الزامات اجرای صحیح عادلانه‌سازی یارانه‌ها

ایرج ندیمی

حذف ارز ترجیحی از رانت‌خواری جلوگیری می‌کند، اما اولین موضوعی که باید دولت به آن توجه کند، عدم تکرار تجربیات گذشتگان است.موضوع یارانه، داستان جدیدی به حساب نمی‌آید و به همین دلیل تقریبا تمام روش‌ها در این رابطه تجربه شده، بنابراین اولین موضوعی که باید دولت به آن توجه کند، عدم تکرار تجربیات گذشتگان است. پرداخت به شکل مستقیم ممکن است، اما احتمال روبرو شدن با دو فساد در رابطه با آن هم وجود دارد. اولین آن عدم تداوم است زیرا عمدتا این پرداخت‌ها به حذف منتهی می‌شود و مثال ساده آن هم همان قضیه توزیع مرغ بود که از سوی دولت سابق ادامه پیدا نکرد. مساله بعدی هم این است که بخشی از این پمپاژها با آثار رشد نقدینگی و کاهش ارزش پول یا افزایش تقاضا و مانند آن همراه می‌شود که بسیار مهم است.اقدام دولت بسیار پسندیده است، اما دوستان درباره حذف ارز ترجیحی استدلالی می‌آورند که با روش به کار گرفته شده، سازگاری ندارد زیرا بر این اعتقادند که ارز ترجیحی باید به وارد‌کننده پرداخت شود، اما باید در نظر داشت که احتمال سوءاستفاده این واردکننده از ارز دریافتی وجود دارد. از طرف دیگر این احتمال هم می‌رود که پرداخت پول به صورت مستقیم تجربه بیمه سلامت را تکرار کند که در آن مقطع مشاهده شد بیماران جدید مدام در حال تولید بودند. به کار بستن چنین روش‌هایی تقاضا را بالا می‌برد.پرداخت مستقیم به فساد ناشی از افزایش تقاضا و عمومی‌سازی آن منجر می‌شود، بنابراین باید توجه داشت موضوع هدفمندی یارانه‌ها به زیرساخت‌هایی نیازمند است که باید پیش از هر اقدامی در این زمینه مهیا شود. بنابراین حذف ارز ترجیحی خوب است و از رانت خواری جلوگیری می‌کند، ولی درصورتی که به شکلی رفتار شود که ۸۰ میلیون را درگیر سازد بسیار خطرناک خواهد بود.اعتبار خرید کالا بحثی است که این روزها مطرح می‌شود، درباره آن باید به این نکته اشاره داشت کالایی که امروز نسبت به آن احساس نیاز می‌شود، شاید فردا دیگر مورد نیاز نباشد و کالای دیگری جای آن را بگیرد، بنابراین نباید حتی از نظر فروشگاه هم محدودیتی به وجود‌آید. علاوه بر اینها باید توجه داشت که اقتصاد، مدیریت و بازار با انعطاف همراه است تا زمانی که مشکل خود را با جهان حل نکنیم رفع بحران سخت خواهد بود. سومین موضوع هم این است که دولت  تلاش می‌کند، بهره مندی از این شیوه شامل حال تمام مردم کشور شود که این مساله به خودی خود پسندیده است اما باید با قانون همراه باشد، چهارمین موضوع هم این است که در ارتباط با موضوع حذف ارز۴۲۰۰ تومانی نیاز است تا مردم از تمام جزییات آن مطلع باشند و باید اطلاع‌رسانی دقیق و شفافی در این رابطه صورت گیرد.