گروه بورس|
روز گذشته برای اولین‌بار، محموله بنزین صادراتی در بورس انرژی عرضه شد و با 30 درصد موفقیت به پایان رسید. البته این به معنای آن نیست که هیچ خریداری پا به میدان نگذاشت، بلکه خریداران آمدند اما قصد خرید به قیمت ارایه شده، کمتر از کل تقاضا بود. در اطلاعیه عرضه‌ای که در سایت بورس انرژی قرار گرفت، حداقل قیمت عرضه، 581 دلار در نظر گرفته شده بود. حداقل میزان خرید نیز 1000 تن بود، در حالی که کل محموله را 10 هزار تن تشکیل می‌داد. مقصد این محموله که در رینگ صادراتی بورس انرژی عرضه شد نیز افغانستان بود و تحویل در محل انجام می‌شد. بررسی جزیی کیفیت این محموله، گویای آن است که بنزین اکتان 91 شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران بوده و از محصولات پالایشگاه ستاره خلیج فارس است. همچنین گفته می‌شود که قصد فروش بنزین از طریق رینگ صادراتی بورس انرژی به کشورهای عراق و پاکستان نیز در دستور کار است.
3 هزار تن بنزین به افغانستان رفت
بر اساس اطلاعیه عرضه، تحویل محموله قرار بود از انبار پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مقصد افغانستان انجام شود. تسویه به صورت اسناد خارج از پایاپای بوده و امکان تسویه نقدی نیز وجود نداشت. نرخ تسعیر ارز براساس میانگین نرخ‌های خرید و فروش نقدی دلار در سامانه سنا قرار بود انجام شود و واریز 10درصد پیش پرداخت جهت انجام معامله نیز الزامی است. در ابتدا تک خریداری که پا به میدان گذاشت، قیمت 470 دلار برای هر تن را پیشنهاد کرده بود و قصد خرید هزار تن داشت که به دلیل عدم کاهش قیمت توسط عرضه‌کننده، این معامله صورت نگرفت. اما به نظر می‌رسد که در ادامه همان خریدار یا خریدار دیگری، 3 هزار تن خرید بنزین به قیمت 581 دلار را انجام داده است.
اطلاعات گیج‌کننده در سامانه مدیریت فناوری
یکی از ایراداتی که سیستم مدیریت فناوری بورس تهران در پذیرش اطلاعات عرضه در سایت داشت، این بود که اعداد گیج‌کننده را به قیمت‌ها اضافه کرده بود. به این صورت که برای قیمت پایه، رقم 581 دلار برای هر تن در نظر گرفته شده اما حداقل قیمت پایه نیز 5.81 دلار برای هر تن درج شده و همچنین حداکثر قیمت پایه نیز 1156 دلار بود که در واقع یک بازه قیمتی بسیار گسترده و غیرمنطقی را در معرض دید سرمایه‌گذاران و رصد‌کنندگان این سایت، قرار می‌داد.
حامد نعیم نژاد، مدیر بخش بورس انرژی کارگزاری اقتصاد بیدار (کارگزار عرضه‌کننده بنزین در بورس انرژی) در گفت‌وگو با «تعادل» در خصوص اطلاعاتی که در اطلاعیه عرضه بنزین در بخش بورس انرژی سایت tsetmc آمده، گفت: این حداقل و حداکثر قیمت بر اساس مکانیزم‌هایی است که در این سیستم از قبل تعریف شده، آمده است. اما این بازه پرتی است و در واقع حداکثر و حداقل قیمت بستگی به کشش بازار دارد.
نعیم نژاد در توصیف این موضوع گفت: اگر تقاضا بیشتر از عرضه باشد، با توجه به صرفه اقتصادی برای بازرگان در لحظه آخر، قیمت به کارگزار اعلام می‌شود و همان قیمت را سفارش می‌گذارند. این عدد ممکن است 581 دلار و یک سنت باشد یا اینکه 1156 دلار باشد. اما نکته قابل تامل این است که رقم 581 دلار برای خرید توسط بازرگانان افغانستان توجیه نداشته که معامله‌ای صورت بگیرد. به گفته این کارگزار، با توجه به اطلاع‌رسانی گسترده‌ای که در اخبار انجام شده، گفته می‌شود که برنامه عرضه مستمر بنزین در بورس انرژی در نظر گرفته شده است. اما اگر بخش کارشناسی هم رعایت شود و به نحوی باشد که منافع ملی لحاظ شود اما توجیه اقتصادی هم برای بازرگانان وجود داشته باشد، احتمال موفقیت فروش در این بازار بیشتر خواهد بود. نعیم نژاد دلیل عدم موفقیت کامل فروش بنزین در این عرضه را نیز عدم توجیه پذیربودن برای خریدار عنوان کرد و گفت: اگر بررسی کارشناسی برای هزینه‌های گمرکی و هزینه حمل و نقل صورت می‌گرفت، متوجه می‌شدند که قیمت‌های ارایه شده آیا برای خریدار توجیه اقتصادی دارد یا ندارد.
