گروه بورس|
اوراق تسهیلات مسکن، یکی از عجیب ترین اوراق بهادار پذیرش شده در بازار سرمایه است که به لحاظ نوع عملکرد، با تمامی ابزارهای موجود در بازار و اوراق و سهام پذیرش شده متفاوت است. در واقع این اوراق، به لحاظ ماهوی، فناپذیر هستند، در حالی که اصولا اوراق بهادار بازار سرمایه ای نباید به دلیل مصرف از بین بروند (تنها اوراق دارای سررسید می توانند از گردونه معاملات خارج شوند). بنابراین موضوع و با توجه به این که تسه‌ها در بسیاری از اوقات، هزینه مالی دریافت وام را تا حد زیادی بالا می برند و در واقع تعادل را به هم می زنند، از نظر بسیاری از کارشناسان پذیرش آنها در بازار سرمایه، تحت عنوان تصمیمی عجولانه به شمار می رود. بازار مسکن به صورت سنتی در ابتدای سال با رکود و کاهش معاملات همراه می‌شود. فارغ از این که چه دلایلی در هر سال منجر به این اتفاق می شوند، مهم این است که در این شرایط چه اتفاقی برای خریداران مسکن و اوراق تسهیلات مسکن رخ می دهد. طبعا به دلیل رخوت بازار، تقاضا بر عرضه سوار می شود و تعیین کننده خطوط قیمتی خواهد بود.
این موضوع در بازار تسهیلات مسکنی که در فرابورس ایران مورد معامله قرار می گیرند نیز صادق است و از ابتدای بهار با کاهش ارزش مواجه می شود تا دوباره در تابستان همراه با افزایش رونق معاملات، قیمت این اوراق نیز افزایش پیدا کند. اما اتفاقی که امسال رخ داده، این است که قیمت اوراق تسه برای اولین بار در چهار سال گذشته به کانال ۴۰ هزارتومانی سقوط کرد. رصد معاملات بازار این اوراق در فرابورس ایران حاکی از ان است که قیمت اوراق گواهی حق تقدم تسهیلات مسکن در ۲ روز کاری پایان هفته گذشته با افت شدید در قیمت‌ها مواجه بود به گونه‌ای که قیمت برگه‌های تسهیلات مسکن در بیشتر نمادهای معاملاتی حتی تسه های صادره در ماه‌های پایانی سال گذشته، به زیر ۵۰ هزار تومان سقوط آزاد کرد؛ اگرچه در ماه‌های اخیر در برخی روزهای کاری بازارسرمایه، در چند نماد معدود شاهد کاهش قیمت اوراق تسهیلات مسکن به زیر ۵۰ هزار تومان بودیم، اما این کاهش شدید قیمت در بخش اعظم نمادهای معاملاتی، در ۴ سال گذشته بی سابقه بوده است. در معاملات روز گذشته نیز همچنان روند کاهش قیمت اوراق تسهیلات مسکن تداوم دارد و حتی علاوه بر کاهش قیمت این برگه‌ها در معاملات ارزان قیمت ترین ها، در بخش معاملات گران‌ترین ها نیز در بازه قیمتی زیر ۵۰ هزار تومان (۴۷ تا ۴۹ هزار تومان) این اوراق دست به دست می‌شوند.
جذابیت جدید وام مسکن
زوج های تهرانی برای اخذ وام مسکن 100میلیون تومانی، می توانند تا 200 برگه اوراق تسه یا تملی (تسه توسط بانک مسکن منتشر می شود و تملی توسط بانک ملی منتشر می‌شود) خریداری کرده و با مراجعه به بانک مسکن، وام خود را دریافت کنند. هزینه خرید این اوراق با نرخ های دیروز و امروز، اگر به طور متوسط 45 هزار تومان در نظر بگیریم، 9 میلیون تومان می شود. در حالی که حافظه تاریخی بازار سرمایه در خاطر دارد که در مرداد ماه سال 95، قیمت این اوراق تا 120 هزار تومان هم رفته بود و در واقع هزینه اخذ وام مسکن را 24 میلیون تومان بالا برده بود.
