گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه وضعیت امروز بازارها سخت‌تر از تابستان ۹۷ نیست، گفت: ثبات لازم به بازار بر می‌گردد. وضعیت امروز بازارها در اقتصاد کشورمان حتماً سخت‌تر از مرداد و شهریور۹۷ نیست درآن روزها باشروع و تشدید تحریم‌های امریکا، بازارهای ارز، سکه و سایر دارایی‌ها به‌شدت به هم ریخت و نرخ دلار دربازار به رقم‌های بسیار بالا رسید. ولی، با مدیریت بازارها و تدابیری که به کارگرفته شد، به‌رغم تمامی مشکلات در مدت دو سال گذشته، ثبات نسبی بازارها در نرخ‌های بسیار پایین‌تر ارز، برقرار و رشد اقتصاد غیرنفتی در اواخر سال ۹۸ مثبت شد.
به گزارش «تعادل»، همتی افزود: این روزها نیز به علت تداوم فشار حداکثری، شیوع کرونا وتعطیلی سه ماهه بسیاری از فعالیت‌ها و کاهش قیمت نفت و سایر فرآورده‌های نفتی، تهدیدات جدید امریکا و... انتظارات تورمی را بالا برده است. در روزهای آتی، پیش بینی‌های بانک مرکزی از تورم یکسال آتی و «تورم هدف»، اعلام خواهدشد. محاسبات و برآوردهای اداره بررسی‌های اقتصادی بانک بسیار کمتر از آن چیزی است که در فضای تبلیغاتی مطرح می‌شود. همان‌طور که قبلا گفتم شرایط دشوار است. لیکن، روند درحال بهبود بوده و مدیریت و ثبات نیزقابل اعاده است. در روزهای اول حضورم دربانک مرکزی اعلام کردم همه داشته‌های علمی و تجربی خود را برای کنترل اوضاع به کار خواهم بست.امروز نیز با تجربیاتی به مراتب بیشتر از آن‌روز، اعلام می‌کنم؛ با تلاش جدی همکارانم دربانک مرکزی، سیستم بانکی و نیز سایر بخش‌های مختلف اقتصادی، به حول قوه الهی، ثبات لازم در بازارها برقرار خواهدشد. همراهی مردم عزیز و فعالان اقتصادی دربخش‌های تولید وصادرات این‌بار نیز، پشتیبان اصلی تلاش خدمتگزارانشان خواهدبود.
نحوه تامین ارز مصارف خدماتی
از سوی دیگر، بانک مرکزی دستورالعمل نحوه تامین ارز بابت مصارف ارزی خدماتی مرتبط با تسهیلات ارزی را ابلاغ کرد.براساس دستورالعمل بانک مرکزی، تامین ارز بابت سهم‌الشرکه (آورده) متقاضی و بازپرداخت تسهیلات اعطایی (اعم از اصل، سود و وجه التزام تاخیر تادیه دین) به تسهیلات‌گیرندگان از محل منابع بانک‌ها و بانک توسعه و تجارت اکو در چارچوب بخش چهارم مجموعه مقررات ارزی و نیز صندوق توسعه ملی به نرخ بازار دوم ارز و از طریق سامانه نیما امکانپذیر است.
براساس این دستورالعمل تامین ارز بابت سهم‌الشرکه (آورده) متقاضی و بازپرداخت تسهیلات اعطایی (اعم از اصل، سود و وجه التزام تاخیر تادیه دین) به تسهیلات گیرندگان از محل منابع بانک جهانی و بانک توسعه اسلامی در چارچوب بخش چهارم مجموعه مقررات ارزی با تایید سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران به نرخ بازار دوم ارز و از طریق سامانه نیما امکانپذیر است.
همچنین تامین ارز بابت سهم‌الشرکه (آورده) متقاضی و بازپرداخت تسهیلات ریفاینانس (اعـم از اصل، سود و وجه التزام تاخیر تادیه دین) حسب گروه کالای وارداتی به نرخ رسمی یا نرخ بازار دوم ارز و از طریق سامانه نیما امکانپذیر است.
در این دستورالعمل تصریح شده که تسویه بدهی (اعم از اصل، سود و وجه التزام تاخیر تادیه دین) تسهیلات گیرندگان از محل حساب ذخیره ارزی موضوع آیین‌نامه اجرایی ماده ۲۰ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، به صورت ارزی (ارایه عین ارز از سوی بدهکار) یا به صـورت ریالی مطابق آیین‌نامه مزبور است.
