ضرورت تعامل بیشتر بورس و بانک مرکزی

گروه بورس| مسعود کریمی|

 بورس تهران از اواخر تیر‌ماه همزمان با افزایش گمانه‌زنی‌هایی که در خصوص تغییرات در بدنه کابینه دولت دوازدهم مطرح شد واکنش مثبتی را از خود نشان داد به‌طوری که شاخص بازار سهام از بیست‌و هفتم تیر ماه تا شانزدهم مرداد‌ ماه جاری توانست بیش از 25 هزارو 808 واحد (معادل 24 درصد رشد) را در کارنامه کاری خود به ثبت برساند. اوج‌گیری این مهم از جلسه روز چهارشنبه سوم مرداد‌ماه هیات دولت که به عبدالناصر همتی به عنوان سکان‌دار جدید بانک مرکزی رای اعتماد داده شد کلید خورد. این موضوع نشان از عزم جدی دولت در تغییر سیاست‌های ارزی و مالی کشور داشت. بر این اساس، چنین رویدادی در گام نخست توانست پالس مثبتی را به تالار شیشه‌ای حافظ ارسال کند و نماگر این بازار را دستخوش تغییرات مثبتی قرار دهد. در ادامه با توجه به اعلام سیاست جدید ارزی توسط اسحاق جهانگیری بدون اعلام جزییات آن سریعا بازار سهام تغییر روند محسوسی را از خود نشان داد و با گام‌های بلند به استقبال سقف‌شکنی‌های تاریخی رفت. در همین حال، اغلب فعالان بازار سرمایه معتقدند که سیاست‌گذار جدید ارزی کشور باید استراتژی‌‌‌‌های خود را بر مبنای حمایت از کلیت اقتصاد پایه‌ریزی کند و فقط بعضی از بازار‌های خاص را مورد حمایت قرار ندهد. این در حالی است که ضرورت تعامل هر چه بیشتر بانک مرکزی با سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به شروع فاز ابتدایی تحریم‌ها و اوج‌گیری ‌‌آن در اواسط آبان ماه بیشتر از گذشته احساس می‌شود. به هر حال، طی 2 روز معاملاتی اخیر شاخص بورس تهران با کاهش 4 هزارو 570 واحدی همراه شده است که به عقیده فعالان بازار پس از پیش‌خور شدن اخبار مثبت ارزی اکنون زمان اصلاح قیمتی سهام شرکت‌ها در راستای رسیدن بازار به تعادل فرا رسیده است. از سویی دیگر، با توجه به این موضوع که در بورس‌های بزرگ جهانی هم پس از رشد‌های شارپی نماگر اصلی و روند قیمتی سهام شرکت‌ها کمی استراحت و ریزش قیمتی را تجربه می‌کنند در نتیجه کاهش بیشتر نماگر اصلی بورس از میزان فعلی، پدیده‌ای غیر طبیعی به‌شمار نخواهد رفت.

