افزایش شدید هزینه تولید با تغییر نرخ محاسبه عوارض گمرکی کالاها
معاون اسبق وزیر اقتصاد و دارایی با بیان اینکه مصوبه مجلس در مورد تغییر نرخ ارز تغییرات شدیدی بر متغیرهای اقتصاد کلان ایجاد خواهد کرد، گفت: این اقدام باعث افزایش شدید قیمت کالاهای تولید داخلی و وارداتی در سال آینده خواهد شد.«امین دلیری» در گفت‌وگو با تسنیم، در خصوص تغییرات نرخ ارز و تأثیرات آن بر افزایش قیمت کالاهای وارداتی، گفت: تغییرات نرخ ارز از دو طریق بر قیمت کالاهای تولید داخلی و کالاهای وارداتی اثر می‌گذارد. اولاً، تجارب گذشته نشان داده، ایجاد شوک ارزی اولین اثر آنی در افزایش کالاهای موجود اعم از تولید داخلی و کالاهای وارداتی است. اثر شوک‌های ارزی و قیمتی، به نسبت شدت و ضعف آن، باعث افزایش نرخ تورم شده، تبعات آن با استناد بر شواهد تاریخی و آماری بارها به آن اشاره شده است. ثانیاً، در صورت تغییرمبنای محاسباتی نرخ ارز، برای اخذ حقوق گمرکی، سود بازرگانی و هزینه‌های ترخیص کالا، علاوه بر افزایش قیمت کالاهای مصرفی و تولیدی از ناحیه شوک ارزی، افزایش مضاعف قیمت دیگری از طریق تغییر در مبنای محاسباتی حقوق گمرکی و سود بازرگانی به کالاهای وارداتی تحمیل خواهد شد.مصوبه 15 اسفند 1400 مجلس با حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی برای ورود کالاهای اساسی، دارو و نهاده‌های دامی و کشاورزی، و تک‌نرخی کردن ارز مطابق با نرخ بازار، حداقل 6 الی 7 برابر قیمت کالاهای اساسی و دارو را افزایش خواهد داد، سایر کالاها به تبعیت از این افزایش و افزایش نرخ ارز، نسبت به کشش‌پذیری قیمت‌ها، افزایش خواهند یافت. این سیر افزایش قیمت‌ها یعنی تشدید نرخ تورم در نقطه‌ای که ایستاده‌ایم.
تغییر بی‌سابقه نرخ ارز رسمی کشور و تبعات شدید تورمی
اثر این مصوبه که یکی از بزرگ‌ترین تغییرات رسمی نرخ ارز با مصوبه مجلس شورای اسلامی رخ داده، تغییرات شگرفی بر متغیرهای اقتصاد کلان ایجاد خواهد کرد، در تاریخ اقتصاد ایران در قبل و بعد از انقلاب از نظر شدت تغییرات بی‌سابقه خواهد بود.اثر تغییرات شدید ارزی که بر مبنای محاسبات اخذ حقوق گمرکی، سود بازرگانی و هزینه‌های ترخیص استوار است، از 6 الی 7 برابری شدن مبنای محاسبه هزینه‌های ورودی کالا، که با تغییر نرخ ارز از 4200 تومان به ارز تک‌نرخی شناور بازار، مبنای محاسبه را بیش از 600 درصد افزایش می‌دهد. البته گمرک جمهوری اسلامی ایران مجری قانون است، نرخ ارز مصوب تک‌نرخی را اگر استثنائاً قانون‌گذار تعیین نکرده باشد، ملاک عمل قرار خواهد داد. در یک نظام تک‌نرخی ارز، قاعدتاً نرخ دیگری وجود نخواهد داشت تا مبنای محاسبه قرار گیرد. وی با بیان اینکه این نرخ تسعیر اگر حتی ضرایب اخذ هزینه‌های گمرکی برای واردات کالا ثابت باشد، افزایش 6 الی 7 برابری تغییرات نرخ ارز بر هزینه‌های کالاهای وارداتی اضافه خواهد شد، گفت: در نهایت قیمت کالاهای