گروه بورس | محمد امین خدابخش|
معاملات دیروز بازار سهام با افت چشمگیر نماگرهای بورس و فرابورس به اتمام رسید. همانطور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره شد، بورس تهران که در ماه‌های اخیر رشد کم سابقه‌ای را در بسیاری از نمادها شاهد بود، در روزهای گذشته با ضعف معاملات و به تبع آن سستی در صعود نماگرها مواجه بود. همین اتفاق موجب شده بود تا هفته‌های اخیر با وجود آنکه نماگر اصلی بورس تهران در مسیری صعودی گام بر می‌داشت گمانه‌زنی‌ها در مورد تغییر جهت قیمت‌ها همزمان با به پایان رسیدن فصل مجامع قوت بگیرد.
از جمله دلایلی که احتمال افول شاخص‌ها را قوت می‌بخشید، می‌توان به رشد بی‌وقفه قیمت در ماه‌های گذشته اشاره کرد. بازار سهام که تا پایان بهمن ماه سال گذشته شاهد ارزش اندک معاملات و رکودی تقریبا فراگیر بود، از ابتدای اسفندماه رشد پرقدرت و بی‌وقفه‌ای را آغاز کرد. همین امر سبب شد تا ارزندگی شرکت‌ها در کنار هجوم نقدینگی و سکون بازارهای موازی، شاخص‌های بورس و فرابورس را با قدرت به پیش ببرد. حالا پس از آنکه شاخص بورس تهران طی دوره یاد شده رشدی حدودا 60 درصدی را شاهد بوده طبیعی است که تداوم رشد قیمت‌ها و تغییر شرایط بنیادی، شرایط معاملات را دستخوش تغییر کند. عقبگرد دو روز گذشته نیز در واقع بخشی از همین تغییر رویکردهاست.
سرمایه‌گذاران که در یک بازه پنج ماهه سود خوبی را کسب کرده‌اند، حالا با اتمام حواشی مجامع و اخبار واصله از این جلسات تا حدودی به تعدیل دیدگاه خود پرداخته‌اند. همچنین شنیده‌ها و گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها موجب شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران همزمان با فرارسیدن موعد گزارش‌های سه ماه و عملکرد ماهانه شرکت‌ها با حساسیت بیشتری به چرخه معاملات مخصوصا در نمادها کوچک بازار نگاه کنند.
تمامی این عوامل به علاوه تاثیر روانی کاهش پر شدت قیمت ارز سبب شده تا در دو روز معاملاتی اخیر شاهد کاهش وزن نماگرهای بازار سهام باشیم؛ کاهشی که اگرچه همچون رشدهای بازار ابدی نخواهد بود، با این حال به دلیل شدت افت شاخص بورس تهران و نماگر فرابورس در روز سه شنبه اما و اگرهای بسیاری را بر انگیخته است. از یک سو بسیاری از تحلیلگران همچنان اصرار بر ارزندگی برخی نمادها دارند و از سویی دیگر افزایش چند برابری برخی از نمادهای کوچک بازار نشان از رشد نامعقول قیمت در این نمادها دارد.
با اینکه به نظر می‌رسد نوسان‌های اینچنینی بخشی از طبیعت بازارهای مالی در تمامی کشورها باشند و فراز و فرود قیمت هرچند شدید غیرمعمول نرسد. اما ابهام به‌وجود آمده در خصوص نحوه ریزش قیمت‌ها سبب شده تا در روزهای اخیر فعالان بازار به خصوص کم‌تجربه‌ترها با دیده تردید به مسیر پیش روی قیمت‌ها بنگرند. رویدادی که می‌تواند عاملی مهم در جهت تقویت فروش‌های هیجانی باشد.
در همین باره روزنامه تعادل طی مصاحبه‌ای، چرایی ریزش قیمت‌ها را از مدیر معاملات کارگزاری پاسارگاد جویا شد. در این گفت‌وگو مجتبی شهبازی در خصوص سقوط 7 هزار و 35 واحدی شاخص بورس تهران در روز گذشته و زمینه‌های وقوع این رویداد گفت: از مدت‌ها قبل بحث‌های بسیاری در مورد شروع اصلاح شاخص و تعدیل تکنیکالی (نموداری) آن وجود داشت؛ از این رو افت این شاخص در روزهای جاری امری دور از انتظار نبوده است. اما برای آنکه بتوانیم ریزش روز قبل نماگر اصلی بازار را بهتر تبیین کنیم باید جریان عرضه و تقاضا در کلیت بازار را از روزهای قبل مورد بررسی قرار دهیم.
