گروه بورس مسعود کریمی
برنامه جامع اقدام مشترک و نرخ ارز ریسکهای سیستماتیک و غیرسیستماتیکی هستند که این روز‌ها سایه سنگین آنها در معاملات بازار سهام کشور دیده می‌شود. با نگاهی به سایر بازارهای مالی مشاهده می‌شود، بازار مسکن با افزایش چشم‌گیر تقاضا نسبت به گذشته رو به رو شده است. از طرفی بازار ارز نیز با توجه به آخرین معاملات دلار طی روز گذشته بین ارقام 7800 تومان تا 8000 تومان در بازارهای غیررسمی مورد معامله قرار گرفته است. از سویی، نوسان قیمت سکه بین 2میلیون و 480هزار تومان تا 2میلیون و 500 هزار تومان نیز زمینه‌یی برای حرکت نقدینگی به سمت این بازارها فراهم کرده است. به هر رو کاهش شاخص کل بورس و تعادل ناپایدار قیمت سهام طی چند روز اخیر هم می‌تواند عاملی در راستای دامن زدن به وضعیت ریزشی این بازار محسوب شود. به هر حال افزایش تقاضا بدون هیچ دلیل بنیادی در بازارهای موازی و رشد عرضه سهام در بورس کشور که پتانسیل افزایش بازدهی صنایع و شرکت‌ها را در دل خود دارد، نشان از یک بی‌نظمی تمام عیار در وضعیت اقتصادی است. در همین حال اتخاذ رفتار‌‌‌های سفته‌بازانه توسط برخی از افراد در پی کاهش ارزش پول ملی می‌تواند یکی از دلایل رونق در سایر بازارها محسوب شود. به هر رو با توجه به اینکه این روز‌ها بازار سهام از کمبود نقدینگی رنج می‌برد، سرمایه‌گذاران لحظه به لحظه با در نظر گرفتن موضوعات متفاوت در حوزه بین‌الملل ازجمله برجام، FATF و... را به خوبی رصد می‌کنند و واکنش‌‌هایی متناسب با این موارد در جریان معاملاتی سهام از خود به نمایش می‌گذارند.
مشکل نقدینگی بورس
در همین رابطه فردین آقا‌بزرگی، مدیرعامل کارگزاری بانک دی درخصوص تکانه‌های مثبت در بازارهای موازی بورس و تاثیر آنها در روند معاملاتی بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: افزایش قیمت ارز‌ها یا به‌عبارتی کاهش ارزش پول ملی از مهم‌ترین دلایل تحرک‌‌های مثبت در بازارهای ارز، طلا به‌خصوص مسکن به‌شمار می‌رود. وی خاطرنشان کرد: درحال حاضر عمده سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به تبدیل وجه نقد به دارایی هستند چراکه نقدینگی از میزان و گردش کمتری در بازار برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: موضوع نرخ ارز به واسطه کند شدن فرآیند ورود منابع حاصل از صادرات یا گمانه‌زنی‌هایی که مربوط به چنین موضوعی می‌شود، می‌تواند از لحاظ بنیادی و روانی تاثیر قابل توجهی در کاهش ارزش پول ملی کشور داشته باشد. آقا‌بزرگی معتقد است که اثرات بنیادی و روانی طی مدت یک هفته می‌تواند 10 الی 20درصد بازارهای موازی بورس کشور را تحت تاثیر قرار دهد. این درحالی است که افراد صاحب ملک نیز با توجه به اینکه با وجه نقد نمی‌توانند فعالیت خاصی را صورت دهند، اقدام به افزایش قیمت فروش ملک می‌کنند.
مدیرعامل کارگزاری بانک دی تصریح کرد: زمانی که انتظارات فعالان بازار با چنین شرایطی شکل بگیرد به‌طور قطع افزایش یا کاهش قیمت در بازار به‌وقوع خواهد پیوست. وی در ادامه افزود: از لحاظ بنیادی ریشه چنین موضوعاتی به کمبود عایدات حاصل از فروش نفت بر‌می‌گردد. این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: درحال حاضر به‌دلیل اینکه نقدینگی به میزانی که باید در معاملات وجود ندارد، متاسفانه شاهد تاثیر این مهم در روند داد و ستد سهام در بورس هستیم. وی با اشاره به اینکه بورس کشور باید یکی از زمینه‌های پرسرعت و پربازده باشد نیز ابراز کرد: در سال 1391 دلار از نرخ یک هزار تومان تا 3هزار تومان پیش رفت و در چنین شرایطی بورس به واسطه این اتفاق سالی درخشان را در کنار افزایش بازدهی قابل توجه برای سرمایه‌گذاران به ثبت رساند. به گفته وی، درحال حاضر هم چنین رویکردی باید در بازار سهام با توجه به افزایش نرخ‌ها وجود داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: موضوعاتی از قبیل ارز جایگزینی، ارز حاصل از صادرات و عایدات ارزی در مجموع به عنوان یک سوژه سرمایه‌گذاری در مقایسه با ریال در نظر گرفته می‌شود. از همین رو باید این نکته را مورد توجه قرار داد که ریال، ارزش 6 ماه گذشته خود را از دست داده است و طبیعتا این موضوع خود را در قیمت سهام شرکت‌ها به نمایش خواهد گذاشت. مدیرعامل کارگزاری بانک دی خاطرنشان کرد: به طور قطع در صورت ثبات در شرایط فعلی طی 6 ماه پیش رو بازدهی مناسبی در بازار سهام شکل خواهد گرفت. وی درباره موضوعات سیاسی و چشم‌انداز آن در روند بازار سهام نیز گفت: موضوعات سیاسی در بازار بسیار پررنگ دنبال می‌شود. این درحالی است که حساسیت‌های ویژه‌یی هم طی چند وقت اخیر درخصوص برنامه جامع اقدام مشترک، FATF و مواردی از این قبیل ایجاد شده است که این موضوعات یکی از مشخصه‌های فزونی مسائل سیاسی در تحلیل‌های بنیادی اقتصادی است. فردین آقا‌بزرگی بیان کرد: حباب در سکه یا ارز زمانی رقم می‌خورد که هیجان در بعد غیرواقعی وجود داشته باشد. این هیجان زمانی شکل می‌گیرد که به صورت غیراقتصادی و مبتنی بر صحبت و سایه‌های تصمیم‌هایی سیاسی باشد. به هر حال با توجه به وضعیت عدم امنیت و احتیاط بیش از حد برای سرمایه‌گذاری به طور قطع بورس بازدهی مناسبی را ایجاد خواهد کرد.
