مشکلات دیرینه و ساختاری در بخش کشاورزی کشور باعث شده تا مسوولان در اندیشه به کارگیری از ابزارهای نوین و الگوبرداری از کشورهای توسعه یافته دنیا بیفتند که از سال گذشته بحث عرضه زعفران در بورس کالا جدی شد و امروز شاهد آغاز معاملات آتی زعفران در این بورس خواهیم بود. به گزارش کالاخبر، حمید گرمابی نماینده نیشابور در مجلس شورای اسلامی با بیان مطلب فوق اظهار داشت: در تولید زعفران رتبه اول دنیا را داریم اما تاکنون نتوانستیم قدر این حجم تولید بالا را بدانیم و آن طور که باید پاداش و سود مناسبی به زحمات بالای زعفرانکاران بدهیم. این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس افزود: معاملات زعفران سال‌ها در کشور بر مبنای خرده‌فروشی بوده است و به دلیل عرضه فله‌یی زعفران و عدم یکپارچگی و حضور واسطه‌ها هیچ‌گاه نتوانستیم به جایگاه واقعی خود در بازار جهانی برسیم. گرمابی برنامه مسوولان برای توسعه معاملات زعفران در بورس کالای ایران و امکان صادرات و آغاز معاملات آتی زعفران در این بستر را یک شانس بزرگ برای احیای بازار زعفران ایران تلقی کرد و گفت: بهره‌گیری از ظرفیت بورس کالا برای کشف واقعی قیمت این محصول و صادرات یکپارچه با حضور خود تجار زعفران و در اختیار گرفتن نبض بازار و قیمت زعفران جهان اقدام بزرگی است که به حمایت همه‌جانبه نیاز دارد و امیدوارم که با همدلی مسوولان و فعالان بازار این محصول، سرانجام شاهد رسیدن سود واقعی حاصل از تولید زعفران به کشور خودمان باشیم. به گفته نماینده نیشابور در مجلس، همه می‌دانیم که واسطه‌ها در بازار زعفران حرف اول را می‌زنند و باید سازوکاری شفاف و مدرن برای ساماندهی به این بازار اتخاذ می‌شد که بورس کالا بهترین مکانیسم برای این کار است.
عرضه زعفران؛ مزیت بزرگ
وی به راه‌اندازی قرارداد آتی زعفران در بورس کالا اشاره کرد و گفت: بدون شک ایجاد بازارهای مالی نوین که محصول را برای آینده معامله می‌کنند، می‌تواند یک چشم‌انداز درست و واقعی از قیمت محصول در آینده را به زعفرانکاران و مصرف‌کنندگان ارائه دهد و این اتفاق را نیز باید به فال نیک گرفت. این نماینده مجلس به خرید توافقی زعفران از طریق بورس کالای ایران نیز اشاره کرد و گفت: تاکنون در بحث خرید زعفران از سوی دولت، شاهد دیرکرد پرداخت وجوه به زعفرانکاران بودیم که از سال گذشته شاهد اجرای خرید توافقی و استفاده از بورس کالا در این طرح بودیم که نتایج مثبتی را در پی داشت. گرمابی عنوان کرد: عرضه زعفران در بورس کالا چند مزیت بزرگ دارد که اطلاع کشاورزان از قیمت‌های واقعی، کاهش یا حذف واسطه‌ها در روند خرید ارزان‌قیمت محصول از کشاورز، انعکاس قیمت‌های داخلی که بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا کشف می‌شود در بازارهای جهانی و ارزآوری بیشتر این محصول برای کشور از جمله این مزایا به شمار می‌روند.