 درخواست بورسی از مدیر بانکی

در همین رابطه، حمید فاروقی مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری پارسیان درباره انتظارات بورس از سکاندار بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار جدید ارزی کشور در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: رییس جدید بانک مرکزی در ابتدای ورود مهم‌ترین انتظار بازار سرمایه در زمینه فروش دلار به‌خصوص برای شرکت‌های صادراتی که وزن زیادی در بورس دارند را محقق کرد. این در حالی است که موضوع آزادسازی نرخ دلار، فروش دلار شرکت‌های صادراتی که دارای سهامداران زیادی در بازار سهام هستند از جمله گام‌های مثبت در این حوزه محسوب خواهد شد. چرا‌که با اجرای بسته ارزی که در اوایل سال جاری کلید خورد به نوعی در حق سهامدارانی که مالک این دست از شرکت‌‌ها بودند اجحاف شد زیرا سود این شرکت‌ها تحت تاثیر دستور‌العمل قرار گرفته بود و عملا سهامداران از سیاست و بسته ارزی متضرر می‌شدند. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تاکید کرد: مهم‌ترین خواسته سهامداران بازار سرمایه از رییس کل بانک مرکزی این است که اجازه فعالیت بازار ثانویه را فقط با سازوکار عرضه و تقاضا بدهند. از سویی، از گذاشتن سقف، کف قیمتی و دخالت در این بازار به‌طور کامل پرهیز شود. همچنین، شرایطی فراهم شود تا تمام شرکت‌های صادرات محور بورسی بتوانند به راحتی در این بازار دلار خود را با نرخ منصفانه به فروش برسانند و در نهایت به شناسایی سود دسترسی پیدا کنند. وی با ارایه پیشنهادی دیگر به عبدالناصر همتی نیز گفت: اجازه داده شود تا نرخ بازار ثانویه به عنوان مرجع قیمتی سایر بازار‌ها از جمله بورس کالا قرار گیرد چرا‌که در این بازار قیمت‌گذاری کالاهایی که شرکت‌های پتروشیمی و فولادی در حال فروش آنها هستند بر مبنای دلار 4200 تومانی است. بر این اساس، در صورت همکاری بانک مرکزی در این زمینه بازار داخلی خود را با دلار بازار ثانویه تنظیم خواهد کرد که در ادامه بطور قطع تمام خواسته‌های سهامداران بازار سرمایه محقق خواهد شد. حمید فاروقی با اشاره به روند حرکت شاخص بورس نیز گفت: با مراجعه به فیزیک بازار مشاهده می‌شود رشد و اصلاح همواره وجود دارد. بر‌این اساس، مقطعی بازار رشد پیدا می‌کند و پس از آن وارد استراحت قیمتی و زمانی خواهد شد که این موضوع کاملا طبیعی است. این تحلیلگر بازار سرمایه خاطرنشان کرد: کاهش قیمتی طی 2 روز اخیر معاملاتی بیشتر از این جهت بود که عرضه‌ها از سمت حقوقی‌ها با افزایش همراه شد. از همین‌رو، در روزی که شاهد اعلام سیاست جدید ارزی بودیم عرضه سهام از سمت شرکت‌های بزرگ و حقوقی زیاد شد. این در حالی است که افزایش عرضه‌ها طی چند روز اخیر از دلایل اصلی ورود بازار به فاز استراحت مطرح می‌شود.

مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری پارسیان تصریح کرد: پس از تداوم رشد شاخص‌ها بازار به صورت ذاتی نیاز به استراحت دارد که این موضوع در جریان معاملاتی بورس بسیار طبیعی لحاظ خواهد شد. وی افزود: ‌پیش‌بینی می‌شود که فاز اصلاحی زمان زیادی را به خود اختصاص ندهد چرا‌که عوامل بنیادی از جمله افزایش نرخ دلار می‌تواند اثر‌گذاری قابل‌توجهی در سود‌آوری شرکت‌ها داشته باشد. حمید فاروقی تاکید کرد: در صورتی که مبنای قیمت‌گذاری محصولات شرکت‌ها در بورس کالای ایران بر حسب دلار بازار ثانویه قیمت‌گذاری شوند به‌طور قطع بازار خیلی زود برمی‌گردد و از فاز اصلاح خارج خواهد شد. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، عرضه‌های صورت گرفته و منفی شدن شاخص نشان از رسیدن بازار به تعادل طی این روند حرکتی دارد. در صورتی که مشکل خاصی ایجاد نشود و شاهد افزایش عرضه از سمت حقوقی‌‌های بازار نباشیم پیش‌بینی می‌شود که خیلی زود فاز استراحت زمانی و قیمتی را سپری کنیم. چرا‌که همچنان اخبار بنیادی به خصوص موضوع دلار که اثر‌گذاری قابل‌توجهی در سود شرکت‌ها دارد، برقرار است.

