سازمان بورس و اوراق بهادار هیچ‌گاه سراغ دستکاری شاخص نرفته است. این در حالی است که، عوامل بازار خودشان باید تاثیرگذار باشند. اگر واقعا تصمیم گرفته بودیم که شاخص از مرز یک‌صد هزار واحد عبور کند، این کار انجام می‌شد، اما در عمل مشاهده کردیم که این اتفاق نیفتاد، باید به نیروهای عرضه و تقاضا و تحلیل سرمایه‌گذاران احترام گذاشت. شاپور محمدی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار کشور، با اشاره به مطالب فوق بیان کرد: هدف اصلی ما سودآور کردن شرکت‌ها و به تبع آن، مردم است و انجام این حرکت‌های تبلیغاتی و شاخص‌سازی، سودی برای کسی ندارد. وی درباره ادعای دستکاری شاخص کل توسط سازمان بورس و برنامه‌ریزی برای عبور دادن شاخص از مرز 100 هزار واحد همزمان با سالگرد 50 سالگی تاسیس بازار سرمایه در کشور، گفت: دستکاری شاخص کار نادرستی است که سازمان بورس هیچ‌گاه سراغ آن نخواهد رفت. عوامل بازار خودشان باید تاثیرگذار باشند. اگر واقعا تصمیم گرفته بودیم که شاخص از مرز یک‌صد هزار واحد عبور کند، این کار انجام می‌شد، اما در عمل مشاهده کردیم که این اتفاق نیفتاد.
بازدهی شاخص
وی درباره بازدهی شاخص بورس اظهار داشت: میزان رشد شاخص از ابتدای امسال تاکنون (اواسط اسفند) حدود 27درصد بوده که نشان‌دهنده بازدهی مناسب است. البته امکان دارد برخی افراد براساس سهامی که دارا باشند، سود کمتری کرده یا حتی ضرر کرده باشند. ما امیدواریم که میزان سودآوری شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بهبود یابد تا همه سهامداران، سود کنند. به گزارش ایرنا، محمدی گفت: بازار سرمایه، امسال رکوردهای خوبی داشت. حجم معاملات چهار بورس کشور تاکنون از 210هزار میلیارد تومان عبور کرده که پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال با رشد 10درصدی به
220 هزار میلیارد تومان نیز برسد. پارسال، حجم معاملات بازار سرمایه مبلغ 195 هزار میلیارد تومان و سال 94 مبلغ 120هزار میلیارد تومان بوده که نشان می‌دهد حجم معاملات، رشد خوبی داشته است. میزان تامین مالی در سال 1394 چندان زیاد نبود، اما در سال‌های 95 و 96 حجم تامین مالی رشد خوبی داشته است. در بخش دولتی، 28 تا 30 هزار میلیارد تومان و برای بخش خصوصی نیز 7 تا 10 هزار میلیارد تومان اوراق منتشر می‌کنیم. با لحاظ کردن اوراقی که تا پایان امسال منتشر خواهد شد، میانگین اوراق منتشر شده به 30 تا 35 هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
عوامل رشد
رییس سازمان بورس درخصوص عوامل اصلی رشد شاخص نیز بیان کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل رشد شاخص در ماه‌های اخیر، سیاست‌های اقتصادی دولت برای کاهش نرخ تامین مالی و سود بانکی بوده است. سیاست درستی که دولت برای کاهش نرخ سود بانکی و نیز کاهش نرخ سود اوراق در بازار سرمایه
در پیش گرفت باعث کاهش هزینه تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی شد. بر این اساس، اوراقی که خارج از بورس بودند وارد بازار سرمایه شدند و میزان سود آنها از نرخ‌های عجیب چند ده درصدی به 16 و 17درصد کاهش یافت. اجرای این سیاست‌ها باعث شد که سرمایه‌گذاری در سهام، نسبت به سایر بازارها جذابیت بیشتری داشته باشد. عامل دیگر، بهبود سودآوری شرکت‌های بورسی بود؛ رشد سودآوری شرکت‌ها در گام نخست به‌دلیل تسهیلاتی بود که دولت به بنگاه‌ها واگذار کرد به‌طوری