گروه بانک و بیمه |رییس کل بانک مرکزی از آغاز گشایش‌ها در خصوص برخی منابع این بانک خبر داد و اعلام کرد: امیدوارم به تدریج شاهد آرامش بیشتر در بازارها، ثبات قیمتها و کاهش تورم باشیم.عبدالناصر همتی افزود: از 15مرداد 97 که تحریم‌ها وفشار حداکثری آغاز شد، تا 15 آبان که تحریم بانک مرکزی و بانک‌های کشور را شامل شد، بی‌سابقه‌ترین تحریم غیرقانونی وضع شده علیه اقتصاد کشورمان بود. تاحدی که هیچ یک از بخش‌های اقتصاد و تجارت خارجی ایران نبود که مشمول تحریم‌ها واقع نشده باشد.در سال 98 و سال 99 (تاکنون) درآمد ناشی از صادرات نفت ایران جمعاً کمتر از 20 میلیارد دلار و دسترسی بانک مرکزی به آن نیز بسیار کمتر بود. این در حالی است که درآمدهای ارزی سالانه ناشی از صدور نفت، در سال‌های قبل، همراه با دسترسی به آن، سالانه بیش از 40 میلیارد دلار بوده است.بی شک ملت بزرگ ایران، با مقاومت تحسین برانگیز و علیرغم سختی‌ها و مشکلات ناشی از گرانی‌ها، عمدتاً برخاسته از آثار تحریم‌ها، پیروز این میدان است.با فروکش کردن انتظارات و هیجانات سیاسی و رشد صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در ماه‌های اخیر ازیک طرف و گشایش‌های آغاز شده در خصوص برخی منابع بانک مرکزی، همان‌گونه که قبلاً اعلام کردم، امیدوارم به تدریج شاهد آرامش بیشتر دربازارها، ثبات قیمتها و کاهش تورم باشیم.
سکه به کانال ۱۱ میلیونی بازگشت
به دنبال اعلام رسمی پیروزی بایدن در کنگره امریکا و تایید آرای الکترال، قیمت ارز در بازار ایران کاهش یافت و قیمت دلار ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. روز پنجشنبه، قیمت دلار 25 هزار و 500 تومان، قیمت یورو 31 هزار و 500 تومان و درهم امارات 7 هزار تومان اعلام شده است. نرخ فروش دلار در صرافی‌های بانکی در عصر پنجشنبه، ۲۵ هزار و ۵۷۵ تومان اعلام شد. قیمت فروش یورو نیز با کاهش ۵۰ تومانی نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری گذشته به ۳۱ هزار و۷۵۰ تومان رسید.قیمت خرید هر دلار ۲۵ هزار و ۵۰ تومان و قیمت خرید هر یورو نیز ۳۱ هزار و ۵۰ تومان اعلام شد. همچنین قیمت خرید دلار دربازار متشکله ارزی ۲۵ هزار و ۳۴۲ تومان و قیمت فروش آن ۲۵ هزار و ۵۲۶ تومان بود.علاوه براین نرخ خرید یورو در این بازار ۳۱ هزار و ۱۰۹ تومان و نرخ فروش آن ۳۱ هزار و ۳۷۴ تومان اعلام شد.کاهش نرخ اونس جهانی طلا نیز باعث افت قیمت طلا و سکه شده و کارشناسان افت بیشتر اونس جهانی طلا در هفته‌های آینده را پیش بینی کرده‌اند. کاهش ریسک‌های بین المللی پس از پذیرش شکست از سوی دونالد ترامپ و معرفی جو بایدن به عنوان رییس‌جمهوری قانونی آینده امریکا نیز بر این روند تاثیرگذار بوده است. علاوه براین انتظار می‌رود با آغاز توزیع واکسن کرونا و بهبود شرایط اقتصادی در ماه‌های آینده، میزان استقبال از طلا به عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری کاهش پیدا کند. در سامانه سنا در روز معاملاتی گذشته (چهارشنبه)، هر یورو با قیمت میانگین ۳۱ هزار و ۶۶۹ تومان به فروش رسید و هر دلار نیز به قیمت ۲۵ هزار و ۶۴۴ تومان معامله شد.