گروه بورس|
مقوله شفافیت و توجه به ملزومات آن همواره یکی از مهم‌ترین مسائل مورد توجه در بازارهای مالی است. این مفهوم اگرچه در تمامی این بازارها نظیر بازارهای کالایی، بدهی و همچنین دارایی‌های نوظهور نظیر ارزرمزها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است با این حال در بازار سهام رنگ و بویی بسیار متفاوت دارد.
از آنجا که در بازار یاد شده دارایی مورد معامله سهام هر یک از شرکت‌های موجود است و داد و ستد آنها بستگی به اتفاقات رخ داده در این شرکتها دارد، از این رو افشای اطلاعات مالی در تمامی بورس‌های جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این اهمیت تا آنجاست که بروز فساد یا اشتباهات سهوی در گزارشگری مالی هر یک از شرکتها می‌توانند اثری مخرب بر اعتماد عمومی نسبت به کل بازار سهام داشته باشد. از این رو در تمامی این بازارها به روزآوری و بازبینی سازوکارهای گزارشگری مالی یکی از مهم‌ترین مقوله‌هایی است که توسط مسوولان سازمانی مورد توجه قرار می‌گیرد.
همین توجه است که سبب شده در سال‌های اخیر شاهد رشد و ترقی بسیاری از بازارهای سهام در سرتاسر دنیا باشیم. در ایران نیز طی سال‌های گذشته توجه ویژه‌ای به این بحث شده و مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار همواره درصدد آن بودند تا با بهبود و تکامل رویه‌های مشرف بر گزارشگری مالی، ضمن افزودن بر کارایی بازار، اعتماد عمومی را نسبت به معاملات بازار سهام افزایش دهند. در همین راستا در روز گذشته معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار خبر از تدوین رهنمودهایی داده است که به منظور رفع ایرادات موجود در زمینه گزارشگری مالی تهیه می‌شوند.
به گزارش سنا، مهم‌ترین رسالت سازمان بورس و اوراق بهادار، حمایت از حقوق سرمایهگذاران و اتخاذ تدابیر لازم جهت حفظ و توسعه بازار منصفانه و شفاف اوراق بهادار است و یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند تخصیص بهینه منابع را به دنبال داشته باشد، شفافیت اطلاعات منتشر شده است.
حسن امیری، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص گزارش‌های حسابرسی مورد رسیدگی در کمیته پذیرش گفت: گزارشگری مالی نادرست، مبهم و دو پهلو مهم‌ترین عاملی است که اعتماد سرمایهگذاران را مخدوش می‌سازد و سازمان را از رسالت خود باز می‌دارد. در حالی که، مهم‌ترین رسالت سازمان بورس و اوراق بهادار، حمایت از حقوق سرمایهگذاران و اتخاذ تدابیر لازم جهت حفظ و توسعه بازار منصفانه و شفاف اوراق بهادار است. وی با اشاره به اینکه سازمان بورس با توجه به مواد ۴۱ و ۴۲ قانون بازار، ناشران را ملزم می‌کند تا مطابق با استانداردهای حسابداری، صورتهای مالی خود را تهیه کنند، ادامه داد: حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار نقش قابل توجه و موثری در ارتقای شفافیت اطلاعاتی در بازار سرمایه دارند و باید مطابق با استانداردهای حسابرسی نسبت به صورتهای مالی ناشران اظهارنظر کنند.
عضو هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه در خصوص نقش سازمان در ارتقای کیفیت گزارش‌های مالی گفت: یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های سازمان در سال‌های اخیر ارتقای کیفیت گزارشگری مالی است که در قدم اول این مهم از طریق تدوین صورتهای مالی نمونه برای هر صنعت به همت کمیته استانداردها و آموزش این سازمان انجام پذیرفت و در اختیار استفاده‌کنندگان قرار گرفته است. این صورتهای مالی حداقل موارد افشای لازم در صورتهای مالی را مطابق با استانداردهای حسابداری فراهم می‌آورد. امیری در ادامه بیان داشت: بررسی صورتهای مالی و گزارش‌های حسابرسان مستقل و بازرسان قانونی طی سال‌های اخیر نشان‌دهنده برخی ایرادات تکرار شونده است که در بخشی تحت همین عنوان در گزارش سالانه عملکرد کمیته پذیرش و نظارت بر موسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار ارایه می‌شود، لذا در گام بعدی، اصلاح این موارد به منظور ارتقای کیفیت گزارشگری مالی در دستور کار واحد نظارت بر حسابرسان معتمد و گزارشگری مالی قرار گرفت.