گفتنی است زوج‌های غیر تهرانی که در شهرهایی با جمعیت بیشتر از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت زندگی می‌کنند، می‌توانند تا سقف ۸۰ میلیون تومان وام بگیرند که برای گرفتن این مبلغ باید ۱۶۰ ورق بهادار خریداری کنند و همچنین زوج‌های ساکن در سایر شهرهای با جمعیت زیر ۲۰۰ هزار نفر می‌توانند برای گرفتن ۶۰ میلیون تومان وام مسکن ۱۲۰ برگ بهادار خریداری کنند که طبعا هم اکنون هزینه اخذ وام در شهرستان ها نیز با کاهش قیمت مواجه است. اما موضوع دیگری که هم اکنون باید به آن توجه کرد، این است که در افزایش قیمت مسکن سال 97، بسیاری از شهرستان های کوچک و بزرگ به اندازه تهران با رشد قیمتی مواجه نبودند. به همین دلیل توجیه اقتصادی آنها برای خرید این اوراق بیشتر است.
احتمال جولان دلالان
به دلیل آنکه رفتار سنتی بازار مسکن، علاوه بر رخوت بهاری، رونق تابستانی را نیز به همراه دارد و هم اکنون این بازار به کف تاریخی خود رسیده است، بسیاری از نوسانگیران بازار سرمایه به جمع آوری این اوراق می پردازند تا در فصل رونق مسکن بتوانند با سود بالا آن را به متقاضیان تسهیلات مسکن بفروشند. به گزارش مهر، از نظر حجم خرید و فروش برگه‌هاغیر از نماد معاملاتی تسه ۹۷۱۲ (اوراق تسهیلات مسکن صادره در اسفند سال گذشته) که به تازگی در بازار سرمایه عرضه شده و تعداد این برگه‌ها در روز قبل به ۷ هزار و ۳۲۰ برگه رسیده، در ۱۲ نماد معاملاتی تعداد برگه‌های خرید و فروش شده زیر ۱۰۰ برگه در هر نماد و در ۵ نماد معاملاتی نیز تعداد اوراق تسهیلات مسکن خریداری شده از سوی متقاضیان دریافت تسهیلات مسکن، کمتر از یک هزار برگه بوده است. همه این ۵ نماد به اوراق تسهیلات مسکن صادره در نیمه دوم سال گذشته (آبان تا بهمن ماه ۹۷) اختصاص دارد که ممکن است با توجه به داشتن تاریخ اعتبار ۲ ساله برای هر برگه و نیز آزاد شدن امکان فروش هر برگه تسهیلات مسکن در ۴ ماه پس از تاریخ خرید آنها و با توجه به احتمال گرانتر شدن مسکن در ماه‌های آتی از یک سو و وعده دولت برای افزایش حجم ساخت و ساز، استقبال از برگه‌های صادره دارای زمان اعتبار طولانی مدت با هدف سرمایه‌گذاری از سوی برخی دلالان صورت گرفته باشد تا بتوانند در پایان زمان ممنوعیت فروش این برگه‌ها، آن را با قیمتی گرانتر در بازه بالای ۶۰ هزار تومان به فروش برسانند.
تهدیدی بر سر «تسه»
بر اساس اعلام فرابورس، حجم معاملات اوراق تسهیلات مسکن در سال ۹۷ نسبت به ۱۲ ماهه سال ۹۶ حدود ۷ درصد کاهش داشته است که به نظر می‌رسد در صورتی که دولت و بانک مرکزی اقدام به افزایش سقف خرید تسهیلات مسکن نکنند، این روند کاهش استقبال از دریافت تسهیلات مسکن و درنتیجه کاهش خرید و فروش اوراق تسهیلات در سال جاری نیز ادامه یابد.