همچنین تامین ارز جهت بازپرداخت تسهیلات اعطایی (اعم از اصل، سود و وجه التزام تاخیر تادیه دین) از محل منابع جزو (د) بند (۶) قانون بودجه سال ۱۳۸۸ کل کشـور (موضوع تصـویبنامـه شماره ۲۱۱۶۰۷/ت۴۳۳۰۴ک مورخ ۱۳۸۸.۱۰.۲۷ کمیسیون موضوع اصل ۱۳۸ قانون اساسـی) بـه نرخ بازار دوم ارز و از طریق سامانه نیما امکانپذیر است.
این دستورالعمل همچنین تاکید کرده که تامین ارز بابت سهم‌الشرکه (آورده) متقاضی و بازپرداخت تسهیلات اعطایی (اعم از اصل، سود و وجه التزام تاخیر تادیه دین) به تسهیلات گیرندگان از محل منابع بانک‌ها در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی کشور به نرخ بازار دوم ارز و از طریق سامانه نیما امکانپذیر است.
همچنین تأمین ارز بابت سهم‌الشرکه (آورده) متقاضی، پرداخت اقساط و هزینه‌های تبعـی اعتبـارات اسنادی فاینانس خـودگردان و غیرخودگردان، بـه نـرخ بازار دوم ارز و از طریق سامانه نیما امکانپذیر است.
احیای اقتصاد نیازمند واکسن کرونا
از سوی دیگر، رییس فدرال رزرو می‌گوید این امکان وجود دارد که احیای اقتصادی امریکا تا اواخر سال آینده به درازا کشیده و شاید احیای کامل نیازمند کشف واکسن ویروس کرونا باشد. به گزارش ایبِنا از سی‌بی‌اس، «جروم پاول» در این باره گفت: این اقتصاد احیا خواهد شد. شاید کمی زمان ببرد و شاید تا اواخر سال آینده طول بکشد، واقعا اطلاعی از این موضوع نداریم. وی ادامه داد: با فرض اینکه موج دوم ویروس کرونا در کار نباشد، تصور می‌کنم در نیمه دوم سال جاری شاهد احیای یکنواخت باشیم. برای احیای کامل اقتصادی، مردم باید به‌طور کامل خاطرجمع باشند و برای وقوع چنین چیزی باید منتظر واکسن (کرونا) بمانیم.
فدرال‌رزرو برای کمک به کسب و کارها و بازاهای مالی با هدف ادامه فعالیت در جریان پاندمی و همچنین در تلاش برای توقف ورشکستگی شرکت‌ها و از کار افتادگی خانواده‌ها در دوران نبرد علیه کرونا، مجموعه‌ای از برنامه‌ها را به تصویب رسانده است. جروم پاول نسبت به مثبت شدن رشد اقتصادی امریکا از سه ماهه سوم سال ابراز امیدواری کرد.در شرایطی که امریکا به اصلی‌ترین کانون درگیر با کرونا تبدیل شده است، رییس بانک مرکزی امریکا در سخنانی گفت نظام بانکی این کشور به حد کافی برای پشت سر گذاشتن این بحران نیرومند است.
در حال حاضر بیش از ۳۶ میلیون نفر در امریکا برای دریافت مزایای بیکاری درخواست داده‌اند و انتظار می‌رود رشد اقتصادی به پایین‌ترین سطح خود از زمان بحران سال ۱۹۲۹ برسد. پاول با بیان اینکه قبول دارد آمارهای اقتصادی سه ماهه دوم سال خیلی خیلی بد خواهند بود، نسبت به بهبود شرایط و احتمال بازگشت رشد اقتصادی به محدوده مثبت در سه ماهه سوم سال ابراز امیدواری کرد.
رییس بانک مرکزی امریکا گفت اگرچه احتمالا با رشد منفی ۲۰ تا ۳۰ درصدی و نرخ بیکاری ۲۰ تا ۲۵ درصدی مواجه خواهیم شد اما شرایط اصلا مثل سال ۱۹۲۹ نگران‌کننده نیست چون این وضعیت به سرعت تمام خواهد شد. با این حال پاول افزود که نباید خیلی هم به بهبود سریع امیدوار بود و روند رشد از نیمه دوم و به تدریج از سر گرفته خواهد شد.
