گروه بورس مسعود کریمی
بورس اوراق بهادار تهران بر خلاف انتظارات پس از خروج یک جانبه ایالات متحده امریکا از برنامه جامع اقدام مشترک نه تنها روند نزولی را در پیش نگرفت بلکه با اظهارنظر‌های متفاوت و مثبت از طرف سایر کشورهای عضو 1+5 همراه شد و توانست در روز سه‌شنبه نوزدهم اردیبهشت ماه همزمان با شروع نخستین روز‌کاری بدون حضور دونالد ترامپ در برجام با افزایش نماگر‌ها رقم 93هزار و 691 واحدی را به خود اختصاص دهد و در ادامه با افزایش بیش از یک هزار و 200واحدی طی یک هفته کاری روز سه‌شنبه بیست و پنجم اردیبهشت ماه در آستانه فتح قله 95000واحد قرار گرفت. بر این اساس در معاملات بازار مشاهده می‌شود، اغلب سرمایه‌گذارانی که تا‌کنون اقدام به فروش سهام با هر قیمتی و بدون در نظر گرفتن سایر پارامتر‌ها ازجمله بنیادی و تکنیکال کرده‌اند اکثرا نقدینگی‌های حاصل از فروش را در بازار موازی ازجمله سکه وارد می‌کنند. این درحالی است که در مقابل آنها حقوقی‌های بورس در این روز‌ها به جمع‌آوری سهام صنایع و شرکت‌های مختلف در بازار مشغول هستند و نسبت به گذشته روز به روز تنوع پرتفوی خود را افزایش می‌دهد. در همین شرایط دیده می‌شود که صندوق تثبیت و صندوق توسعه بازار در کنار سایر صندوق‌ها شروع به فعالیت و حمایت از بازار کرده‌اند. در همین حال صاحب‌نظران بازار سرمایه معتقدند که با نزدیک شدن به فصل مجامع در کنار پیش‌بینی ارزنده بودن قیمت سهام شرکت‌های بورسی انتظار می‌رود که سود تقسیمی شرکت‌ها افزایش قابل توجهی داشته باشند که این مهم می‌تواند یکی از دلایل مهم و اساسی در افزایش فعالیت صندوق‌ها و حقوقی‌ها محسوب شود. از این رو همزمان با شروع سفر‌‌های محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و دیدار با مقامات ارشد اتحادیه اروپا اخبار مثبتی از خروجی این نشست‌ها به گوش می‌رسد. در همین حال با افزایش گمانه‌زنی‌ها درخصوص همراهی سایر کشورهای متعهد پیش‌بینی می‌شود در صورت بقای برجام به دلیل اینکه جمهوری اسلامی ایران همانند تاکیدات اخیر یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تعهدات خود را در حوزه برجام به درستی انجام داده است بنابراین باید در انتظار تحقق مطالبات خود از طرف سایر کشور‌ها باشیم که در این شرایط صنایع و شرکت‌های بورسی به معنای واقعی به شکوفایی خواهند رسد اما در غیر این صورت شرایط کمی متفاوت‌تر خواهد بود.
ضرورت حذف رانت و فساد اقتصادی
در همین رابطه مهدی طحانی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آوای آگاه درخصوص دلایل عدم توجه بازار سهام به خروج امریکا از برجام با توجه به صعود‌های اخیر در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بازار سرمایه نسبت به خروج امریکا از برجام بی‌اعتنا نیست. اما اظهارنظر‌های بعد از خروج ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک که توسط مقامات داخلی مطرح شد، اطمینانی را در جامعه سهامداری ایجاد کرد. وی خاطرنشان کرد: زمانی که امریکا در برجام حضور داشت نه تنها فعالیت خاصی را در راستای ایفای تعهدات انجام نمی‌داد بلکه مانع از فعالیت‌های سایرین هم می‌شد. این کارشناس بازار سرمایه اذعان کرد: در همین حال با توجه به اینکه امریکا خود از برجام خارج شده در صورتی که ایران بتواند با سایر طرف‌های برجام که در گذشته هم شرکای تجاری بودند، تضمین‌های عملیاتی لازم را دریافت کند به طور قطع می‌توان بر این نکته تاکید کرد که وضعیت کشور از برجام هم بهتر خواهد شد. این درحالی است که در معاهده برجام فقط نفت بیشتری به فروش رسید و منفعت دیگری برای ایران حاصل نشد. وی بیان کرد: درحال حاضر بازار سرمایه نسبت به مذاکرات خوش‌بین بوده و این دیدگاه باعث ایجاد چشم‌انداز مثبتی پیش روی سهامداران شده است. مهدی طحانی درخصوص اثرات بقا یا لغو برجام نیز تصریح کرد: متاسفانه در راستای اجرای اقتصاد مقاومتی تا‌کنون موفق عمل نشده و وابستگی‌هایی در برخی از زمینه‌ها به سایر کشور‌ها وجود دارد. این درحالی است که برای رفع این موضوع باید فضای کسب وکار را در داخل کشور ارتقا ببخشیم همچنین با از بین بردن رانت و فساد اقتصادی می‌توان به بهره‌وری تولید در کنار به روزرسانی تولیدات و دانش فنی رسید.