با وجود عرضه ۵۰۰ میلیون دلار ظرف ۷ روز در بازار ارز و نبود تقاضای موثر، قیمت ارز در بازار آزاد افزایش یافت
گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|
همزمان با افزایش قیمت ارز، بازارساز با افزایش عرضه مانع از تشدید نوسانات و سوداگری دلالان شد؛ طی یک هفته گذشته بازارساز حدود ۵۰۰میلیون دلار در بازار عرضه کرده است. عرضه‌های سنگین ارز از سوی بازارساز که از هفته قبل آغاز شده درحالی ادامه دارد که روز دوشنبه نیز بازارساز 120 میلیون دلار وارد بازار کرده است که تنها 600 هزار دلار فروش رفته است و پرسش اساسی این است که با وجود عرضه سنگین، چرا تقاضای کافی وجود ندارد و چرا نرخ دلار در بازار آزاد همچنان افزایش یافته و به بالای 20 هزار تومان رسیده است. با این حال این پرسش اساسی مطرح است که چرا قیمت دلار در بازار آزاد به 20200 تومان رسیده و قیمت‌ها روند کاهشی نداشته است. آیا محدودیت میزان خرید ارز توسط صرافی‌ها، نظارت و کنترل بر خرید و فروش ارز و گردش مالی در بازار، برخورد با دلالان ارز، موجب شده که تقاضا برای ارز نیمایی و سنا کم باشد و تقاضا برای بازار آزاد افزایش یابد یا نوع تخصیص ارز به گونه‌ای است که بخشی از بازار نمی‌تواند نیاز خود را تامین کند و در نتیجه به بازار آزاد مراجعه می‌کند. اینکه چه بخشی از نیازهای ارزی در بازار آزاد، صرافی‌های مجاز و سنا و نیما تامین می‌شود نیز خود نکته مهمی است که نرخ‌های مختلفی را مطرح کرده است اما در شبکه‌های اجتماعی عمدتا به نرخ بازار آزاد توجه دارند که بخش کوچکی از تقاضای ارز را پوشش می‌دهد. در نتیجه قیمت بازار آزاد افزایش یافته و قیمت صرافی‌ها نیز در حاشیه آن با فاصله 1000تومانی قرار دارد.
به گزارش «تعادل»، بر اساس بررسی‌های انجام شده از شبکه صرافی، میزان عرضه ارز بسیار بیشتر از تقاضا بوده و بازار ارز در یک ثبات نسبی قرار دارد و انتظارات حاکی از کاهش نرخ‌ها در روزهای آتی است. بازارساز در تداوم سیاست پوشش تقاضای موثر مصرفی اقدام به عرضه ارز در نرخ‌های حاشیه بازار کرده و ضمن تامین ارز مورد نیاز جامعه به صورت اسکناس، با ترغیب صادرکنندگان به عرضه ارز در سامانه نیما نیازهای اصلی کشور در زمینه واردات کالاهای ضروری کشور را فراهم کرده است.
بعد از افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر و ثبت رکوردهای نجومی برای دلار، با ورود بازارساز و افزایش عرضه مدار قیمتی ارز تغییر جهت داد و بر همین اساس ترمز گرانی بیشتر دلار کشیده شد. بازارساز از روز سه‌شنبه هفته قبل با عرضه سنگین مانع از رشد بیشتر قیمت‌ها در بازار شد؛ روز یکشنبه و دوشنبه عرضه بازارساز نسبت به روزهای قبل بسیار بیشتر بوده است. طی روز دوشنبه بازارساز 120 میلیون دلار با نرخ 18 هزار و 950 تومان در بازار عرضه کرده که از این میزان 600 هزار دلار معامله شده است، ضمن اینکه 2.5 میلیون یورو نیز عرضه‌شده از این میزان 25 هزار یورو با قیمت 21 هزار و 100 تومان معامله شده است.