ضمن اینکه در سامانه نیما نیز در روز گذشته، حواله یورو با میانگین قیمت ۳۱ هزار و ۸۳۱ تومان فروخته و قیمت حواله دلار نیز ۲۵ هزار و ۵۶۸ تومان ثبت شد. صبح پنجشنبه، در صرافی‌های بانکی نیز قیمت دلار و یورو نسبت به روز کاری قبل کاهش یافته است؛ برهمین اساس، قیمت فروش دلار 25 هزار و 650 تومان و قیمت خرید دلار نیز با اختلاف 600 تومانی نسبت به قیمت فروش، 25 هزار و 50 تومان تعیین شده است. قیمت فروش یورو نیز معادل 31 هزار و 650 تومان و قیمت خرید یورو نیز 31 هزار و 50 تومان اعلام شده است.نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است و متناسب با نوسانات بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند.کارشناسان پیش بینی می‌کنند که به تدریج می‌توان شاهد کاهش نسبی قیمتها در بازار در روزها و ماه‌های آینده بود و بازگشایی منابع بلوکه شدن ایران در خارج کشور، بازگشت امریکا به برجام و شروع مذاکرات می‌توان به کاهش نرخ‌ها و یا حداقل تثبیت نرخ ارز امیدوار بود. اما موضوع افزایش نرخ ارز در بودجه 1400 یکی از عمده‌ترین عوامل رشد قیمت ارز یا تثبیت آن بوده که سیگنال افزایش قیمت و یا حداقل کاهش نیافتن قیمت ارز را برای سال آینده داده است. قیمت طلا نیز روز پنجشنبه و جمعه به 1909 دلار رسید. براین اساس به دنبال کاهش نرخ ارز و کاهش قیمت طلا در بازار جهانی، قیمت طلا و سکه کاهش یافته است. قیمت طلای ۱۸عیار هرگرم یک‌میلیون و ۱۶۰ هزار تومان، قیمت سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید ۱۱ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان و قیمت سکه طرح قدیم 11 میلیون و 600 هزار تومان است.قیمت نیم‌سکه بهار آزادی 6 میلیون و 300 هزار تومان، ربع‌سکه بهار آزادی 4 میلیون و 200 هزار تومان و سکه گرمی 2 میلیون و 350 هزار تومان تعیین شده است و به فروش می‌رسد. همچنین هر مثقال طلا 5 میلیون و 25 هزار تومان معامله شد. قیمت طلا و سکه طرح جدید نسبت به روزکاری قبل با کاهش همراه شده است؛ کاهش قیمت جهانی طلا به همراه کاهش افزایش قیمت ارز در بازار داخلی موجب کاهش محسوس قیمتها در بازار طلا و سکه شده است.
تبعات ۴ برابر کردن قیمت دلار
رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است مگر می‌شود نهاده‌های کشاورزی را که با ارز ۴۲۰۰ وارد می‌کردید یا حقوق گمرکی آن ۴۲۰۰ باشد، به یک‌باره ۱۷۵۰۰ تومان باشد؟ این قطعاً اثرگذار است و شکی نداریم.در حالی که دولت در لایحه بودجه سال آینده نرخ تسعیر ارز را ۱۱۵۰۰ تومان در نظر گرفته است، کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۰، این نرخ را به ۱۷۵۰۰ تومان افزایش داده است.این تغییرات در شرایطی است که اقتصاد تحریم شده ایران، به‌شدت تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز قرار داشته و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی، تغییر یک‌باره نرخ ۴۲۰۰ تومانی به رقم ۱۷۵۰۰ تومان، با شوک تورمی و تبعات منفی بر چرخه اقتصادی خانوار همراه خواهد بود.هرچند نباید منکر به انحراف کشیده شدن فرآیند واردات و توزیع کالاهای اساسی با ارز دولتی ۴۲۰۰ شد، اما آنچه مسلم است در این شرایط دشوار اقتصادی، باید فکری به حال نظارت جامع و هوشمند بر چرخه توزیع کالاهای وارداتی با ارز دولتی کرد. مسلما در این چرخه نظارتی، واردات کالا با ارز ۱۷۵۰۰ تومانی هم به هدف نخواهد رسید.