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آوای آگاه ابراز کرد: در صورتی که با کشورهای اروپایی به نتیجه قابل قبول دسترسی پیدا نکنیم از لحاظ اقتصادی تا حدودی شاهد تنزل خواهیم بود این در حالی است که طرف غربی به چنین توافقی نیاز مبرم خواهد داشت. این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: در صورتی که برجام ادامه پیدا کند و همانند سال‌های 81، 82 و 84 بتوانیم با استفاده از فرصت اقدام به جذب سرمایه‌گذار خارجی کنیم، می‌توان در بستری از صلح و آرامش به سمت قوی کردن بنیه اقتصادی حرکت کرد. وی درباره حمایت حقوقی‌ها و صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار نیز افزود: این صندوق‌ها در واقع وظیفه حمایت از بازار در چنین شرایطی را دارند. این درحالی است که درحال حاضر در فصل مجامع قرار داریم و شرکت‌ها نیز ارزنده هستند و نکته قابل ملاحظه موضوع این است که خرید‌ها فقط روی بلوک یا یک سهام شاخص‌ساز نیست و به صورت متنوع خرید‌ها در تابلو به صورت خرد انجام می‌شود. وی افزود: خرید‌های سهام در شرایط فعلی مثبت ارزیابی می‌شود. مهدی طحانی تاکید کرد: در صورتی که فاصله بین حرف تا عمل در بین صاحب‌نظران اقتصادی کاهش پیدا کند و بیشتر به سمت عمل‌گرایی حرکت کنیم به طور قطع شاهد تغییر فضا در کنار تحقق شعار اقتصاد مقاومتی خواهیم بود.
ادامه شرایط فعلی
در سویی دیگر ایوب باقر‌تبار، عضو هیات‌مدیره بورس انرژی درخصوص تحولات اخیر بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: به دلیل اینکه از حدود 3 الی 4ماهه گذشته ریزش‌های بورس تحت تاثیر خروج احتمالی امریکا از برجام صورت گرفت درحال حاضر مشاهده می‌شود که بازار سهام با توجه به فرصت‌های 90و 180روزه در راستای بازگشت تحریم‌ها عکس‌العمل مثبت و مناسبی را نشان می‌دهد چراکه شاخص و قیمت برخی از سهم‌ها در روند معاملاتی به اندازه کافی ریزش را تجربه کرد و به کف قیمتی خود رسید. وی خاطرنشان کرد: در مقایسه بازار سرمایه با بازار رقیب مشاهده می‌شود که سرمایه‌گذاری در بازار ارز شرایط متفاوتی پیدا کرده و ورود به این بازار به سادگی گذشته صورت نمی‌گیرد. این درحالی است که در بازار سرمایه چنین فرصتی که افراد بتوانند با استفاده از پتانسیل‌های بازار اقدام به خرید سهام کنند نیز وجود دارد. این کارشناس بازار سرمایه گفت: پتانسیل بالقوه رشد بورس در کنار تاثیر افزایش قیمت ارز در شرکت‌ها و صنایع صادرات‌محور بازار نیز از نکات مثبت سرمایه‌گذاری در بازار سهام محسوب می‌شود چراکه با افزایش نرخ دلار، درآمد ارزی و ارزش جایگزینی شرکت‌های مربوط رشد پیدا خواهد کرد که در چنین شرایطی قیمت سهام نه تنها کاهشی نیست بلکه صعود قابل توجهی را تجربه می‌کند.
ایوب باقر‌تبار درخصوص تاثیر بقا یا لغو برجام در بازار سرمایه ایران نیز ابراز کرد: کشورهای اروپایی تاثیر چندانی در وضعیت بازار سرمایه ندارند. در همین حال طی چند سال اخیر که امریکا در برنامه جامع اقدام مشترک حضور داشت هم شاهد تغییراتی در کلیت بازار سهام نبودیم. بنابراین حضور یا عدم حضور اروپایی‌ها هم تاثیر چندانی در روند معاملاتی بورس کشور نخواهد داشت. وی تاکید کرد: در 2حالت ماندگاری یا خروج اروپا از برجام باعث می‌شود که شرایط فعلی ادامه پیدا کند. اما در صورتی که خروج آنها همراه با ایجاد تحریم‌های جدید باشد شرایط کمی متفاوت‌تر خواهد بود. عضو هیات‌مدیره بورس انرژی عنوان کرد: درحال حاضر صندوق توسعه و تثبیت بازار هیچ‌گونه فعالیتی در داد و ستد سهم‌ها ندارند و بازار همانند گذشته درحال انجام معاملات است. وی به سهامداران خرد توصیه کرد: این دست از سهامداران با توجه به اهداف و مبلغ سرمایه‌گذاری آنها باید مستقیما وارد معاملات بازار نشوند و دارایی‌های خود را در چند سبد سرمایه‌گذاری و با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری که عملکرد مناسبی را طی چند سال گذشته تجربه کرده‌اند، استفاده کنند.