وارداتی ضمن اینکه یک افزایشی به تبع چند برابر شدن نرخ ارز کالاهای اساسی و دارو و... را تجربه خواهد کرد، به نسبت ارزش کالای ورودی به گمرک، افزایشی از نظر قیمت تمام شده از بابت افزایش مبنای محاسبه (EST)، خواهد داشت. ضمن اینکه مالیات بر ارزش افزوده با نرخ ثابت 9 درصد، که از قیمت نهایی کالاهای وارداتی مورد محاسبه قرار می‌گیرد، افزایش خواهد یافت. به این ترتیب ضمن چند برابر شدن قیمت کالاهای اساسی به دلیل افزایش بیش از 7 برابری نرخ ارز، سایر کالاهای وارداتی از جمله مواد اولیه، و کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای واحد‌های تولیدی نیز مشمول افزایش قیمت خواهند شد. به این ترتیب با تغییرات یک‌باره نرخ ارز و مبنای محاسباتی نرخ ارز برای حقوق گمرکی، سود بازرگانی و هزینه‌های ترخیص کالا، افزایش غیر قابل پیش‌بینی در افزایش قیمت کالاهای وارداتی، و به تبع آن باعث افزایش شدید قیمت کالاهای تولید داخلی و وارداتی در سال آینده و در صورت تأیید جزو یک بند الحاقی یک تبصره یک بودجه سال 1401 از سوی شورای نگهبان و ابلاغ آن از سوی مجلس و دولت رخ خواهد داد.
یوآن جایگزین دلار و یورو در بانک‌های روسیه
بانک دولتی وی تی پی روسیه برای جذب مشتریان، حداکثر نرخ بهره را برای سپرده‌ها با ارز چین (یوآن) می‌دهد. با جدایی رسمی روسیه از ارزهای دلار و یورو، بانک دولتی وی تی بی‌به مشتریان خود این فرصت را داده که حساب‌های پس‌انداز با یوان چین را با حداکثر نرخ بهره ۸ درصد باز کنند. وی تی پی، دومین بانک بزرگ روسیه از تحریم‌های غرب با هدف انزوای مالی کامل روسیه به دلیل جنگ در اوکراین ضربه خورده است. این بانک در بیانیه‌ای اعلام کرد: با توجه به افزایش نرخ دلار و یورو، بسیاری از مشتریان به سرمایه‌گذاری در سایر ارزها علاقه نشان داده و یوان یکی از مقرون به صرفه‌ترین و امیدوارکننده‌ترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری است. طبق گزارش‌ها، مشتریان فعلی می‌توانند سپرده‌های خود را غیرحضوری و در وی‌تی‌پی آنلاین با حداقل مبلغ ۱۰۰ یوان (۱۶ دلار) باز کنند. حداقل واریزی در شعبه‌های وی تی بی، معادل ۵۰۰ یوان است. به گفته این بانک، پیشنهاد سودآورترین سپرده‌گذاری، برای سایر ارزهای خارجی خواهد بود. سود سالانه سپرده سه ماهه، به دلار، ۸ درصد و به یورو، ۷ درصد است. در حال حاضر سپرده شش ماهه به روبل، سود سالانه ۲۱ درصد را ارایه می‌دهد. وی تی پی گفت که در هفته گذشته، مشتریان بیش از یک تریلیون روبل (۱۵ میلیارد دلار) در پس اندازهای سنتی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.موسسات مالی روسیه پس از اعمال تحریم‌های مرتبط با اوکراین تحت فشار بالایی قرار گرفته‌اند. پس از اعلام تعلیق فعالیت‌های شرکت‌های ویزا و مسترکارت در این کشور، این بانک‌ها مجبور شدند، استفاده از سیستم یونیون پی را برای کارت‌های اعتباری آغاز کنند.
