گروه بنگاه‌ها|
مهم‌ترین راهکار جایگزین برای درآمدهای نفتی چه حوزه‌هایی را شامل می‌شود؟ این پرسش و پرسش‌هایی از این دست این روزها که اقتصاد ایران به دنبال کاهش میزان وابستگی به درآمدهای نفتی است؛ بیشتر از هر زمان دیگری در محافل اقتصادی و رسانه‌ای کشورمان مطرح می‌شود. پرسشی که بررسی‌های تحلیلی در خصوص آن نشان می‌دهد که پاسخگویی به آن در واقع راهبرد اقتصادی آینده کشور برای مقابله با تحریم‌های دامنه‌دار امریکا را نیز مشخص می‌کند در پاسخ به این پرسش اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان معتقدند که حوزه گردشگری یکی از ظرفیت‌هایی است که می‌تواند به عنوان جایگزینی مطمئن برای درآمدهای نفتی عمل کند. حوزه‌ای که بسیاری از اقتصاد‌های در حال توسعه با استفاده از آن توانسته‌اند مسیر پیشرفت پایدار و اشتغالزایی مولد را طی کنند. بر اساس این اهمیت بنیادین است که نظام برنامه‌ریزی ایران تلاش می‌کند تا پیوست‌های توسعه گردشگری در حوزه‌های مختلف را تدارک ببیند و مبتنی بر آن هدف‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، میان مدت و بلندمدت خود را ترسیم کند. گردشگری سلامت، گردشگری سبز، گردشگری فرهنگی؛ گردشگری تجاری و در نهایت گردشگری عشایر، نمونه‌هایی از انواع و اقسام اشکال گردشگری محسوب می‌شوند که سرمایه‌گذاری بر روی آنها دهه‌هاست در سطح کشورهای مختلف جریان دارد. دیروز خبر رسید که در ایران نیز سند گردشگری عشایر برای افزایش درآمدهای پایدار و اشتغالزایی تدوین شده است؛ راهبردی که در صورت اجرای اصولی آن می‌توان چشم‌انداز روشنی از این صنعت در این بخش متصور شد.
رییس سازمان عشایر ایران با اشاره به تدوین سند توسعه گردشگری عشایر می‌گوید: «سند گردشگری عشایر با همکاری سازمان عشایر ایران و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با محوریت رونق در حوزه اشتغال، بهبود و افزایش درآمد این قشر تهیه وتدوین می‌شود.» کرمعلی قندالی دیروز در دیدار با استاندار قزوین، جذب گردشگر را از دیگر اهداف تدوین سند گرشگری عشایر عنوان کرد. قندالی بیان کرد: ۱.۸ درصد جمعیت کشور را عشایر تشکیل می‌دهند، با این وجود ۲۵ درصد تولید گوشت قرمز با ۲۸ درصد دام سبک و ۳۵ درصد صنایع دستی کشور از سوی این قشر تولید می‌شود. این مسوول ادامه داد: برای ارایه تسهیلات به عشایر محدودیت وجود ندارد و امسال از منابع صندوق ملی ۴۰۰ میلیارد تومان برای کمک به زنجیره تولید به عشایر کشور پرداخت شده است. وی با اشاره به تقویت تشکیلات و ساختار نیروی انسانی سازمان عشایر، گفت: امسال موفق شدیم برای برخی استان‌ها از جمله قزوین نیروی انسانی جذب کنیم.
رییس سازمان عشایر ایران افزود: با تشکیل شورای عالی عشایر در دولت تدبیر و امید پس از ۱۰ سال در سال ۹۲، در این شورا طرح ارتقای خدمات بهداشتی عشایر مصوب شد و در کنار دیگر طرح‌ها منشأ خدمات زیادی به جامعه عشایر شد. قندالی خاطرنشان کرد: حفظ طبیعت و منابع طبیعی در نقاطی که عشایر ساکن هستند و رفت و آمد دارند به بهترین شکل حفظ شده است و براساس آمار، حتی یک هکتار آتش سوزی در مراتع عشایری نداشته‌ایم و خود عشایر مراقب و حافظ طبیعت هستند. به گفته او، عشایر دارای ریشه و فرهنگ اصیل و غنی چند هزار ساله هستند زمانی به ما در حوزه‌های طبیعی و حتی دیگر حوزه‌ها خسارت وارد شد که سعی کردیم همه این موضوع را به دست فراموشی بسپاریم. این مسوول یادآور شد: عرصه‌های وسیعی در حوزه گیاهان دارویی وجود دارد که تلاش می‌کنیم برای تقویت این حوزه از ظرفیت عشایر استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه اعتبارات مالیات بر ارزش افزوده منشأ خدمات زیادی به عشایر شده است، افزود: امسال از محل صندوق توسعه ملی نیز ۱۸ میلیون یورو به حوزه عشایر اختصاص یافت که برای تامین آب این قشر اختصاص یافت.
