همتی تمام گمانه زنی‌های کاهش نرخ ارز را تکذیب کرد

گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|

به دنبال پیروزی جوبایدن در انتخابات امریکا و گمانه‌زنی‌ها در مورد کاهش نرخ دلار، برخی محافل اقتصادی ورسانه‌ها، نرخ‌هایی را پیش بینی کرده و آن را به برآورد نهادهای مرتبط با بانک مرکزی نسبت داده‌اند و براین اساس پیش بینی کرده‌اند که مثلا نرخ دلار تا قیمت حدود 20 هزار تومان کاهش خواهد یافت. در این رابطه رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد که این گمانه زنی‌ها و برآوردها تکذیب می‌شود. رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد که تنها معیار سیاست‌های بانک‌مرکزی، مصالح اقتصادی کشور است و به دور ازهیجانات اقدامات لازم را انجام می‌دهد. همتی افزود: در برخی از تحلیل‌ها، درخصوص شرایط فعلی بازار ارز، تلاش می‌شود که با القاء رقم‌هایی از نرخ ارز در بازار و منتسب کردن آن نرخ‌ها به بانک‌مرکزی، زمینه‌ساز سطح خاصی از نرخ ارز در بازار بشوند. ضمن تکذیب تمام گمانه‌زنی‌ها، تاکید می‌کنم که مستقل از تحولات سیاسی خارجی، تنها معیار اعمال سیاست‌های بانک مرکزی، مصالح اقتصادی کشور و ضرورت استمرار پایداری و ثبات در بازارها و نیل به هدف تورمی است و لذا بر اساس سازوکار بازار، کارآمدترین روش را برای جلوگیری از هرگونه عدم تعادل در بازارها، به‌کار می‌بندد.

