیش‌بینی فروش۲.۳میلیون بشکه نفت خام در سال آینده با نرخ ۴۰ دلار در هر بشکه مربوط است که معنایی دوگانه دارد. از یک‌سو این پیش‌بینی می‌تواند به معنای لحاظ کردن یک گشایش قابل ملاحظه در زمینه صادرات نفت باشد و از سوی دیگر می‌تواند پیگیری طرح‌های مربوط به پیش‌فروش نفت در داخل را تقویت کند.
در هر دو صورت، پیام مهم این پیش‌بینی برای بازارها عبارت از عزم دولت برای تامین بودجه از محل غیرتورمی چه از محل فروش نفت صادراتی و چه از محل استقراض خواهد بود.