بررسی‌های صورت‌گرفته از معاملات ارزی در بازار ارز تهران حاکی از آن است که تقاضای خرید به‌طور چشم‌گیری در نرخ‌های اعلامی در کانال‌ها به‌شدت کاهش یافته است و نرخ معاملات در بازار رسمی به‌مراتب پایین‌تر می‌باشد.گفتنی است، بازارساز از روز سه‌شنبه تا ظهر پنج‌شنبه هفته گذشته بیش از 180 میلیون دلار در بازار عرضه داشته است، ضمن اینکه روز شنبه 71 میلیون دلار، یکشنبه 120 میلیون دلار و امروز نیز 120 میلیون دلار عرضه ارز داشته است.بعد از ثبت رکوردهای بالا در بازار ارز و عبور دلار از کانال 20 هزار و 500 تومان با ورود بازارساز به بازار قیمت‌ها تغییر جهت داد و با سیر نزولی همراه شد.
صرافی‌ها و فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند عرضه‌های ارز از سوی بازارساز در روزهای آینده نیز ادامه داشته باشد و همین امر سبب کاهش بیشتر قیمت‌ها خواهد شد. نکته مهم در بازار ارز این است که در روزهای اخیر خریداری در بازار وجود نداشته و تعداد فروشنده‌ها بسیار بیشتر از خریداران است؛ تشدید نوسانات و ورود بازارساز به بازار موجب شده است فروشنده‌ها بیشتر شوند.گفتنی است، قیمت دلار برای فروش در بازار متشکل ارزی 18 هزار و 950 تومان و صرافی‌های بانکی 19 هزار و 50 تومان اعلام شده است.
روز دوشنبه 9 تیرماه 99، نرخ لحظه‌ای سامانه سنا و قیمت ارز صرافی‌ها ثابت ماند و نرخ خرید هر دلار در تابلوی صرافی‌های بانکی ۱۸ هزار و ۹۰۰ تومان و فروش ۱۹ هزار و ۵۰ تومان بود که تغییر قیمتی نداشت. قیمت خرید هر یورو نیز ۲۱ هزار تومان و نرخ فروش آن ۲۱ هزار و ۱۰۰ تومان شد.بانک‌ها نیز هر دلار امریکا را به قیمت ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان و هر یورو را نیز معادل ۲۰ هزار و ۷۹۷ می‌خرند که در مقایسه با روز گذشته نرخ خرید دلار در بانک‌ها ثابت ماند اما نرخ خرید یورو افزایش یافت.
میانگین بهای نرخ ارز در سامانه سنا نیز در روز 8 تیرماه 99 نشان می‌دهد که هر یورو ۲۱ هزار و ۱۸۷ تومان و هر دلار ۱۸ هزار و ۸۵۰ تومان، درهم 4854، پوند 23767، دلار کانادا 14711، لیرترکیه 2918 تومان بوده است. همچنین برای هر حواله دلار در سامانه نیما درخواستی ثبت نشد، حواله یورو نیز ۱۸ هزار و ۷۲۴ تومان، لیرترکیه 2603، درهم 4866، یوان2260 تومان به فروش رسید.
در بازار ارز رسمی نیز بانک مرکزی روز دوشنبه نرخ رسمی ۴۷ ارز را اعلام کرد که در مقایسه با روز گذشته نرخ ۲۵ ارز افزایش یافت، نرخ ۱۱ ارز کاهش و نرخ ۱۱ارز نیز ثابت ماند.هر دلار امریکا بدون تغییر قیمت مانند روزهای گذشته ۴۲ هزار ریال قیمت خورد، همچنین هر پوند انگلیس ۵۱ هزار و ۹۳۶ریال و هر یورو نیز ۴۷ هزارو ۲۱۴ریال ارزش‌گذاری شد.