که حدود 16هزار میلیارد تومان به بنگاه‌های اقتصادی تسهیلات داده شده و در کنار آن تلاش شد که تقاضا برای کالاهای ایرانی تقویت شود. وی افزود: عامل دیگر رشد سودآوری شرکت‌های بورسی، افزایش قیمت کامودیتی‌ها (مواد پایه و معدنی) در بازارهای جهانی بود که ازجمله آنها می‌توان به نفت خام، فلزات و مواد پتروشیمی اشاره کرد. یکی دیگر از عوامل رشد شاخص بورس در ماه‌های اخیر، تقویت نرخ ارز بود که به شرکت‌هایی که صادرات‌محور بودند، کمک کرد تا درآمد خود را افزایش دهند. همچنین برخی اقدامات را نیز شورای عالی بورس انجام داد که امیدوار‌کننده بود که ازجمله آنها می‌توان به کاهش کارمزد معاملات اشاره کرد که در بلندمدت، تاثیر مثبت خود را نشان خواهد داد. عامل دیگری که تاثیر مثبت خود را به مرور در بازار سرمایه بر جای می‌گذارد، اصلاح نظام توقف و بازگشایی نمادهاست. اکنون میزان توقف نمادها بسیار کمتر از گذشته شده است که در آینده، تاثیر مثبت آن، بیشتر نیز خواهد شد. در مجموع، اقداماتی که برشمردیم منجر به کاهش هزینه‌های تامین مالی به‌ویژه برای بخش تولید شده و حجم معاملات را رونق داد.
تصمیم بانک مرکزی و سازمان بورس
وی در پاسخ به اینکه کاهش سودهای تضمینی در بازار سرمایه با هدف رونق بخشیدن به معاملات سهام اشاره شده است، اما شاهد هستیم که برخی صندوق‌ها، نرخ‌های سود تضمینی بالا حتی 24درصد را ارائه می‌کنند نیز گفت: ما اعلام کردیم که صندوق‌ها نباید پرداخت رقم خاصی از سود را تضمین بدهند؛ صندوق‌ها اجازه ندارند پرداخت سودهایی را در پیش بگیرند که علیه رونق سهام باشد. میانگین سود صندوق‌ها 18درصد است. اعلام سود 24درصد تخلف است. در گذشته مشکلی که وجود داشت این بود که شعب بانک‌ها، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها (یونیت) را صادر می‌کردند که باعث ایجاد ناهماهنگی و نبود نظارت درست می‌شد به‌طوری که پیش از این، مدیران صندوق‌ها می‌گفتند بانک‌ها این یونیت‌های دارای سود بالا را صادر کرده‌اند و مدیران بانک‌ها نیز می‌گفتند که خود صندوق‌ها صادر کرده‌اند، اما اکنون با توقف عرضه این یونیت‌ها در بانک‌ها، این مشکل تا حد زیادی رفع شده است. برای رفع این مشکلات، با تصمیم بانک مرکزی و سازمان بورس اعلام شد که در شعب بانک‌ها، دیگر نباید یونیت صندوق صادر شود و این اقدام، تنها باید توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام شود.
کاهش هزینه تامین‌مالی
وی درخصوص اینکه در افزایش معاملات بازار سرمایه و رشد شاخص بورس، سهم عوامل داخلی (مانند کاهش سود بانکی) بیشتر بوده یا اینکه عوامل خارجی (مانند رشد قیمت کامودیتی‌ها) تاثیرگذار بوده است یا خیر نیز اذعان داشت: اینکه رشد عوامل خارجی مثل کامودیتی‌ها مهم بوده، درست است اما نباید کاهش نرخ سود بانکی را نادیده گرفت زیرا کاهش سود بانکی، هزینه تامین مالی را کاهش داد. عامل خارجی مانند رشد قیمت کامودیتی‌ها به‌دلیل اینکه به‌طور مستقیم با سودآوری شرکت‌های بورسی کشور ارتباط دارد، پررنگ‌تر دیده می‌شود. اما کاهش نرخ سود بانکی نیز به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم
بر وضعیت معاملات بازار سرمایه اثر گذاشت. کاهش سود بانکی، از یک سو روی سودآوری شرکت‌ها تاثیر مستقیم دارد و از سوی دیگر سبب می‌شود که سرمایه‌گذاری در سهام به‌عنوان یک گزینه در مقایسه با سایر بازارها مورد توجه قرار گیرد.