بازار سرمایه؛ بازار هدف
از سویی دیگر امین ناطقی‌راد، مدیرعامل شرکت اندیشه‌نگر پاسارگاد با اشاره به وضعیت بازار بورس، مسکن، ارز و سکه در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: با توجه به روند معاملات در گذشته مشاهده می‌شود که تاثیر مثبت افزایش نرخ ارز باید با یک فاصله زمانی در بازار سهام مشاهده شود چراکه درآمد بخش عمده‌یی از شرکت‌های مطرح از طریق فروش صادراتی یا فروش در بورس کالای کشور صورت می‌گیرد. وی خاطرنشان کرد: اعلام نرخ 4200تومانی برای دلار در شرایطی که بازار نرخ تسعیر را بیش از 6 هزار تومان در نظر گرفته بود، باعث شد تا خوش‌بینی‌ها متوقف شود. این کارشناس بازار سرمایه اذعان کرد: چنین اتفاقی در اقتصاد کشور می‌تواند یکی از دلایل خروج نقدینگی از بازار سرمایه به شمار رود. مدیرعامل شرکت اندیشه‌نگر پاسارگاد تصریح کرد: علاوه بر این موضوع، راه‌اندازی سامانه نیما توسط بانک مرکزی با هدف اینکه صادرکنندگان، ارز حاصل از صادرات را با نرخ جدید تسعیر و توسط این سامانه عرضه شود نیز از دیگر عوامل ناخوشایند برای شرکت‌های بورسی محسوب می‌شود چراکه در نهایت احتمال ایجاد رانت برای عده‌یی به وجود خواهد آمد.
امین ناطقی‌راد اظهار کرد: در بازارهای موازی به خصوص دلار نرخ مشخصی برای معامله وجود ندارد. از طرفی در بازار مسکن و طلا نیز تا سقف مشخصی نرخ‌ها می‌توانند افزایش قیمتی پیدا کنند. این درحالی است که با توجه به افزایش شدید نرخ در بازار مسکن و این موضوع که باید قدرت خریدی هم وجود داشته باشد، احتمال افزایش رکود در این بازار نسبت به گذشته بیشتر شده است. وی پیش‌بینی کرد: پس از اینکه نقدینگی در سایر بازارها گردش کرد بازار سرمایه یکی از بازارهای هدف خواهد بود. چراکه شرکت‌ها علاوه بر درآمد‌های ارزی و فروش محصولات در بورس کالا، بخش دارایی‌های آنها هم مورد توجه قرار دارد زیرا طرح‌های توسعه‌یی که اجرایی شده است با نرخ‌هایی پایین‌تر از نرخ‌های فعلی صورت گرفته و تاثیرات مثبت این موارد توسط بازار سنجیده می‌شود. مدیرعامل شرکت اندیشه‌نگر پاسارگاد درخصوص چشم‌انداز موضوعات سیاسی بین‌المللی نیز تصریح کرد: در صورتی که روند منفی فعلی ادامه‌دار باشد می‌بایست فروش نفت را در نظر گرفت که چه سرانجامی خواهد داشت. این در حالی است که شنیده می‌شود توافقاتی با چین، روسیه و هند صورت خواهد گرفت که برای فروش نفت مشکلی ایجاد نشود. در صورتی که این اتفاق به‌وقوع بپیوندد به‌طور قطع از تاثیرات منفی خروج امریکا از برجام کاسته خواهد شد. وی افزود: با نگاهی به سال‌های 1391و 1392 مشاهده می‌شود که بدترین اتفاقات ممکن طی این سال‌ها به وقوع پیوست. این در حالی است که قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل وجود داشت و در ذیل فصل 7 منشور ملل‌متحد نیز قرار گرفتیم. در همین حال بازار طی سال‌های مذکور رشد‌‌های قابل توجهی را به ثبت رساند. بر این اساس در شرایط فعلی خروج امریکا از برجام به نسبت سال‌های گذشته تاثیر منفی بسیار کمتری خواهد داشت.
امین ناطقی‌راد با اشاره به بازار سرمایه ایران جهت سرمایه‌گذاری نیز تاکید کرد: درحال حاضر بدترین اتفاق شاید بدتر از موضوع برجام برای بازار سرمایه اعلام نرخ رسمی دلار 4200 است. اما در صورتی که این نرخ در نظر گرفته نمی‌شد قطعا به‌جای اینکه نقدینگی‌ها به سمت بازار مسکن یا طلا به حرکت درآیند در بازار سرمایه جذب می‌شدند.