رییس سازمان عشایر ایران تاکید کرد: شورای عشایر استان‌ها مصوب شورای عالی انقلاب است و باید این شورا در استان‌ها از جمله قزوین فعال باشد.
دورنمای توسعه گردشگری عشایری
در استان‌ها
یکی از فعالان اقتصادی در بخش عشایری شهرستان مهدیشهر استان سمنان می‌گوید: «گوت سنگسری» یا چادر عشایری که از ظرفیت‌های اساسی در بخش گردشگری است تنها در آستانه نوروز در استان سمنان برپا می‌شود در حالی که از این ظرفیت باید در تمامی روزهای سال بهره برد. وی افزود: فعالان اقتصادی علاقه‌مند برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف عشایری هستند اما مسوولان در بعضی موارد با بخش خصوصی همکاری نمی‌کنند. این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: به دلیل خشکسالی و فقر مراتع بخش عشایر رغبت چندانی برای فعال‌سازی بخش گردشگری ندارند و این قشر از جامعه معتقدند دام پایه اصلی حیات عشایر است. این فعال اقتصادی در بخش عشایری گفت: عشایر حضور گردشگران در جمع خود را به دلیل فقدان امکانات تخصصی از جمله اقامتگاه و زیرساخت‌های بهداشتی نمی‌پذیرند که لازم است مسوولان امر با همفکری در کنار ایده‌پردازی برای جذب گردشگری به رفع مشکلات زیرساختی در این بخش هم توجه کنند.
پارسا اضافه کرد: عشایر سمنان بیش از 30 فرآورده لبنی از شیر تولید می‌کنند که این ظرفیت اقتصادی در مقایسه با دیگر نقاط کشور بی‌مانند است و باید بپذیریم که از این ظرفیت‌ها برای افزایش اشتغال در استان بهره نبردیم.
وی ادامه داد: بافت انواع جاجیم، گلیم و کلاه پشمی نیاز به بازار فروش دارد که با رونق بخش گردشگری عشایر می‌توان برای توسعه این بخش اقدام کرد. این فعال اقتصادی گفت: بخشی از مراتع استان‌های مازندران، خراسان شمالی و رضوی، گیلان و اصفهان در اختیار عشایر استان سمنان قرار دارد و با تعامل و همفکری می‌توان گردشگری عشایری را در منطقه توسعه داد.
ظرفیت‌های اشتغالزایی عشایر
یکی دیگر از فعالان اقتصادی در بخش گردشگری استان زنجان می‌گوید: عشایری فصل جدید در توسعه گردشگری استان است که مسوولان امر برای رونق این بخش باید اقدام کنند.
مهدی فراهانی اضافه کرد: یکی از سیاست‌های مهم و اصولی دولت در چند سال گذشته توجه به گردشگری روستایی و عشایری است که با برنامه‌ریزی اصولی می‌توان این راهبردها را در استان‌های مختلف از جمله زنجان پیاده، کرد. وی ادامه داد: هدفگذاری دقیق و شفافی از توسعه بخش گردشگری عشایری در استان نشده است اما نباید با سطحی نگری از کنار این ظرفیت مهم اشتغال آفرین به راحتی گذشت. فراهانی تصریح کرد: براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده طرح‌هایی برای تغییر الگویی استان از معبر به مقصد گردشگری در دستور کار است که عشایری ظرفیتی فعال در تحقق این برنامه است. این فعال اقتصادی در بخش گردشگری گفت: در بعضی موارد کاغذبازی‌های اداری مانع سرمایه‌گذاری‌های مختلف در بخش گردشگری عشایر و روستایی می‌شود که مسوولان در تسهیل این روند با فعال اقتصادی همکاری بیشتری داشته باشند.
