گروه بورس|محمد امین خدابخش|
رونق بازار سهام به رغم افت قابل توجه قیمت در برخی از نمادها همچنان ادامه داد و همین امر موجب شده تا فعالان بازار سرمایه به لطف هجوم نقدینگی دیگر ترس چندانی نسبت به افول قیمت‌ها و تغییر روند در این بازار نداشته باشند. همین امر سبب شد تا در خلال معاملات هفته گذشته به رغم آنکه سه روز نخست از چهار روز معاملاتی هفته با عملکرد ضعیف شاخص‌ها پایان یافت با این وجود باز هم شاهد رویگردانی تقاضا از نمادهای تضعیف شده نباشیم. دقیقا همین خوشبینی بود که سبب شد تا کارنامه هفتگی معاملات سهام با پیشروی شاخص‌ها در بورس و فرابورس خاتمه پیدا کند.
در ترازوی اعداد
در هفته‌ای که گذشت، نماگر اصلی بازار سهام به میزان 13هزار و 186 رشد کرد و از سطح 445 هزار و 894 واحدی به سطح 459 هزار و 80 واحد رسید. به موجب این رشد 2.96 درصدی که پس از دو روز قرمزپوشی قیمت‌ها میسر شد، امیدها به تداوم صعود قیمت‌ها در بورس تهران افزایش یافت و رویای 500 هزار واحدی شدن شاخص کل بورس با احتمال بیشتری در میان فعالان بازار مطرح شد. این مهم تنها در صورتی محقق می‌شود که شاخص کل تنها به میزان 9 درصد دیگر افزایش یابد. صعود یاد شده موجب شد تا ارزش ریالی بورس تهران به هزار و 669 هزار و 237 میلیارد تومان برسد. اگر این رقم را در کنار ارزش 620 هزار و 829 میلیارد تومانی فرابورس بگذاریم، مجموع ارزش هر دو بازار به بیش از دو هزار و 290 هزار میلیارد تومان می‌رسد که با احتساب قیمت هر دلار امریکا حدود 13 هزار و 950 تومان، ارزش دلاری بازار سهام از 164 میلیارد دلار فرا‌تر می‌رود. البته در توضیح ارقام یاد شده باید به خاطر داشت که ثبت ارزش 164 میلیارد دلاری این بازار به منزله شکسته شدن رکورد صعود سال 92 نیست. چرا که در آن زمان تنها ارزش بورس تهران در اوج صعود به 147 میلیارد دلار رسیده بود که این رقم با ارزش دلاری بورس تهران در حال حاضر اختلافی معنادار دارد.
بورس تهران با احتساب دلار صرافی‌های دولتی تاکنون نتوانسته طی سال جاری ارزشی بالا‌تر از 119 میلیارد و 658 میلیارد دلار را به ثبت برساند. این در حالی است که طی 6 سال گذشته تعداد بسیار زیادی از شرکت‌ها در قالب عرضه اولیه به چرخه معاملات آمده‌اند. بنا بر این مقایسه این دو رقم نشانگر آن است که بورس تهران همچنان با سقف تاریخی خود فاصله بسیاری دارد؛ فاصله‌ای که حتی اگر تحلیل وضعیت بر مبنای آن جذاب باشد، با توجه به تغییراتی که طی این سال‌ها رخ داده چندان منطقی به نظر نمی‌آید.