آمادگی بازارگردانی در صورت اعطای مجوز
در سوی دیگر با توجه به راه‌اندازی بازار آتی زعفران نگین بورسی (امروز دوم خردادماه) در بورس کالای ایران و توجه معامله‌گران بالقوه این بازار به قیمت نقدی این محصول و مرجعی برای اعلام قیمت نقدی روزانه آن، معاملات گواهی سپرده زعفران نگین که در بازار گواهی سپرده بورس کالای ایران انجام و در سایت WWW.TSETMC.COM در کنار سایر نمادهای معاملات سهام و اوراق بهادار قابل مشاهده است، مورد توجه علاقه‌مندان فعالیت در این بازار قرار گرفته است. یکی از دغدغه‌های همیشگی فعالان بازار، نقدشوندگی نمادهای معاملاتی در کنار اعلام قیمت روزانه آن است. در حالی که وجود قیمت روزانه معتبر در هر نماد معاملاتی از الزامات شکل‌گیری بازار آن است و معامله‌گران معمولا به نمودار قیمتی و روندهای قیمتی توجه ویژه‌یی دارند؛ از این‌رو یکی از الزامات شکل‌گیری معاملات با نقدشوندگی بالا در یک نماد، وجود بازارگردان است. معمولا بازارگردانان شامل نهادهای مالی و اشخاصی هستند که علاقه به فعالیت در بازار واقعی و معاملات آن کالا دارند و از خرید و فروش کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا، درآمد حاصل می‌کنند و البته به نقدشوندگی معاملات آن نیز کمک می‌کنند. با توجه به این دغدغه، شرکت زرین زعفران مشرق زمین چندی است که عملیات ورود سفارش‌های خرید و فروش روی نماد زعفران نگین انبار زرین زعفران را آغاز کرده است و روزانه با دامنه مظنه 2درصد سفارش‌هایی در قیمت‌های یک‌درصد بالا و پایین قیمت روز قبل یا قیمت استعلام شده از بازار فعالان زعفران در این نماد وارد می‌کند و به واقع عملیاتی برای فعالیت مطمئن‌تر فعالان بازار در این نماد انجام می‌دهد.
در همین زمینه مدیرعامل شرکت زرین زعفران مشرق زمین ضمن اعلام آمادگی این شرکت برای بازارگردانی رسمی در نمادهای گواهی سپرده و آتی زعفران عنوان کرد: با توجه به سهامداری بیش از ۵۰۰۰کشاورز خراسانی در شرکت زرین زعفران مشرق زمین، این شرکت همواره به ارتقای منافع این سهامداران و بهبود فضای کسب و کار بازار زعفران اهتمام داشته است.
غلامرضا کریمی ضمن تاکید بر لزوم نقدشوندگی نمادهای زعفران در بورس کالای ایران گفت: این شرکت که یکی از دو انبار پذیرش شده زعفران در بورس کالای ایران است، سعی کرده همواره قیمتی در تابلو معاملات گواهی سپرده انبار زرین زعفران ثبت شود که این قیمت تا حد ممکن بیانگر واقعیات بازار باشد. به همین دلیل در یک ماه اخیر، این شرکت علاوه‌بر اطلاعات خود از بازار نسبت به اخذ مظنه قیمت از فعالان مختلف بازار کرده و قیمت حاصله را مبنای سفارش‌گذاری در نمادهای زعفران انبار زرین زعفران قرار داده است تا هر فردی که قصد خرید و فروش در این نمادها را دارد بااطمینان از نقدشوندگی این نمادها بتواند نسبت به خرید و فروش گواهی سپرده زعفران اقدام کند. مدیرعامل شرکت زرین زعفران مشرق زمین با استقبال از راه‌اندازی بازار آتی زعفران گفت: راه‌اندازی بازار آتی می‌تواند منجر به شفاف شدن قیمت زعفران و جلوگیری از ضرر و زیان معامله‌گرانی که بدون اطلاع دقیق از قیمت واقعی نسبت به معامله اقدام می‌کنند، شود و این یک پدیده بسیار مبارک برای بازار زعفران کشور است.
وی با اشاره به اهمیت نقدشوندگی در بازار معاملات آتی اشاره داشت: با توجه به اهمیت نقدشوندگی در این بازار نیز این شرکت آمادگی دارد تا هم به صورت یک فعال بازار نسبت به خرید و فروش روزانه در بازار آتی زعفران اقدام کند و هم در صورت اعطای مجوز رسمی بازارگردانی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار نسبت به بازارگردانی رسمی در نمادهای آتی و گواهی سپرده اقدام کند و ضمن برخورداری از مزایای این موضوع از جمله کاهش کارمزد معاملات، کمک شایانی به نقدشوندگی معاملات و شکل‌گیری این بازار کند. غلامرضا کریمی ضمن درخواست از سازمان بورس جهت اعطای مجوز بازارگردانی به فعالان اصلی بازار زعفران و از جمله شرکت زرین زعفران مشرق زمین به عنوان حامی تعداد زیادی از کشاورزان زعفرانکار افزود: حضور با اطمینان معامله‌گران در بازار آتی و گواهی سپرده کالایی که به واسطه وجود بازارگردان قطعا تقویت خواهد شد این امکان را برای کشاورزان و تجار بازار زعفران فراهم خواهد کرد تا با اطمینان از وجود یک بازار عمیق و نقدشونده همواره قیمت‌های بورس را مبنای معاملات خود قرار دهند. همچنین معامله‌گران جهانی که شرکت زرین زعفران مراودات زیادی با آنها دارد نیز از وجود یک بازار شفاف قابل اتکا که بتواند همواره قیمت یک استاندارد مشخص کیفی زعفران را به آنها به صورت آنلاین نشان دهد نیز استقبال خواهند کرد که این می‌تواند به ارتقای جایگاه زعفران ایران در دنیا و مرجعیت قیمت جهانی زعفران کشور منجر شود.