نرخ دلار در بازار آزاد و معاملات نقدی روز دوشنبه 9 تیر 99 به 20200 تومان یورو به 22400 و درهم به 5610 تومان، پوند 24600، لیرترکیه 3 هزار، یوان 2880، دلار کانادا 14950 تومان رسید. همچنین با اعلام نرخ اونس جهانی به قیمت 1772 دلار، قیمت طلا و سکه در بازار افزایش یافته و هر گرم طلای 18 عیار به 854 هزار، مظنه مثقال 17 عیار یا طلای آبشده 3 میلیون و 700 هزار، سکه طرح جدید 8 میلیون و 790 هزار، سکه طرح قدیم 8 میلیون و 400 هزار، نیم سکه 4 میلیون و 440 هزار، ربع سکه 2 میلیون و 440 هزار و سکه گرمی 1 میلیون و 290 هزار تومان معامله شد.
فعالان بازار می‌گویند در حالی که در جریان معاملات بازار ارز، نرخ خرید و فروش دلار و یورو ثابت ماند، در بازار سکه و طلا هم به جز سکه طرح جدید، انواع دیگر سکه، کاهش قیمت را تجربه کردند.
قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با افزایش۵۰ هزار تومانی، به هشت میلیون و ۷۸۰ هزار تومان رسیده اما سکه تمام طرح قدیم با کاهش۵۰ هزار تومانی هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان داد و ستد می‌شود. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز ۸۵۲ هزار و ۲۹۸ تومان در طلافروشی‌ها معامله می‌شود.قیمت نیم‌سکه نیز چهار میلیون و ۴۴۰ هزار تومان و قیمت ربع سکه دو میلیون و ۴۵۰ هزار تومان است که هر کدام ۱۰ هزار تومان کاهش قیمت داشتند.بر اساس اعلام اتحادیه طلا و جواهر تهران، سکه گرمی هم کاهش ۲۰ هزار تومانی را تجربه کرده و یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود.همچنین در بازار جهانی، آخرین قیمت هر اونس طلا به ۱۷۷۲ دلار ثبت شده است.
۶.۲ میلیارد یورو برای واردات در نیما
بانک مرکزی اعلام کرد که بر اساس گزارش‌های دریافتی از سامانه نیما، از ابتدای سال جاری تا 8 تیرماه 99، حدود ۶.۲ میلیارد یورو برای واردات انواع کالاها تأمین ارز شده است که از این میزان حدود ۲.۲ میلیارد یورو از محل عرضه ارز در سامانه نیما، ۲.۱ میلیارد یورو از محل ارز بانکی برای کالاهای اساسی و دارو و تجهیزات پزشکی و ۱.۹ میلیارد یورو از محل ارز اشخاص (شامل صادرات در مقابل واردات حدود ۸۰۰ میلیون یورو و از محل صادرات غیر ۱.۱ میلیارد یورو) بوده است. نکته حائز اهمیت در تأمین ارز از محل منابع عرضه شده به سامانه نیما ثبت رکورد ۲۶۰ میلیون یورویی در هفته گذشته بوده است، این رقم نسبت به هفته قبل حدود ۳۷ درصد رشد نشان می‌دهد.یادآوری می‌شود، میزان فروش ارز در سامانه نیما طی هفته گذشته معادل ۴۲۹ میلیون یورو بوده که نسبت به هفته پیش از آن ۹۲ درصد رشد داشته است.همچنین معادل دلاری میانگین موزون نرخ تامین ارز واردات از محل سامانه نیما حدود ۱۶ هزار و ۴۰۰ تومان بوده است، این رقم حاکی از این است که نرخ تامین ارز واردات کالاهای مورد نیاز کشور، فاصله معناداری با نرخ‌های اعلامی در کانال‌های غیررسمی دارد.لازم به توضیح است که منظور از فروش ارز، میزان کل ارز فروخته شده در سامانه نیما و منظور از تامین ارز واردات، میزان رقم عملیاتی شده برای واردات کالاست. لذا تفاوت میزان ارز فروخته شده و ارز تامین شده بدین معناست که مبلغ باقیمانده در روزهای آتی عملیاتی شده و به آمار ارز تامین شده اضافه می‌شود.
