محقق داماد: برای نجات کشور یک اجتهاد قوی و پویا لازم است
استاد حوزه و دانشگاه گفت: عقیده دارم در بانکداری اسلامی باید بنیادین نگاه کرد تا ظلمی اتفاق نیفتد و اجرای عدالت انجام شود.
آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد استاد حوزه و دانشگاه در سی و یکمین همایش بانکداری اسلامی با اشاره به اینکه پسوند بانکداری چه پیامی دارد و چه می‌رساند و از ما چه مطالبه می‌کند؟ اظهار داشت: اگر جمهوری اسلامی می‌خواهد بر پایه شریعت زندگی ملت ایران را اداره کند، امکان ندارد و موفق نمی‌شود مگر آنکه در کنار آن اجتهاد قوی و پویا و متحرک و عمیق داشته باشیم. وگرنه خدای ناکرده، کشورمان به دردی مبتلا می‌شود که کشور همسایه ما افغانستان دچار آن شده است؛ البته خدا نکند کشور ما دچار اندیشه طالبان بگردد. وی تاکید کرد: برای نجات کشور از این وضع، وجود یک اجتهاد قوی و پویا لازم است. محقق میرداماد گفت: بانکداری برای اجرای عدالت انجام می‌شود و بر اساس آن بانک‌ها سرمایه‌های خرد مردم را جمع می‌کنند و در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهند تا چرخ تولید فعال شود و از جانب سود حاصل از آن، به مردم وام و تسهیلات پرداخت می‌شود. وی افزود: پیشنهاد می‌کنم بانک پولی را که از مردم می‌گیرد، به قصد ضمانت بگیرد و وام‌گیرنده پس از پس دادن آن پول باید عین آن با مقدار افت پول را پرداخت کند، اگر کسی هم پولی را گرفت و در تاریخ مقرر پس نداد باید زیانی که وارد شده است پرداخت کند و اگر نکند ظلم است. این مجتهد و حقوقدان گفت: به نظرم آن کسی که پول گرفته، باید هر زیانی که آن پول متحمل شده است را بپردازد که شامل دو بخش است، یکی افت ارزش پول و دیگری عدم نفع است. به عبارت دیگر اگر وجه مدنظر در موعد مقرر پرداخت می‌شد، بانک چه میزان سود می‌کرد و حالا که پرداخت نکرده، عدم نفع را اگر ضرر بدانیم که می‌دانیم، پس وام‌گیرنده باید میزان ضرر را پرداخت کند. محقق داماد در ادامه گفت: ما نمی‌توانیم در زندگی امروز بانک و بانکداری نداشته باشیم. مگر می‌شود زندگی مردم را بدون بانکداری اداره کرد. فقیه و مجتهد امروز باید با اجتهاد قوی، برای حل آن تلاش کند. وی با اشاره به اینکه در احکام شریعت هر حلال و حرامی ملاکی دارد افزود: یکی از عناصری که در اجتهاد باید جای بدهیم احکام شرعیت است. ما باید پیدا کنیم که چرا ربا حرام شده است؟ چرا در هر گوشه و کناری به بانک‌ها حمله شود که این حرام است و آن حلال؟ وی یادآور شد: در شیعه مرحوم شیخ صدوق علل قوانین اسلامی را مطرح کرد. همچنین به نظر من امام خمینی از کسانی است که مطرح کردند که حرمت ربا برای چیست؟ ایشان از آیه قرآن استفاده می‌کند که می‌گوید حکمت و مقصد ربا، ظلم است. چون ظلم است پس حرام است. و لذا ایشان بر ظلم ربا تاکید داشتند. اگر این طور است، اساتید اقتصاد، به من بگویید چه کاری در بانکداری ظلم است؟ اینکه هر روز کسی که اطلاعی ندارد بگوید بانکداری ظلم است؟
منابع حبس شده باید به نظام بانکی برگردد
پیمان نوری معاون اقتصادی دادستان کل کشور گفت: اگر پول‌های حبس شده در دست افراد گردن کلفت به نظام بانکی برگردد، دست بانک‌ها برای اعطای تسهیلات باز می‌شود. باید نظارت عالیه بر بانک‌ها باشد، اما اجازه دهند بانک‌ها کار خود را بر اساس ارزیابی‌های علمی خود انجام دهد.حتی اگر سرمایه بانک‌ها ۵۰ برابر افزایش یابد، اما تسهیلات دریافتی حبس شود هیچ تفاوتی در اوضاع ایجاد نمی‌شود. نوری ادامه داد: اگر منابع حبس شده در دست افراد گردن کلفت، به نظام بانکی برگردد بسیاری از مشکلات حل می‌شود. طرف صحبت من با واحدهای گرفتار یا سودده یا فعال نیست. یک روزی یک شخصی را معرفی کردم که ۵ هزار میلیارد تومان بدهی بانکی داشت، اما اقدامی در مورد او صورت نگرفت و امروز مطالبات بانکی از این شخص به ۲۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.
بانک مرکزی مسوول حفظ ثبات اقتصادی
محمد طالبی دبیرکل بانک مرکزی با تاکید بر بانک محور بودن اقتصاد ایران، افزود: بانک مرکزی مسوول حفظ ثبات اقتصادی است.این ابهام در اذهان وجود دارد که چرا بانک در خدمت توسعه اقتصادی کشور نیست؟ چرا با وجود اینکه این همه فعالیت اقتصادی در صنایع فولادی، غذایی، خودرو و … داریم، تاکنون اقدام به عرضه اوراق قرضه یا مشارکت نکرده اند؟ وی افزود: علت آن مشخص است چون اقتصاد ما بانک محور بوده و هیچ مصوبه‌ای نداریم که اقتصاد ما را بازار محور کند. دبیر کل بانک مرکزی تصریح کرد: اگر ابهامی هست به چند نکته بر می‌گردد. معتقدم گزارش‌دهی نظام بانکی مناسب نیست. دوم اینکه منابع در اقتصاد ما کم است، چرا که بازار را توسعه ندادیم. البته به این معنی نیست که نقدینگی افزایش یابد، بلکه باید بازار توسعه داده شود.وارد کردن فشار بیشتر به نظام بانکی، رشد نقدینگی را در پی دارد. موضوع دیگر این است که نرخ واقعی بهره بانکی، منفی است و در نتیجه همه متقاضی دریافت تسهیلات هستند چون ارزان برای آنها تمام می‌شود. وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی مسوول حفظ ثبات اقتصادی است، خاطرنشان کرد: باید بررسی شود قاطبه تسهیلات بانکی به چه شکلی دریافت می‌شود چون نرخ تسهیلاتی که در حال حاضر تعیین شده، اشتباه است. از سوی دیگر به بانک تکلیف کردیم که تسهیلات داده شود حتی برای نحوه بازپس‌گیری آن هم قانون تعیین کردیم، این دخالت در استقرار نظام بانکی است.