تاثیر عوامل بیرونی
محمدی درباره اینکه با وجود تاثیر مثبت کاهش سود بانکی، به‌تازگی شاهد عرضه گواهی سپرده بانکی با سود 20درصد بودیم که می‌تواند دوباره توجهات را به سوی خود جلب کند؟ تداوم اجرای این طرح‌ها، چه محدودیت‌هایی برای بورس ایجاد خواهد کرد نیز گفت: به‌دلیل اینکه اجرای این طرح به مدت
2 هفته بود، تاثیر کوتاه‌مدت داشت، اما در 2 هفته اجرای این طرح، شاهد تعدیل‌هایی در بازار سهام بودیم و حتی برخی صندوق‌ها نیز به‌دلیل ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران با کاهش منابع مالی مواجه شدند. امیدواریم نرخ تامین مالی به سمتی برود که تولیدکننده بتواند سود به دست آورد، افزایش سودآوری شرکت‌های بورسی سبب می‌شود که در بلندمدت قیمت سهام بالا برود و تثبیت شود.
دستکاری بازار
وی با اشاره به دستکاری شاخص بیان کرد: دستکاری شاخص، تفکری نادرست است؛ این ادعا به هیچ‌وجه نمی‌تواند واقعیت داشته باشد، هیچ کس نمی‌تواند در بلندمدت روند حرکت شاخص را مشخص کند، امکان آن وجود ندارد. همه سهم‌هایی که در ماه‌های اخیر رشد کرده و به تبع آن، شاخص را بالا کشیدند یا قیمت‌های جهانی یا رشد دلار به نفع‌شان بوده است. در واقع این شرکت‌ها درآمد ارزی‌شان بیشتر از مصارف‌شان بوده است. همچنین، شرکت‌هایی که رشد داشته‌اند دارای صورت‌های مالی سودآوری بوده‌اند. کاهش هزینه تامین مالی نیز یکی دیگر از محرک‌های رشد سهام بوده است. در بلندمدت، عوامل اقتصادی و وضعیت عملکرد بنگاه‌های اقتصادی، مسیر حرکت شاخص را تعیین خواهند کرد و هیچ کس نمی‌تواند در بلندمدت، شاخص را
تحت تاثیر قرار دهد. باید به نیروهای عرضه و تقاضا و تحلیل سرمایه‌گذاران احترام گذاشت. دستکاری شاخص کار نادرستی است و سازمان بورس هیچ‌گاه سراغ آن نخواهد رفت، اگر مواردی بوده باشد که افرادی در بیرون از سازمان بورس توافق کرده باشند که بر وضعیت بازار بورس اثر گذاشته باشد، بلافاصله سازمان بورس پیگیری کرده است. سازمان بورس از پیشنهادات فعالان بازار برای بهبود وضعیت عملکرد و جلوگیری از حرکت‌هایی که امکان دارد بر شاخص اثر بگذارد، استقبال می‌کند.
جریمه 250 میلیون تومانی
رییس سازمان بورس ابزارهای لازم در برخورد با متخلفان برای ایجاد شفافیت و تضمین سلامت معاملات دانست و گفت: ما می‌توانیم نهاد مالی متخلف را تا 250 مییلون تومان جریمه کنیم؛ همچنین افراد را نیز می‌توان جداگانه جریمه کرد. سیاست سازمان بورس در همه بخش‌ها جلوگیری از تخلف است، اما همزمان وظیفه نظارت و برخورد با متخلفان را نیز انجام می‌دهد. ما حتی علاوه بر نظارت‌های سیستمی و آنلاین، به‌صورت حضوری نیز بر فعالیت نهادهای مالی و صندوق‌ها نظارت می‌کنیم.
