گروه بورس|محمد‌امین خدابخش|
معاملات دومین هفته از آذر ماه در سال جاری با رشد نماگرهای بازار سرمایه آغاز شد. رونق نسبی معاملات طی روز گذشته سبب شد تا در این روز شاهد اوج‌گیری دوباره ارزش معاملات بازارهای بورس و فرابورس در روز شنبه باشیم. بر این اساس فزونی عرضه بر تقاضا طی این روز سبب شد تا ارزش ارزش داد و ستدهای بورس و فرابورس جمعا از 2 هزار و 600 میلیارد تومان فراتر رود. این در حالی است که طی هفته‌های اخیر ارزش خرید و فروش‌های بازار سرمایه تا حد اندکی نسبت به روز شنبه کاهش یافته بود.
در پایان معاملات روز شنبه شاخص بورس تهران به میزان 3 هزار و 358 واحد رشد کرد و با این افزایش 1.08 درصدی به میانه کانال 314 هزار واحدی رسید. حالا آرام گرفتن مهم‌ترین نماگر بازار سرمایه کشور در سطح 314 هزار و 588 واحدی سبب شده تا بسیاری دوباره به رشد قیمت‌ها در بازار سهام امیدوار شوند و به واسطه این امید در انتظار شکسته شدن سطح تاریخی شاخص در محدوده 330 هزار واحدی باشند.
از رشد قیمت ارز تا تکرار الگوها
همان‌طور که در گزارش‌های قبلی به آن اشاره شد، رشد یک‌باره نرخ ارز در ماه‌های میانی سال گذشته موجبات رشد چند برابری درآمد اغلب شرکت‌ها را به دنبال داشت. به عبارتی افزایش بهای سهام در آن زمان نه از جنس تغییر در خصوصیات کیفی یا کمی فعالیت شرکت‌ها بلکه به واسطه تورم بوده است. چنین رویدادی موجب شد تا ارزش بازار سهام در دو فاز تقریبا جداگانه، یک‌بار در میانه سال گذشته و یک‌بار نیز به مدت 6 ماه از ابتدای سال جاری تا اواسط مهرماه، افزایش یابد و ارزش ریالی بسیاری از نمادها با توجه به میزان سودسازی آنها و درآمدشان با قیمت‌های جدید دلار تعدیل شود.
در واقع اتفاقات دو سال اخیر در نوسانات سهام که به موازات تغییرات بازار ارز در بازار سرمایه روی داد، موجب تداوم الگوی تکراری تورمی شد که در اغلب رونق‌های شاخص کل بورس شاهد آن بودیم. به همین سبب بود که پس از افت 30 هزار واحدی دماسنج اصلی بورس تهران بسیاری از احتمال تداوم ریزش‌های سنگین در بازار سخن گفتند حتی احتمال اصلاح ادامه‌دار آن را در تا سطوح 280 هزار واحدی مطرح کردند.
با این حال گذر زمان نشان داد که قیمت سهام در بازار اگرچه ممکن است تحت تاثیر الگوهای تکرار شونده قرار بگیرد اما پایداری تکرار الگوها شکلی ابدی نخواهد یافت و بازار پس از مدتی با در نظر گرفتن واقعیت‌های اقتصادی خود را با همه تغییرات محیطی تطبیق می‌دهد.
خروج از رکود یک ماهه
با اندکی بررسی در سابقه شاخص کل بورس تهران ماهیت تورمی رشد نماگرهای بورسی بیشتر آشکار می‌شود. پیشینه مهم‌ترین دماسنج بازار سهام کشور حکایت از آن دارد که از زمان محاسبه این شاخص در تیرماه سال 1371 تاکنون شاخص کل از کف 380 واحدی به ثبت رسیده در مهرماه سال 72 تا سقف 330 هزار واحدی در مهر 98 رشدی بیش از 868 برابر را در کارنامه خود به ثبت رسانده است. طی این سال‌ها اگرچه تعداد نمادها در این شاخص بیشتر شده است اما موتور محرک آن بیش از آنکه رشد قیمت نمادها به واسطه افزایش درآمد حقیقی باشد به سبب تغییر در ارزش ریالی درآمدها بوده است. این ادعا آنجا قابل درک می‌شود که در یابیم موثر‌ترین نمادها بر شاخص کل همگی جزو شرکت‌هایی هستند که بهای تولیداتشان با قیمت‌های جهانی از طریق معاملات خارجی یا عرضه در بورس کالا سنجیده می‌شود.