بانک مرکزی امریکا در مقایسه با سایر همتایان خود در جهان، سنگین‌ترین مداخله را از نظر اندازه و شدت عمق در بازارهای مالی برای حمایت از آنها در برابر ویروس کرونا انجام داده و نرخ بهره را در اقدامی کم سابقه به محدوده صفر درصدی کاهش داده است. این مداخلات به ویژه از آن جهت اهمیت دارد که فدرال رزرو بیشتر تمرکز خود را بر روی حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط که آسیب‌پذیری بیشتری دارند، گذاشته است.
پاول با تاکید بر ضرورت حمایت از کسب و کارهای خرد گفت: اگر جلوی سقوط کسب و کارها را نگیریم و افراد مدت زیادی را خارج از بازار کار باقی بمانند، در بلندمدت با خسارت‌های قابل توجهی مواجه خواهیم شد و عاقلانه‌تر است حالا با هزینه‌ای کمتر از آنها حمایت کنیم. این کار سرعت احیای رشد را نیز بیشتر خواهد کرد.
افت خفیف دلار
از سوی دیگر، شاخص دلار در معاملات امروز کمی افت کرد. به گزارش رویترز، مجلس نمایندگان امریکا با اختلاف کمی به طرح پیشنهادی دموکرات‌ها برای اختصاص یک بسته حمایتی سه تریلیون دلار دیگر به کسب و کارها و بخش‌های مختلف اقتصاد این کشور به منظور کاستن از تبعات اقتصادی ویروس کرونا رای مثبت داد که این لایحه برای تایید نهایی باید به تایید سنا و رییس‌جمهور امریکا نیز برسد.
پیش‌تر نیز امریکا سه تریلیون دلار برای حمایت از بخش‌های مختلف اقتصاد این کشور در نظر گرفته بود. با این حال احتمالا این لایحه در سنا رای نخواهد آورد، چرا که برخی از مقامات ارشد جمهوری‌خواه از جمله استیو اسکالیز آن را بذل و بخشش سوسیالیستی خوانده‌اند.
بازگشایی تدریجی اقتصادهای جهان تحت تاثیر آسیب‌های وارده به زنجیره‌های تامین، نیروی کار و تقاضای جهانی قرار گرفته است و در این بین دو اقتصاد نخست جهان نیز کماکان وضعیت مطلوبی ندارند. در امریکا پیش بینی می‌شود رشد اقتصادی در سه ماهه دوم سال به رقم بی‌سابقه منفی ۳۵ درصد و نرخ بیکاری به ۲۵ درصد برسد. در چین نیز با وجود بهبود نسبی وضعیت تولیدات کارخانه‌ها در مقایسه با ماه قبل، میزان مخارج مصرفی کماکان در سطح ناامیدکننده‌ای باقی مانده است.
از سوی دیگر نرخ تورم در بسیاری از کشورهای جهان با سرعت زیادی رو به کاهش است که این کاهش نرخ تورم در کنار پایین بودن میزان مخارج مصرف‌کننده در بسیاری از کشورها بدان معنا خواهد بود که بانک‌های مرکزی ناچار به انجام اقدامات محرک بیشتری برای تسریع کردن روند بازیابی اقتصاد کشورها هستند. اکنون برخی از کارشناسان پیش بینی کرده‌اند بانک مرکزی امریکا با تابوشکنی نرخ بهره را به سطح منفی کاهش دهد. وزیر خزانه داری امریکا نیز نرخ بهره فعلی را یک فرصت مناسب برای سر و سامان دادن به وضعیت بدهی‌ها دانسته و از برنامه‌ریزی برای استقراض سه تریلیون دلاری خبر داده است. شان اولیور، کارشناس مسائل اقتصادی در موسسه‌ای‌ام پی کپیتال گفت: در حال حاضر سه ریسک مهم بر سر اقتصاد جهانی است: احتمال بروز موج دوم همه‌گیری ویروس کرونا، زمان لازم برای بازگشت فعالیت‌های اقتصادی به سطوح قبل از بحران و تشدید تنش‌ها بین امریکا و چین.
وقایع معاملات ارز همچنین تحت تاثیر اخبار مربوط به ویروس کرونا قرار دارد. در امریکا دونالد ترامپ، در اظهاراتی عجیب مدعی شده ویروس کرونا در آزمایشگاهی در شهر ووهان چین، جایی که پاندمی کرونا از آنجا آغاز شد، ساخته شده و تهدید کرد که در صورت اثبات این ادعا، چین را از طریق اعمال تعرفه‌های جدید تنبیه خواهد کرد.