 اعتقاد بانک‌ مرکزی این است که به صورت طبیعی و در چارچوب فرآیندهای بازار، باید اجازه تخلیه انتظارات متراکم شده به بازار ارز داده شود؛ لذا بانک‌ مرکزی با رصد دقیق بازار ارز و عوامل شکل‌دهنده و موثر بر آن و به دور از هیجان، اقدامات لازم را انجام خواهد داد.در این زمینه برخی صاحب نظران اقتصادی نیز معتقدند تا زمانی که تحولات بنیادی در بازار ارز رخ ندهد و تحریم‌ها لغو نشود، امریکا به برجام باز نگردد، مواضع دولت امریکا مشخص نشود، افزایش فروش نفت ایران رخ ندهد، پول‌های بلوکه شده ایران آزاد نشود و... نمی‌توان انتظار داشت که نرخ دلار بیش از این کاهش یابد و این کاهش نرخ‌ها عمدتا حاصل ترکیدن حباب‌های مالی و پیش خور کردن نرخ دلار از آینده بوده است و اکنون که بازار انتظار بهبود در آینده دارد طبیعی است که دلار 5 هزار تومان کاهش یافته و حداقل به افزایش نرخ بیشتر توجه ندارد. اما نمی‌توان به صورت دقیق اعلام کرد که نرخ دلار به چه سطحی خواهد رسید.اکنون به دنبال اعلام نتایج انتخابات امریکا و کاهش 5 هزار تومانی نرخ دلار، گمانه زنی‌ها و پرسش‌های متعددی در بازار شکل گرفته و این موضوع مطرح شده که نرخ دلار تا کجا کاهش خواهد یافت؟ برخی افراد با توجه به تخلیه حباب‌های مالی و پیش خور کردن نرخ‌ها در دوره تحریم و فشار حداکثری، پیش بینی کرده‌اند که دلار تا 20 هزار تومان کاهش یابد. همچنین برخی دیگر با انتساب پیش بینی نرخ 17 تا 22 هزار تومان به برخی محافل و موسسات تحقیقاتی منتظر کاهش نرخ‌ها تا این قیمت‌ها هستند. همچنین فعالان بازار نیز نرخ‌هایی را پیش بینی کرده و معتقدند که دلار تا این نرخ کاهش خواهد یافت. اما واقعیت این است که به عقیده کارشناسان، عوامل مختلفی در کاهش نرخ‌ها و افزایش عرضه و متناسب شدن عرضه و تقاضا و تعادل بازار موثر است و به سرعت نمی‌توان انتظار کاهش نرخ‌ها را داشت. زیرا با توجه به تداوم تحریم‌ها و حضور دولت ترامپ، هنوز نمی‌توان انتظار داشت که نرخ‌ها به سرعت کاهش یافته و به زیر 20 هزار تومان برسد.  همچنین ماه‌ها طول می‌کشد که مذکرات به نتیجه برسد و دولت بایدن شکل گرفته و اعلام کند که چگونه به برجام بازخواهد گشت. از سوی دیگر، آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر به گذر زمان نیاز دارد. افزایش عرضه و فروش نفت ایران و سایر تحولات مربوط به افزایش درآمد ارزی نیز موضوعی زمانبر خواهد بود. براین اساس جو روانی بازار و انتظار برای کاهش نرخ‌ها باید معقول و منطقی باشد و باید اجازه داد که انتظار بازار به تدریج شکل گرفته و تخلیه شود. از سوی دیگر، برخی کارشناسان با توجه به قیمت 4 هزار تومانی دلار در سال 96، افزایش نقدینگی و تورم در چهارسال اخیر، موضوعاتی مانند FATF و چسبندگی قیمت‌ها معتقدند که با توجه به رشد نقدینگی 38 درصدی دو سال اخیر و رشد نقدینگی بالای دو سال قبل از آن و همچنین وجود تورم، رشد قیمت بسیاری از کالاهای و خدمات و مواد اولیه، رشد هزینه‌های مبادله حاصل از تحریم، نمی‌توان انتظار داشت که دلار مثلا به زیر 10 هزار تومان کاهش یابد و لذا با توجه به قیمت 15 هزار تومانی اردیبهشت 99 و اثر رشد نقدینگی و تورم در 8 ماه اخیر، حداقل نرخ دلار حدود 17 تا 20 هزار تومان خواهد بود و تا زمانی که تحریم‌ها رفع نشود، و امریکا به برجام باز نگردد، نمی‌توان انتظار کاهش بیش از این نرخ‌ها را داشت. به عبارت دیگر، انتظار برای کاهش بیشتر و نگه داشتن بازار ومبادلات در این وضعیت، عملا باعث کاهش قیمت بیشتر و ارزان شدن نمی‌شود بلکه رکود بیشتر را موجب خواهد شد و برای ایجاد رونق و افزایش مبادله در بازار، باید اجازه داد که در شرایط کنونی با همین نرخ‌های موجود مبادلات و فعالیت بازارها انجام شود تا به هر میزان که عرضه ارز افزایش یافت و هزینه‌های مبادله و تحریم‌ها کمتر شد، به همان میزان نرخ دلار کاهش یابد، زیرا افزایش نرخ دلار تا 25 هزار تومان فعلی در طول 4 سال اخیر رخ داده و نباید انتظار کاهش آن را به سرعت داشته باشیم. در حال حاضر اثر روانی حاکم بازار و انتظار برای کاهش نرخ‌ها می‌تواند تا حدودی نرخ دلار و قیمت سایر کالاها را کاهش دهد اما بیش از آن نمی‌توان انتظار داشت که بازار کاهش زیادی را تجربه کند. نکته دیگر این است که اگر وضعیت در چند ماه آینده بدون تغییرعوامل بنیادی ادامه یابد، دوباره شاهد افزایش تدریجی نرخ دلار از سطح 24 هزار تومان فعلی به نرخ‌های بالاتر خواهیم بود. لذا لازم است که فعالیت‌های اقتصادی کشور منتظر تغییر نرخ‌ها نماند و تولید، فعالیت، کار و خرید و فروش ادامه داشته باشد و کشور و اقتصاد از انتظار کاهش نرخ‌ها لطمه نبیند.