گروه بورس |محمد امین خدابخش|
بازار سهام این روزها در حال بازیابی توان خود برای ادامه روند صعودی ایجاد شده در ماه‌های اخیر است. این بازار که در هفته‌های پایانی مهرماه اصلاحی تند و تیز و پر فروش را شاهد بود حالا با کاسته شدن از حجم عرضه در بسیاری از نمادهای مورد معامله در بورس و فرابورس معاملات متعادل‌تری را نسبت به روزهای پایانی مهرماه شاهد است. آن‌طور که به نظر می‌آید کاهش قیمت هیجانی به وقوع پیوسته در دوره یاد شده که به قیمت کمتر بعضی از سهام حتی تا حدود 60 درصد نیز انجامید، در حال حاضر به دلیل ارزندگی نمادها و تلطیف فضای هیجانی فروش در میان سرمایه‌گذاران کمتر مجرب بازار، سمت و سویی منطقی به خود گرفته است.
بررسی روند معاملات در چند روز معاملاتی اخیر حکایت از آن دارد که سیر نزولی قیمت سهام تضعیف شده است و بازار سهام در روزهای پیش رو از استعداد بیشتری برای رشد قیمت‌ها برخوردار خواهد بود. داد و ستد سهام در بورس اوراق بهادار تهران در روز معاملاتی گذشته با رشد 2 هزار و 520 واحدی شاخص کل این بازار خاتمه یافت. این در حالی است که عملکرد روزانه بورس تهران در روز شنبه تقریبا به همین اندازه کاهشی بوده است. اگر چه این تغییرات به‌طور معمول در میان معاملاتی که بین روزهای تعطیل انجام می‌شود امری طبیعی است اما وقوع آن بالای سطح 300 هزار واحدی را می‌توان به عنوان گواهی بر تثبیت نماگر اصلی بازار بالای پیش‌روی آن تلقی کرد. در واقع آنچه که باید در تحلیل معاملات هفته جاری در نظر گرفت این است که کاهش نوسان قیمت‌ها و افت ارزش معاملات به کمتر از نصف این رقم در روزهای رونق بازار در مهرماه بیش از آنکه محصول کاهش اقبال سرمایه‌گذاران خرد به آتیه سهام مورد معامله باشد، به دلیل افت میل آنها به انجام معاملات در روزهایی رخ می‌دهد که در محدوده چند تعطیلی قرار دارند. بازار سهام در سال‌های گذشته نیز نشان داده است که در میانه تعطیلات میل کمتری به عرضه و تقاضا دارد.
بهبود چشم‌اندازها
شاخص اصلی بورس تهران که تا همین چندی پیش شاهد ریزش‌های بیش از 8 هزار واحدی بود، در حال حاضر و با مقاومت بالای سطح روانی 300 هزار واحدی، توانسته دیدگاه کارشناسان را نسبت به آینده بازار و ماه‌های پیش رو بهبود ببخشد. البته باید به خاطر داشت که دلایل خوشبینی این بخش از فعالان بازار نسبت به آینده بیش از آنکه در عملکرد تکنیکالی شاخص‌های بازار نهفته باشد در نگاه به چشم‌انداز بنیادی است که بازار در ماه‌های آتی رو به شرط ثبات سایر شرایط پیش رو خواهد داشت.
در حالی که وضعیت سود‌سازی بسیاری از شرکت‌های پذیرش شده بازار به گواه صورت‌های مالی 6 ماهه منتشر شده در سامانه کدال، نسبت به دوره مشابه در سال قبل بهتر گزارش شده است، حالا پیش‌بینی‌های ارایه شده در مورد چشم‌انداز پیش روی کالاهای اساسی دلالت بر آن دارد که افت عرضه برخی از فلزات می‌تواند بازار این محصولات را تا سال 2021 با افزایش قیمت قابل توجهی مواجه کند.