نگاهی به اصلاح قیمت‌ها
بورس تهران هفته گذشته را در حالی آغاز کرد که صعود قیمت‌ها در هفته پیش از آن شاخص کل بورس را به سطح 445 هزار واحدی رسانده بود. دست یابی به این سطح در حالی میسر شده بود که حتی تا همین چندی قبل و در روزهای پایانی پاییز رسیدن نماگر یاد شده به سطح 400 هزار واحدی نیز بعید به نظر می‌رسید. اگرچه شاخص کل بورس و همتای فرابورسی آن معیار خوبی برای سنجش وضعیت بنیادی بازار نیست با این حال نمای کلی که به صورت پس‌نگر از وضعیت بازار ارایه می‌دهند، بسیاری را ترغیب می‌کند تا هنگام رشد ادامه‌دار قیمت‌ها در جهت سرمایه‌گذاری بیشتر اقدام کنند. همین اتفاق در روزهای پیش نیز افتاد و سبب شد تا بازار و فعالان آن بدون آنکه توجه چندانی به چند و چون وضعیت شرکت‌ها داشته باشند، سرمایه خود را به پشتوانه تداوم ورود نقدینگی، به بازار بیاورند. در چنین شرایطی طبیعی است که تداوم خوشبینی به منزله افزایش بیشتر قیمت سهم‌ها باشد. داد وستدهای هفته اخیر نیز در شرایطی از این دست آغاز شد. در نخستین روز معاملات هفته یاد شده شاخص بورس تهران به لطف رشد قیمت در بسیاری از نمادهای پالایشی و فلزی معدنی رشدی قابل توجه را به ثبت رساند و به رغم آنکه در ادامه معاملات به سبب افت قیمت‌ها نتوانست با قدرت قبلی به رشد خود ادامه دهد، با این حال توانست 6 هزار واحد رشد کند. این صعود اگرچه نخستین روز هفته را در جهت روند بلندمدت بازار سرمایه به اتمام رساند، اما ضعفی که بروز داد را در
2 روز معاملاتی بعدی به وضوح آشکارکرد.
داستان از این قرار بود که بروز برخی شایعات در فضای مجازی به همراه رشد قابل توجه قیمت در بسیاری از نمادها طی هفته‌های اخیر شرایطی را پدید آورده بود که به موجب آن اصلاح قیمت‌ها را در طول این هفته به امری ناگزیر مبدل می‌کرد. در مواقعی که رشد قیمت‌ها بسیار شارپی و پر قدرت است، بر خلاف تصور عموم تداوم صعود قیمت‌ها بدون اصلاح می‌تواند تداوم روند را با مشکل مواجه کند و به همان راحتی که پیشروی قیمت‌ها را به دنبال داشته عقبگرد آنها را نیز تسریع کند.
دلیل چنین امری را در ماهیت رفتار سرمایه‌گذاران می‌توان یافت. در صورتی که تمامی سرمایه‌گذاران در یک جهت خرید یا فروش اقدام به داد و ستد کنند و شرایطی را به وجود بیاورند که یکی از طرفین عرضه یا تقاضا نسب به طرف مقابل از شدت بیشتری برخوردار باشد در چنین حالتی، می‌توان تغییری هیجانی و کاهش نقد شوندگی بازار را به انتظار نشست. از این رو نه تنها می‌توان افت نسبی قیمت‌ها در هفته گذشته را امری مناسب تلقی کرد، بلکه با توجه به ماهیت اصلاحی آن (افت نسبی قیمت‌ها بدون شکل‌گیری عرضه‌های سنگین) می‌توان شانس بیشتری را برای تداوم رشد در هفته پیش رو برای کلیت سهام مورد معامله در بورس متصور شد.
هر عرضه یک رکورد جدید
اما از تغییرات بازار طی یک هفته اخیر که بگذریم. نیم‌نگاهی به شگفتی‌سازی عرضه‌های اولیه خالی از لطف نیست. در حالی که سال 97 با ثبت رکوردهایی حدود 150 هزار کد معاملاتی، برای شرکت در عرضه‌های اولیه کار خود را آغاز کرد، اقبال عمومی به این فرآیند کم ریسک سبب شده تا در آخرین ماه‌های سال 98 شاهد ثبت رکوردهای شگفت‌انگیزی در این زمینه باشیم.
بر این اساس آخرین عرضه انجام شده در سال جاری که چهاردهمین عرضه فرابورس ایران طی دوره مورد بحث نیز بود، نماد معاملاتی شرکت گروه توسعه مالی مهر آیندگان (ومهان) با عرضه 5 درصد از سهام خود به روش بوک بیلدینگ به بازار آمد. در این عرضه رکورد کدهای شرکت‌کننده در عرضه اولیه شکسته شد و به رقم یک میلیون و 388 هزار و 447 عدد رسید. گفتنی است در عرضه قبلی تعداد کدهای شرکت‌کننده حدود یک میلیون و 292 هزار کد بوده است. پیش بینی می‌شود
در صورت تداوم عرضه‌های اولیه تا پایان سال این رقم از 1 میلیون و 500 هزار کد عبور کند.