بانک‌ها دخالتی در قیمت‌گذاری سکه ندارند
مهدی کباری مدیرعامل کارگزاری بانک صادرات با اشاره به نقش بانک‌ها در معاملات گواهی سپرده سکه طلا و تغییرات قیمتی این نوع کالا در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: بانک‌ها از مردم سکه دریافت نمی‌کنند تا در قبال آن گواهی سپرده بدهند بلکه این عمل را بانک کارگشایی به عنوان زیرمجموعه بانک ملی، انجام می‌دهد و سایر بانک‌ها گواهی سپرده یک روزه دارند. گواهی سپرده کالا تنها به سکه مربوط نمی‌شود بلکه شامل زعفران و زیره هم می‌شود.
وی افزود: گواهی سپرده سکه طلا بیانگر مالکیت کالای سپرده شده است و این کالا (سکه) به انبار داده می‌شود و مردم در قبال آن رسید انبار را دریافت می‌کنند که باید اصالت کالا تایید شود و اصالت طلا در این زمینه، با نوع تمام بهار، عیار ۹۰ درصدی و وزن ۸.۳۳ گرمی تعیین و تایید می‌شود.
بانک‌ها تنها عاملی در معاملات طلا هستند
مدیر عامل کارگزاری بانک صادرات درباره مزایای گواهی سپرده طلا، گفت: بازار گواهی سپرده سکه طلا از مزیت‌هایی چون کارمزد پایین نسبت به صرافی‌ها، قابلیت وثیقه‌گذاری، ریسک پایین سرقت و معافیت مالیاتی برخوردار است که باعث جذابیت این بازار می‌شود. به گفته این مقام مسوول بانک‌ها در زمینه معاملات گواهی سپرده طلا نقش عامل دارند و طلاها نزد بانک مرکزی است و این بانک‌ها با همکاری بانک مرکزی برای کنترل بازار سکه از گواهی سپرده استفاده می‌کنند.
دلیل قیمت بالای طلا در بورس کالا
کباری در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره دلیل افزایش قیمت طلا در بورس کالا نسبت به بازار فیزیکی طلا اعلام کرد که این امر به دلیل انتظارات بازار برای روز آینده است زیرا، معاملات سکه در بازار آزاد از صبح تا شب ادامه دارد اما در بورس کالا دو تا سه ساعت به این موضوع اختصاص پیدا می‌کند و در آغاز معاملات در بورس کالا، این بازار قیمت و معاملات آتی را هم می‌بیند که موجب افزایش در نرخ سکه می‌شود و در کاهش قیمت هم این بازار می‌تواند بیشتر از بازار آزاد در همان روز نسبت به فردا عمل کند.
وی با بیان اینکه اتفاقی که در افزایش بیش از حد قیمت گواهی سپرده طلا اتفاق افتاد به اوضاع و نابه‌سامانی‌ها در بازار طلا بود، تاکید کرد: با این وجود این نوع معاملات توانستند تا حدودی بازار را کنترل کنند و توقف این معاملات یک موضوع اقتصادی امنیتی بود که پیشنهاد من در این زمینه این است که در بازار دخالتی صورت نگیرد. مدیر عامل کارگزاری بانک صادرات در پایان سخنانش خاطرنشان کرد که ذخایر طلا پشتوانه، منابع و جز ترازنامه بانک مرکزی است و در خلق نقدینگی و پایه پولی نقش دارد بنابراین، در چنین، شرایطی بانک مرکزی باید با خرید و فروش در این بازار اقدام کند که در حال حاضر به دلیل وضعیت خاص اقتصادی، رویکرد کنترلی و متناسب با بازار را در پیش گرفته است.
همچنین همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بانک‌ها در معاملات گواهی سپرده سکه تنها به عنوان خزانه عمل کرده و در قیمت‌گذاری دخالتی ندارند، گفت: آنها برای نگه‌داشتن هر قطعه سکه تنها روزی ۷۰ تومان از مشتری دریافت می‌کنند که این رقم بسیار ناچیز است.