از سوی دیگر همان‌گونه که رییس کل بانک مرکزی در گفت‌وگویی نسبت به این تصمیم ارزی کمیسیون تلفیق مجلس واکنش نشان داد و اظهار داشت «تعیین نرخ ۱۷۵۰۰ تومان به ازای هر دلار و رسمیت دادن به این نرخ تسعیر ارز در بودجه را با توجه به توفیقات اخیر در صدور نفت و فرآورده‌های نفتی و خنثی کردن تحریم‌های جاری از یک طرف و نیز روند تحولات و احتمال کاهش تحریم‌ها در سال آتی ازطرف دیگر، به صلاح اقتصاد کشور نمی‌دانم.»، باید این هشدار رییس کل بانک مرکزی از سوی تصمیم گیران در خانه ملت، جدی گرفته شود؛ چرا که در سخت‌ترین دوران اقتصادی ایران، بانک مرکزی با دشواری بسیار توانسته است از شکل‌گیری ابرتورم و جهش نرخ ارز و نقدینگی در اقتصاد تحریم شده ایران جلوگیری کند.همچنین این اظهارات عالی‌ترین مقام پولی و بانکی کشور در شرایطی است که در خردادماه سال جاری، برای اولین بار در تاریخ اقتصادی کشورمان، هدف گذاری تورمی از سوی بانک مرکزی اعلام شد تا نشان دهد به دنبال سیاست‌گذاری هدفمند برای کاهش نرخ تورم و رسیدن به یک نقطه با ثبات است. اما حالا به یک‌باره با تصمیم کمیسیون تلفیق بودجه برای افزایش چند صد درصدی نرخ دلار از ۴۲۰۰ به ۱۷۵۰۰ تومان، باید مسیر دشواری را پیش روی سیاست‌گذار پولی کشور متصور شد.این پیش‌بینی روز چهارشنبه در سخنان رییس‌جمهور نیز به نوعی دیده شد. به گونه‌ای که دکتر روحانی در جلسه هیات دولت در اظهاراتی با اشاره به تصمیم اخیر کمیسیون تلفیق برای افزایش نرخ ارز اظهار داشت: «چنانچه این رقم یک مرتبه به ۱۷ هزار تومان افزایش یابد بدون تردید آثار و تبعات اقتصادی زیادی برای مردم خواهد داشت لذا نباید مردم و دولت را در ماه‌های آخر تحت فشار مشکلات اقتصادی قرار داد.»مجید شاکری کارشناس اقتصادی نیز در گفت‌وگویی با تأکید بر اینکه «اگر قصد حذف ارز ۴۲۰۰تومانی را داشته باشید نمی‌توانید خیلی ناگهانی نسبت به حذف آن اقدام کنید»، اضافه کرد: برای هر کدام از کالاهایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی را دریافت می‌کردند، باید برنامه‌ای جداگانه داشته باشیم. علیرغم اثر منفی که ارز ۴۲۰۰تومانی بر تولید داخلی دارد و اصلاً قابل انکار نیست اما تصور اینکه به سرعت تولید داخل می‌تواند جایگزین شود اصلاً درست نیست.وی با تاکید بر اینکه «نیازمند برنامه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هستیم و این‌طور نیست که مانند روزی که ۱۰ـ۲۰ نفر در یک اتاق ارز ۴۲۰۰ تومانی را خلق کردند ما هم یک‌شبه آن را حذف کنیم»، ادامه داد: موضوع به این راحتی‌ها نیست که بگوییم زنده باد ارز ۴۲۰۰ یا مرگ بر ارز ۴۲۰۰تومانی!شاکری به افزایش پایه پولی نیز اشاره کرد و افزود: وقتی یک‌باره افزایش خیلی شدید در نرخ تنظیم‌کننده روابط مالی دولت و بانک مرکزی می‌دهید، این احتمال وجود دارد که با رشد شدید در پایه پولی مواجه شوید اگر بانک مرکزی نتواند آن را سترون بکند و این دلایل به هرحال روی میز است و باید در محاسبات به آن هم فکر کرد.حاجی بابایی رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به این تصمیم ارزی در کمیسیون تلفیق بودجه گفت: در اینکه حذف ارز۴۲۰۰ تومانی تورم دارد، شکی نیست اما دوستانی که این پیشنهاد را دادند به ما می‌گویند که ما بسته‌ای داریم که جلوی تورم را می‌گیرد و این بحث باید روشن شود.