این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: در صورتی که 20 الی 30 درصد از سود شرکت‌ها را در اثر اعمال تحریم‌های جدید امریکا در آبان‌ماه کاهش دهیم در عین حال مشاهده می‌شود که با نرخ فعلی دلار شرکت‌ها همچنان ارزنده و در میان مدت پتانسیل رشد خواهند داشت. وی با اشاره به ثبات نسبی در بازار موازی سهام نیز عنوان کرد: قاعدتا بازار ارز و طلا رقیب بازار سرمایه است به نوعی که بار‌ها شاهد خروج منابع از بازار سرمایه به سمت خرید سکه و دلار بوده‌ایم. بر‌این اساس، در صورتی که قیمت‌ها در بازار‌ موازی به ثبات برسد می‌توان متصور شد که پول از سمت این بازار‌ها به سمت بازار سرمایه تغییر مسیر می‌دهد. مدیر سرمایه‌گذاری کارگزاری پارسیان با اشاره به ضرورت تغییر مسیر پول به سمت بازار سرمایه نیز تاکید کرد: به‌طور کلی سرمایه‌گذار در بازه زمانی یک الی 2 هفته‌ای نمی‌تواند به این جمع‌بندی برسد که پول را وارد بازاری غیر از ارز و طلا کند. از همین‌رو، این مهم نیاز به بازه زمانی یک الی 2 ماهه دارد تا علاوه بر ایجاد ثبات تصمیم‌گیری‌ها به‌صورت عاقلانه اتخاذ شوند. حمید فاروقی معتقد است در بازار طلا و ارز نگاهی به مرحله بعدی تحریم‌ها در آبان ماه است. بر این اساس، در صورتی که سرمایه‌گذاران احساس کنند از شدت تنش‌ها کاسته خواهد شد و به سمت مذاکره حرکت خواهیم کرد به‌طور قطع خروج منابع از بازار ارز و سکه شدید‌تر می‌شود.

 بازار بر می‌گردد

از سویی دیگر، حامد ستاک مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه آذربایجان در خصوص انتظارات بورس از رییس جدید بانک مرکزی در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: مهم‌ترین عاملی که فعالان اقتصادی کشور انتظار دارند و در آن بخش به‌طور قطع رشد واقعی می‌تواند صورت بگیرد وضعیت متعادل و به دور از تلاطم و هیجان است. از همین‌رو، اگر به‌طور کلی شرایط اقتصادی کشور آرامش و ثبات داشته باشد قابلیت برنامه‌ریزی در بازار‌ها با افزایش همراه خواهد شد. بر‌این اساس، سرمایه‌گذاری فعالان بدون اضطراب و ترس به صورت بلندمدت تداوم پیدا خواهد کرد. وی خاطرنشان کرد: بازگشت آرامش و ثبات به بازار‌ها انتظاری است که همواره تمام فعالان از مسوولان اقتصادی دارند. این کارشناس بازار سرمایه در خصوص ورود معاملات بورس به فاز اصلاحی نیز گفت: پیش‌بینی و زمان‌بندی صعود و نزول بازار غیر ممکن است. اما به‌صورت کلی می‌توان گفت که نوسان در ذات بازار سهام بوده و هیچ روندی برای همیشه ادامه‌دار نخواهد بود. به گفته حامد ستاک، عوامل بنیادی که موجبات رشد بازار را فراهم کرده بود همچنان برقرار است. این در حالی است که منظور از عوامل بنیادی بهبود بهره‌وری، بهبود فضای کسب و کار، سودآوری بیشتر از طریق افزایش تولیدات و... نیست بلکه در بررسی علت اصلی افزایش نرخ‌ها می‌توان این موضوع اشاره کرد که صعود قیمت سهام به تبع رشد نرخ ارز، افزایش ارزش جایگزینی شرکت‌ها و رشد نرخ در بازار‌های موازی سهام اتفاق افتاده است که در شرایط فعلی بورس در حال تطبیق خود را با سایر بازار‌‌‌ها است. مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه آذربایجان معتقد است ارز به عنوان عامل اصلی رشد بازار سرمایه همچنان برقرار است. این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به بازار ارز و سکه نیز تصریح کرد: به صورت کلی سرمایه‌گذاران به‌دنبال افزایش سرمایه هستند بر همین اساس به سمت بازار‌‌‌هایی حرکت می‌کنند که احتمال رشد بیشتری در آنها وجود داشته باشد. حامد ستاک اذعان داشت: در شرایط فعلی بازار‌های موازی حالت سکون پیدا کرده‌اند. این در حالی است که بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازا‌ر‌ها رشد قیمتی قابل ملاحظه‌ای را تا‌کنون تجربه نکرده است و همچنان پتانسیل برای رشد در این بازار وجود خواهد داشت.