«آتی» قراردادی که چشم‌انداز قیمت می‌دهد
در همین حال معاملات قراردادهای آتی زعفران در بورس کالا در حالی از امروز برای نخستین‌بار در دنیا آغاز می‌شود که کشف قیمت و پیش‌بینی آن برای ماه‌های آینده تاکنون برای کشاورزان و زعفرانکاران امری دشوار بوده و هست. این در حالی است که با استفاده از این ابزار مالی نوین می‌توان به افزایش قدرت پیش‌بینی‌پذیری در بازار زعفران کمک کرد. بر این اساس، اباذر اسدیان کشاورز و تاجر زعفران عنوان کرد: در بازار زعفران پیش‌بینی دقیقی نسبت به قیمت‌های آینده این محصول وجود ندارد و کشاورزان نمی‌توانند نسبت به قیمت‌های آتی اطمینان خاطر داشته باشند. این در حالی است که اگر قیمت زعفران قابل پیش‌بینی باشد، کشاورز می‌تواند محصول خود را پیش‌فروش کند. وی افزود: با این تفاسیر راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی زعفران می‌تواند، قابلیت پیش‌بینی قیمت‌ها را برای کشاورزان فراهم کرده و زمینه معرفی ایران به عنوان تعیین‌کننده قیمت زعفران در جهان را فراهم کند. این فعال بازار زعفران در خصوص قیمت زعفران نگین اظهار کرد: طی روز جاری قیمت زعفران نگین در هر کیلو ۶میلیون و ۱۰۰هزار تومان است که نسبت به سال گذشته حدود یک‌میلیون تومان افزایش یافته است. البته طی چند روز اخیر قیمت‌ها در بازار قدری کاهشی بود و به ۵میلیون و ۷۰۰هزار تومان نیز رسید؛ اما دوباره به روند صعودی بازگشت.
سود زعفرانکاران از اجرای خرید توافقی
اسدیان با بیان اینکه علت افزایش یک میلیونی قیمت زعفران اجرای طرح خرید توافقی بوده است، گفت: اجرای این طرح در صورت تداوم و رفع نواقص موجود به نفع کشاورز بوده و سود زعفرانکاران را افزایش می‌دهد. این در حالی است که در زمان برداشت کشاورز مجبور بود، زعفران را به قیمت 3میلیون و ۸۰۰هزار تومان بفروشد. اما در این طرح سازمان تعاونی روستایی محصول نگین را به قیمت حدود ۵ میلیون و ۴۰۰هزار تومان از کشاورزان خرید. به گفته وی در زمان برداشت محصول تا نزدیک شدن به عید، به دلیل نیاز کشاورز به پول قیمت زعفران توسط تجار به صورت کاذب با کاهش همراه می‌شود و کشاورزان محصول خود را به قیمت‌های ارزان به تجار می‌فروشند؛ اما در صورتی که در طرح خرید توافقی پول کشاورزان به موقع به آنها پرداخت شود، تداوم اجرای آن به نفع کشاورزان خواهد بود. وی در خصوص مبنای قیمتی زعفران در بازارهای خارجی گفت: زعفران در بازار اسپانیا بیشتر به صورت محصول نگین و بر مبنای ارز دلار خرید و فروش می‌شود؛ اما اعراب پوشال معمولی را به صورت ریالی از تجار ایرانی خریداری می‌کنند. اسدیان ضمن بی‌اطلاعی از قیمت زعفران در بازارهای خارجی اظهار کرد: تاجران زعفران نگین را به قیمت هر کیلو ۶ میلیون و ۱۰۰هزار تومان و زعفران پوشال معمولی قلم درشت را نیز به قیمت حدود ۵میلیون و ۱۵۰ هزار تومان از بازار داخلی خریداری می‌کنند؛ اما معلوم نیست این محصول به چه قیمتی در بازارهای خارجی فروخته می‌شود.
