علی سعدوندی
در حالی که هفته‌های اخیر، اخبار مثبتی مبنی بر افزایش تزریق ارز به چرخه اقتصادی کشور و آزادسازی بخشی از منابع مسدودی مطرح شد اما هیچ کدام از آنها نتوانست مانع روند صعودی قیمت‌ها در بازار ارز شود. حالا امیدها به مذاکرات برجام بسته شده تا شاید بتواند افسار قیمت دلار در بازار را مهار کند. نوسانات بازار ارز در ایران همانند سایر بازارها در کشورهای دیگر تحت تاثیر اخبار مثبت و منفی قرار می‌گیرد اما این بازار در کشور ما به دلیل نبود ثبات اقتصادی، تورم بالا، نرخ منفی بهره واقعی و سایر عوامل بیش از باقی کشورها تحت تاثیر اخبار قرار می‌گیرد. آزادسازی منابع مسدودی ایران، رفع تحریم‌ها و مذاکرات حول برجام از جمله اخبار مهم برای اقتصاد ایران هستند که بازار ارز نسبت به باقی بازارها در کشور، اولین واکنش منفی یا مثبت بسته به نوع خبر را نشان می‌دهد. در هفته‌های اخیر، اخبار مثبتی از سوی مسوولان از رییس‌جمهور گرفته تا رییس کل بانک مرکزی مبنی بر گشایش‌های ارزی و افزایش درآمدهای ارزی مطرح شد و اظهاراتی مبنی بر آزادسازی بیش از ۳.۵ میلیارد دلار از منابع مسدودی ایران نیز اعلام شد که تاکنون صحت‌وسقم این موضوع مشخص نشده است.
طبق روال همیشگی انتظار این بود که بازار ارز پس از انتشار این اخبار به سمت کاهش قیمت‌ها حرکت کند اما برعکس واکنش بازار ارز به گشایش‌های ارزی تداوم صعود قیمت‌ها بود. چرا با وجود انتشار اخبار افزایش عرضه ارز، قیمت‌ها در بازار ارز کاهشی نشد؟ این مساله بیانگر این است که سطح سرمایه اجتماعی در ایران به پایین‌ترین سطح خود رسیده است و سخنان مسوولان در میان مردم شنیده و پذیرفته نمی‌شود. دیگر نمی‌توان با گفتار یا خبر درمانی بازار ارز را کنترل کرد بلکه باید اصلاحات ساختاری در اقتصاد همچون کنترل تورم صورت گیرد. گفتار درمانی‌های موقت، اعتبار سیاست‌گذار پولی را از بین می‌برد که این موضوع، اجرای سیاست‌های ارزی و پولی به خصوص تورم را در راستای مهار آن با شکست مواجه می‌کند.
ریاست بانک مرکزی باید در اختیار یک فرد متخصص نه سیاسی و حاکمیتی باشد، اگر اکنون رییس کل بانک مرکزی یک فرد مستقل از دولت و اقتصاددان بود، خبر آزادسازی منابع ارزی و افزایش عرضه در بازار متشکل ارزی می‌توانست بر کاهش قیمت‌ها در بازار ارز تاثیرگذار باشد.
در شرایطی که فعالان بازار ارز از تاثیر مثبت آزادسازی منابع ارزی قطع امید کردند، امیدها به مذاکرات برجام بسته شده است که با سفر اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران و اعلام وی مبنی بر به نتیجه نرسیدن مذاکرات در این زمینه، پالس منفی به بازار ارز داده شد. هرچند امیر عبدالهیان، وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرد که ایران با اراده کامل وارد مذاکرات وین برای حصول توافق خوب می‌شود و با توجه به خروج غیرقانونی امریکا و عدم پایبندی طرف اروپایی، چنانچه آنها با اراده لازم برای اجرای تعهداتشان وارد مذاکرات بشوند، امکان دسترسی سریع به توافق وجود دارد.
پس از این موضوع، روند صعودی قیمت‌ها در بازار ارز در یکی دو روز اخیر شدت گرفت و دلار به ۲۹ هزار تومان رسید
بازار ارز تحت تاثیر اخبار مثبت و منفی است که سفر اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و اعلام وی مبنی بر به نتیجه نرسیدن این سفر، خبر منفی بود که بازار به آن واکنش نشان داده است.
پیش از این نیز اعلام کردم که روند ارز به دلیل تورم بالا، نرخ منفی بهره واقعی و ساختار معیوب اقتصادی به صورت ملایم صعودی خواهد بود و تاکنون نیز تغییری در این متغیرهای کلان رخ نداده است که انتظار کاهش قیمت در این بازار را داشت اما جهش یک‌باره نرخ ارز می‌تواند ناشی از جو روانی و اخبار باشد که سفر گروسی و اظهارنظر او در این باره سیگنال منفی برای بازار ارز داشت.