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به نقش کمیته پذیرش در این خصوص خاطرنشان کرد: کمیته پذیرش و نظارت بر موسسات حسابرسی معتمد، به منظور حمایت از منافع سرمایهگذاران با توجه به نقش مهم حسابرسان در شفافیت اطلاعاتی، بر حسابرسان معتمد نظارت می‌کند. در این خصوص گزارش‌های صادره توسط حسابرسان در کمیته مذکور، به‌طور مستقل، مورد بررسی قرار می‌گیرد که نتیجه آن صدور آرای انضباطی برای موارد تخلفات صورت گرفته در حسابرسی شرکت‌های تحت نظارت است.
این عضو هیات‌مدیره در ادامه با بیان مشکل اصلی گزارش‌های حسابرسی اذعان داشت: از مهم‌ترین موارد می‌توان به وجود بندهای متعدد با نتیجه‌گیری نادرست و نیز بندهای نامفهوم و بندهای بدون اعلام آثار مالی یا حدود آثار مالی اشاره کرد که حتی استفاده‌کنندگان حرفه‌ای نیز در بیشتر مواقع قادر به تعدیل صورتهای مالی با توجه به بندهای گزارش حسابرسی نیستند و عملا گزارش‌های حسابرسی همراه صورتهای مالی برای استفاده‌کنندگان سودمند نبوده و نمی‌توانند در تصمیمات خود از آنها استفاده کرده و تصمیم‌گیری را با مشکل مواجه می‌کنند. این موضوع، حتی بر انجام وظایف نهادهای نظارتی به منظور تصمیم‌گیری برای اعطای مجوزها نیز تاثیر سویی دارد.
امیری در این میان به نقش حسابرسان در ارتقای گزارش‌های مالی اشاره داشت و گفت: از آنجایی که حسابرسان نقش اعتباردهی به صورتهای مالی ارایه‌شده توسط مدیریت شرکت را دارند و به استفاده‌کنندگان از صورتهای مالی این اطمینان معقول را می‌دهند که صورتهای مالی ارایه شده، عاری از هرگونه تحریف و اشتباه بااهمیت است که بر تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان تاثیر دارد، لذا حسابرسان تاثیر بسزایی بر افزایش قابلیت اتکای صورتهای مالی دارند. بدیهی است که اگر این اعتباردهی، بر خلاف استانداردهای حسابرسی، غیرواقعی و همراه با تحریف باشد، اثرات دلسردکننده‌ای در بازار سهام که بیشترین استفاده‌کننده از صورتهای مالی در آن وجود دارد، را موجب خواهد شد، در نتیجه اعتماد عمومی نسبت به اطمینان بخشی خدمات خدشه‌دار می‌شود.
عضو هیات‌مدیره سازمان بورس در ادامه افزود: با توجه به سیاست سازمان بورس در پیشگیری از تخلف و افزایش شفافیت، این وظیفه در حوزه گزارشگری مالی، به واحد نظارت بر حسابرسان معتمد محول شده تا با همکاری کمیته پذیرش و نظارت بر موسسات حسابرسی معتمد، اقدام به انتشار رهنمودهایی در خصوص مواردی که مستلزم توجه بیشتر توسط حسابرسان مستقل است، کنند. این رهنمودها با توجه به ایرادات مشاهده شده در گزارش‌های مالی بررسی شده تدوین می‌شود. هدف اصلی آن، پیشگیری از تخلفات، بهبود کیفیت گزارش‌های مالی، تبیین موضوعات تخصصی، آموزش و آگاهی‌بخشی به حسابرسان است.
وی در خصوص این رهنمودها ابراز داشت: در حال حاضر رهنمودهایی در خصوص معاملات با اشخاص وابسته، مسوولیت‌های حسابرس مستقل در برخورد با موارد تحریف در صورتهای مالی و تقسیم سود موهوم، تدوین و منتشر شده است که هر یک ضمن بسط موضوعات با استناد به استانداردهای حسابداری و حسابرسی و ضوابط مربوط، به تبیین موضوعات خاص و در صورت لزوم چگونگی برخورد مناسب حسابرس پرداخته است. رهنمودهای دیگری نیز در حال تهیه است که در اسرع وقت ارایه خواهد شد.
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس در خصوص کمیت این رهنمودها افزود: فرآیند ارایه رهنمودهای حسابداری و حسابرسی همانند فرآیند ارایه صورتهای مالی نمونه، همواره در حال توسعه و بهبود خواهد بود. این رهنمودها در سایت سازمان بورس، بخش اداره نظارت بر حسابرسان معتمد و گزارشگری مالی تحت عنوان «پروژه‌های در جریان» قابل دسترس است و متعاقبا، نیز با توجه به ایرادات تکرار شونده در گزارش‌ها، تغییرات استانداردهای حسابداری و حسابرسی، رهنمودهای جدید اضافه و به‌روز رسانی می‌شود. که البته در این راه نظرات و پیشنهادات صاحب‌نظران و ذی‌نفعان و استفاده‌کنندگان، کمک شایانی می‌کند.