در روزهای اخیر شاخص بورس تهران توانست پس از یک ماه بالاتر از سطح 310 هزار واحدی قرار بگیرد. در حالی که طی هفته‌های گذشته نوسان قیمت سهام و شرایط عرضه و تقاضا حکایت از آن داشت که نماگر یاد شده از پتانسیل کافی برای شکست حمایت 300 هزار واحدی برخوردار نیست، تداوم معاملات بالای این سطح نوید بازگشت رشد شاخص کل به دور تازه‌ای از صعود را می‌داد. به نظر می‌آید پس از آنکه در دو هفته گذشته قیمت دلار از کانال 11 تومانی فاصله گرفت، تجربه نوسان‌های ارزی در سال‌های گذشته آن بخش از سرمایه‌گذاران را که به رشد دلاری شاخص‌ها دل بسته‌اند با امید بیشتری نسبت به آینده امیدوار کرده است. بر این اساس اگر شیب کاهشی افت یک ماه اخیر را حرکتی اصلاحی در نظر بگیریم، شاخص بورس می‌تواند رشدی بیشتر از 330 هزار واحد را نیز تا پایان سال به ثبت برساند.
به همین منظور و برای درک بهتر حرکت‌های پیش رو شاخص «تعادل» به گفت‌وگو با بهزاد صمدی تحلیلگر تکنیکال پرداخت و ضمن بررسی پیشینه حرکات بازار، در خصوص احتمالات پیش روی بازار را در روزهای آتی پرسش‌هایی را با وی مطرح کرد.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص روند بلندمدت شاخص کل بورس گفت: از بدو محاسبه شاخص کل بورس تهران این نماگر در یک کانال صعودی رشد کرده است. نماگر مورد بحث در میانه سال جاری با تداوم رشد قیمت سهام بالاخص نمادهای شاخص ساز تا سقف کانال یاد شده یعنی 296 هزار واحد رشد کرد. اگرچه در بیشتر مواقع قیمت‌ها از سقف کانال افت می‌کنند، با این حال در سال جاری به دلیل رشد ارزش معاملات به بیش از 3 هزار میلیارد تومان، سقف کانال صعودی نیز شکسته شد.
وی در مورد پیشینه این رشد افزود: در واقع بازبینی شاخص کل نشان می‌دهد که در تمامی دوره‌های دوم ریاست‌جمهوری شاهد رشد دسته جمعی قیمت‌ها بودیم که به صعود شاخص کل منتهی شده است.صمدی در خصوص ریزش‌های اخیر شاخص گفت: افت سطح شاخص کل در آبان ماه در واقع اصلاح شاخص کل بوده که به ایجاد «پول بک» انجامید. پس از آنکه شاخص کل در محدوده 299 هزار واحدی حمایت شد، شاخص وارد فاز صعودی جدیدی شده است که در صورت تداوم می‌تواند به شکست سقف فعلی شاخص منتهی شود.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تا 15 آذر ماه بحث لایحه بودجه شفاف خواهد شد که می‌تواند به روشن شدن مسائلی همچون قیمت ارز در سال آتی، مالیات بر عایدی سرمایه و بسیاری مسائل مهم دیگر که روند قیمت‌ها اثر گذار خواهد بود بینجامد. با توجه به حرکت فعلی قیمت سهام می‌توان گفت که شرایط بازار سرمایه در شرایط فعلی خوب است. صمدی در مورد پیشینه ذهنی سرمایه‌گذاران در مورد نوسان نرخ ارز گفت: از آنجا که قیمت دلار در روزهای گذشته نیز مثبت بوده می‌توان گفت که اثر روانی تغییرات نرخ قرض نیز از عواملی است که بر بازار موثر است.بهزاد صمدی در مورد آمار فروش‌های آبان ماه افزود: در حال حاضر گزارش‌های ماهانه منتشر شده از عملکرد شرکت‌ها در آبان ماه سال جاری در سطح خوبی قرار دارد که می‌تواند از رشد شاخص حمایت کند.
وی در ادامه با اشاره به این نکته که رشد احتمالی در نمادهای شاخص‌ساز و بنیادی تا حد زیادی به تصمیمات مجلس نسبت به لایحه بودجه سال 99 وابسته است، گفت: از طرفی گروه‌هایی مانند صنایع بنیادی از بعد تکنیکالی از پتانسیل لازم برای بازگشت به مسیر صعودی برخوردارند. در صورتی که این نمادها از جانب لایحه بودجه سال آتی تهدید نشوند می‌توان انتظار تداوم رشد آنها را داشت.