دارابی با بیان اینکه بانک‌ها هیچ نقشی در افزایش قیمت سکه ندارند به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: بانک‌ها در معاملات گواهی سپرده سکه تنها به عنوان خزانه عمل کرده و در قیمت‌گذاری دخالتی ندارند، آنها برای نگه‌داشتن هر قطعه سکه تنها روزی ۷۰ تومان از مشتری دریافت می‌کنند که با توجه به ضریب امنیتی بانک و همچنین مسائل ایمنی، این رقم بسیار ناچیز است.از سوی دیگر هم اینکه بانک‌ها بتوانند سکه‌های مردم را از پستوی خانه‌ها جدا کرده و آن را وارد خزانه خود کنند، اتفاقی مهم است.بانک‌ها نفع چندانی از این کار نمی‌برند، زیرا کارمزد بسیار کمی می‌گیرند که به چشم نمی‌آید، از سوی دیگر، اگر بانک‌ها بتوانند مردم را ترغیب کنند که سکه‌ها را در نزد خزانه بانک‌ها نگه‌داری کنند، یک خزانه بزرگ از گواهی سپرده سکه تشکیل خواهد شد که به موقع بانک مرکزی می‌تواند با استفاده از آن، بازار سکه را در زمان‌های التهاب و نوسان آرام کند. وی تاکید کرد: در بازار گواهی سپرده سکه، بانک‌هایی هستند که گواهی سکه صادر می‌کنند یعنی شما سکه را به آنها تحویل می‌دهید و به جای آن گواهی دریافت می‌کنید که در بورس کالا قابل معامله است. این کار مزیت‌های زیادی دارد؛ اول اینکه امنیت سرمایه شما برقرار بوده و دیگر نگرانی در این زمینه وجود ندارد. دوم اینکه خریدوفروش در بورس کالا هزینه خیلی کمی دارد، یعنی وقتی در بیرون بورس، معامله تا 3 درصد بین خریدوفروش اختلاف دارد اما در بورس هزینه خریدوفروش بسیار اندک است.همچنین در بورس کالا چون سپرده‌گذاری صورت می‌گیرد پرداخت‌ها نیز تضمین‌شده است، در این میان طبیعی است که گواهی سکه گران‌تر از سکه فیزیکی باشد چون مزیت‌های زیادی به نسبت معاملات نقدی از جمله نبود ریسک حمل و نقل، امنیت بالا، هزینه کم، معامله آنلاین و لحظه‌ای و پرداخت تضمین‌شده دارد.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که مدتی است قیمت سکه افزایش پیدا کرده و در این میان، برخی، معاملات گواهی سپرده سکه را دلیل این گرانی می‌دانند، اظهار داشت: افزایش قیمت سکه، هیچ ارتباطی به معاملات سکه در بورس ندارد، چون بورس نه فروشنده است و نه می‌تواند خریدار باشد. اکنون مساله اساسی این است که بعضی افراد تازه‌کار وجود دارند که نسبت به برخی ابزارها مثل «گواهی سپرده سکه» و «صندوق‌های درآمد ثابت» آشنایی ندارند و متأسفانه چون آموزش کمی دیده‌اند اقدام به خریدهای خارج از ارزش واقعی می‌کنند. مثلاً دیده‌شده که صندوق با درآمد ثابت را با 25 درصد بالاتر از قیمت خریداری می‌کنند یا یک صندوق طلا را تا 100 درصد بالای قیمت واقعی خریداری می‌کنند اما این موضوع ارتباطی به بستر معاملات یعنی بورس ندارد.
دارابی با بیان اینکه محدود بودن موجودی خزانه‌ها از سکه در برابر افزایش تقاضا یکی از مواردی است که باید به آن توجه شود، تصریح کرد: این مساله نهایتا با افزایش موجودی خزانه‌ها و هم با ورود بانک مرکزی، قابل حل است، به بیان دیگر باید تلاش کنیم تا ظرفیت خزانه‌ها بالا برود و بانک مرکزی باید از این موضوع استقبال کند که می‌تواند سکه فیزیکی را با سکه کاغذی عوض کند و بدون ضرب سکه بازار را تنظیم کند؛ همین کار می‌تواند نقش مهمی در حفظ ذخایر کشور داشته باشد.