شهبازی در ادامه گفت: در روز دوشنبه بسیاری از نمادها با افزایش عرضه مواجه شدند. همین امر سبب شد تا در بسیاری از نمادها شاهد شکل‌گیری صف فروش باشیم. سنگین شدن حجم عرضه که در این روز ابتدا در برخی از سهم‌ها آغاز شده بود رفته رفته به باقی نمادها سرایت کرد و باعث جدی‌تر شدن عرضه در کلیت بازار بود. با این حال این عرضه یاد شده به حدی نبود که تابلوی معاملات برای بسیاری از نمادها بی‌خریدار بماند.
وی افزود: در شرایط فعلی با کاهش قیمت دلار در بازار آزاد، بخشی از معامله گران ممکن است اینگونه فکر کنند که با نزدیک شدن قیمت دلار نیمایی به بازار آزاد سهم‌های دلاری دیگر از جذابیت گذشته برخوردار نیستند. با این حال آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که مساله رخ داده در بازار ارز تاثیر چندانی در روند سودسازی شرکت‌ها ندارد. بنابراین نمی‌توان اینطور تلقی کرد که کاهش قیمت دلار می‌تواند دلیل بنیادی مهمی برای افت قیمت‌ها در بازار سهام باشد. چرا که از یک سو هم برخی از شرکت‌ها از امکان افزایش نرخ برخوردارند و از سویی دیگر برخی از آنهایی نیز که در انتظار تغییر قیمت خاصی نیستند، همچنان با قیمت فعلی ارز هماهنگ نشده‌اند.
شهبازی در ادامه گفت: با وجود اما و اگرهایی که در بازار وجود دارد به نظر من اتفاق بنیادی خاصی در بازار نیافتاده است. کماکان نسبت قیمت به درآمد بسیاری از نمادها به خصوص نمادهای کالاهای اساسی محور همچنان پایین است. البته باید به خاطر داشت در این مدت برخی نمادهای کوچک و بعضی از تک سهم‌ها شاهد رشد قابل توجهی بودند. این امر سبب شده تا آن دسته از این نمادها که از توجیه بنیادی لازم برای رشد قیمت برخوردار نیستند حالا با تغییر فضای روانی بازار در معرض کاهش قیمت جدی‌تری باشند. باید توجه داشت که قیمت بسیاری از این نماد با عملکرد مالی و سودسازی آنها تناسب چندانی نداشته است. سود سرشاری که بسیاری از این نمادها در دوره‌های اخیر نصیب سرمایه‌گذاران کرده‌اند، دلیلی شده تا این افراد حالا که قیمت‌ها را در مسیر نزول دیده‌اند با خیال راحت‌تری دست به فروش بزنند؛ دلیلی که خود موجب شدت گرفتن جریان عرضه در این سهم‌ها شده است.
وی در پاسخ به سوالی در این خصوص که در صورت تداوم سقوط قیمت‌ها این روال تا کجا ادامه خواهد یافت افزود: از آنجا که در حال حاضر افت قیمت‌ها در بازار بیش از آنکه دلیلی بنیادی داشته باشد ناشی از تغییر رویکرد سرمایه‌گذاران به روند معاملات است. بنابراین نمی‌توان در تحلیل رفتار جمعی معامله‌گران زمانی مشخص را برای تغییر جهت بازار مشخص کرد. با این حال می‌توان انتظار داشت که در روزهای آتی با تعدیل جو روانی منفی شکل گرفته، شاهد تعدیل نگاه سرمایه‌گذاران نسبت به نمادهای دارای بنیه بنیادی مناسب باشیم.
شهبازی در پاسخ به سوالی درخصوص حمایت حقوقی‌ها از برخی نمادها و امنیت سهامداری در برخی گروه‌ها گفت: با توجه به کلیت بازار تغییرات شکل گرفته در روند قیمت‌ها توصیه می‌شود که سهامداران با تحلیل اقدام به خرید کنند و وارد سهم‌های بی‌بنیاد نشوند. در این میان آنطور که به نظر می‌رسد نمادهای کالاهای اساسی محور در روزهای پیش رو از امنیت بیشتری برخوردار خواهند بود. نمادهایی که ماهیت فعالیت آنها به بازارهای کالایی مربوط است، مانند فلزی- معدنی‌ها، پتروشیمی‌ها از آنجایی که در ماه‌های گذشته رشد معقول‌تری داشته‌اند، با امکان افت قیمت کمتری رو‌به‌رو هستند.
وی در پایان اظهار کرد: آنچه در انجام سرمایه‌گذاری مخصوصا برای سرمایه‌گذاران کم تجربه‌تر از اهمیت بسیاری برخوردار است، توجه به میزان شناوری نمادها است. چراکه شناوری بالای نمادها می‌تواند امنیت خروج از موقعیت‌های معاملاتی تحصیل کند. بنابراین آن دسته از معامله گرانی که در نمادهای با شناوری بالا اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند در روزهای جاری بسیار راحت‌تر از سهامداران سهم‌های کوچک و با شناوری کمتر می‌توانند سهم‌های خود را بفروشند.