مطابق با آنچه که موسسه «کاپیتال اکونومیست» مورد ارزیابی قرار داده است، فلز مس این امکان را خواهد داشت که در صورت تداوم روند تقاضای فیزیکی این فلز سرخ در پایان سال 2020 تا قیمت 6 هزار 800 دلار نیز افزایش یابد. آنچه که در حصول این قیمت و نزدیک شدن آن به واقعیت نقش پر رنگی ایفا خواهد کرد، چشم‌انداز رشد اقتصادی ایالات متحده، چین و به‌طور کلی جهان خواهد بود که تا حدود زیادی به مذاکرات تعرفه‌ای چین و امریکا وابسته است. از آنجایی که تقاضای مواد خام تا حد زیادی از وضعیت تولید کالاهای نهایی ناشی می‌شود به نظر می‌رسد که حصول توافق نهایی میان چین امریکا که در ماه نوامبر رخ خواهد داد بتواند تاثیر عمده‌ای در تداوم رشد اقتصادی کشورهای یاد شده داشته باشد و متاثر از آن تقاضای فلزات اساسی را نیز بهبود بخشد. گفتنی است، قیمت مس که تا همین چندی پیش در کانال 5 هزار و 600 قرار داشت، در حال حاضر به بیش از 5 هزار و 900 دلار رسیده است. بنابراین رسیدن قیمت این رسانای معروف به 6 هزار و 800 دلار تا پایان سال بعدی میلادی بعید به نظر نمی‌رسد. به گفته کاپیتال اکونومیست در صورت تداوم روند صعودی در مس قیمت این فلز قابلیت رسیدن تا 7 هزار و 500 دلار را نیز تا پایان سال 2021 خواهد داشت. گفتنی است که تحقق این پیش بینی تاثیر بسیار زیادی روی نمادهایی همچون «فملی» و سایر نمادهای فعال در بازار که در تولید مس و استخراج آن فعال هستند خواهد داشت.
وضعیت برای محصولات فولادی تقریبا به همین روال است. در شرایطی که تحریم‌های یکجانبه امریکا قیمت فروش کالای یاد شده را کاهش داده بود، حالا به دلیل افزایش تقاضای چینی‌های برای فولاد، قیمت فروش تولیدات ایران را در محدوده تقریبی 350 دلار تثبیت کرده است. تمامی رویدادهای جهانی یاد شده که پیش‌تر به آن اشاره کردیم روی تداوم رشد قیمت این محصولات و سایر گونه‌های فلزات اساسی در ماه‌های پیش رو نیز موثر خواهد بود؛ عاملی که بودن شک به نفع نمادهای فولادی بازار نظیر «فولاد»، «فخوز» و غیره است.
حرکت ناگزیر دولت به سمت درآمد غیرنفتی
از آنجایی که بیشتر ارزش بورس و فرابورس تهران مربوط به حضور صنایعی است که تاثیر زیادی از صادرات کالاهای اساسی می‌پذیرند، به نظر می‌رسد که توافق تجاری احتمالی میان دو قدرت عمده اقتصادی جهان در دو سوی اقیانوس آرام بر کالاهایی نظیر نفت و محصولات پتروشیمی نیز تاثیر مشابه بگذارد و در نهایت حاشیه امنی را برای تداوم رشد بلندمدت بورس تهران در ماه‌های پیش‌رو یا حتی سال آینده نیز فراهم کند. این در حالی است که دولت نیز برای کاهش وابستگی به نفت در بودجه سال 99 ناگزیر به افزایش درآمدهای غیر نفتی خود از طریق بهبود درآمدزایی صنایع است و انتظار می‌رود برای تحقق این هدف، اهتمام ویژه‌ای بر توسعه صنایع فلزی و پتروشیمی به عنوان دو منبع مهم درآمد ارزی داشته باشد.
جهت‌گیری منطقی قیمت‌ها در بلندمدت
بازارهای مالی به خصوص بازار سهام نشان داده‌اند که جهت‌گیری کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی هر چند که باید در بلندمدت قیمت‌ها همواره مسیر منطقی خود را پیش ببرند و با نزدیک شدن به ارزش ذاتی خود، جای هیچ گونه شک و شبه را در خصوص اهمیت ارزندگی شرکت‌ها باقی نمی‌گذارند. از این رو انتظار می‌رود تا وضعیت مناسب شرکت‌ها در فضای فعلی در میان مدت و بلندمدت به رشد قیمت سهام بنیادی بینجامد و مسیر پیش روی نماگرهای بازار بیش از آنکه نزولی باشد در جهت صعود و رشد پیش برود. البته باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که رشد قیمت‌ها در شرایط فعلی کاملا می‌تواند متفاوت از رونق 6 ماه نخست سال باشد و تنها به شرکت‌هایی محدود شود که درآمدزایی آنها یا از طرح توسعه تاثیر می‌پذیرد یا افزایش قیمت‌های جهانی در صورت سود و زیانشان بازتاب جدی خواهد داشت. در هر صورت دلیل رشد هرچه که باشد می‌تواند در شرایط رکود بازارهای موازی تاثیر قابل توجهی بر افزایش اقبال عمومی نسبت به بازار سهام ایفا کند و فرهنگ سرمایه‌گذاری بلندمدت را در بورس و فرابورس ارتقا دهد.