امریکا و چین از سال ۲۰۱۸ با یکدیگر وارد یک جنگ تجاری گسترده شدند و سرانجام اواخر سال گذشته دو طرف سر اجرای یک جدول زمانی برای متوازن شدن تجارت دوجانبه توافق کردند. اکنون تهدیدات ترامپ باعث افزایش هراس معامله‌گران از ایجاد یک جنگ تجاری جدید شده است؛ آن هم در زمانی که رشد اقتصادی بسیاری از کشورها تحت تاثیر شیوع کرونا و تعطیلی کسب و کارها به پایین‌ترین سطوح تاریخ معاصر رسیده است. آلن راسکین، کارشناس ارشد مسائل ارزی در دویچه بانک گفت: آمارهای بازار کار کشورهای مختلف نشان می‌دهد که باید منتظر بدتر شدن شرایط مالی در ماه‌های پیش رو باشیم. بازارها می‌دانند که وضعیت خیلی خوب نیست و سرمایه‌گذاری‌ها کندتر و تقاضا برای دارایی‌های امن بیشتر شده است. این یعنی یک مسیر احیای طولانی را پیش رو خواهیم داشت.
تاکنون بیش از چهار میلیون و ۸۰۵ هزار و ۲۱۰ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین ۳۱۶ هزار و ۷۳۲ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به امریکا با ۹۰ هزار و ۹۷۸ نفر، انگلیس با ۳۴ هزار و ۶۳۶ نفر، ایتالیا با ۳۱ هزار و ۹۰۸ نفر، فرانسه با ۲۸ هزار و ۱۰۸ نفر و اسپانیا با ۲۷ هزار و ۶۵۰ نفر بوده است.
برش
دلار در صرافی‌های بانکی روز دوشنبه 29 اردیبهشت 99 با رشد ۱۸۰ تومانی قیمت به بهای ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان فروخته شد. نرخ خرید هر دلار در تابلوی صرافی‌های بانکی ۱۷ هزار و ۱۰۰ تومان و فروش ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان بود. قیمت خرید هر یورو نیز ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان و نرخ فروش آن ۱۸ هزار و ۶۰۰ تومان شد. قیمت خرید دلار در بانک‌ها نیز ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان اعلام شده است.
نرخ لحظه‌ای سامانه سنا برای خرید دلار 17100، فروش دلار 17200، خرید یورو 18500، فروش یورو 18600 تومان اعلام شد. همچنین سامانه سنا نرخ میانگین معاملات ارز در تاریخ 28 اردیبهشت 99 را برای دلار 16982، یورو 18377، درهم 4644، یوان 2222، پوند 20189، لیرترکیه 2478، دلار کانادا 12658 تومان اعلام کرده است.
به نظر کارشناسان، روند عرضه و تامین ارز با وضعیت مناسبی ادامه دارد و کمبودی از طرف عرضه وجود ندارد، اما در روزهای اخیر برخی نابسامانی‌ها در بازارهای موازی مانند خودرو و طلا، زمینه رشد قیمت‌ها را در بازار ارز فراهم کرد. رییس کل بانک مرکزی در واکنش نوسانات نرخ ارز به مردم نسبت به بالارفتن ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ارز هشدار داده است.
در بازار طلا نیز قیمت اونس با رشد ۱۹ دلاری به رقم یک هزار و ۷۴۳ دلار ارزش‌گذاری شد و با اعلام نرخ دلار به قیمت 17690 تومان، قیمت طلا و سکه افزایش یافت و کارشناسان عامل اصلی رشد قیمت طلا و سکه در معاملات روزهای اخیر را افزایش قیمت دلار در داخل و همچنین چشم‌انداز رشد بهای اونس در بازارهای جهانی ارزیابی کردند.
سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در بازار آزاد تهران با رشد حدود ۲۷۰ هزار تومانی به رقم هفت میلیون و ۶۵۰ هزار تومان فروخته شد. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز هفت میلیون و ۳۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شد. همچنین نیم سکه نیز سه میلیون و ۸۸۰ هزار تومان، ربع سکه دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و هر قطعه سکه گرمی یک میلیون و۸۰ هزار تومان تعیین قیمت شد. هر گرم طلای خام ۱۸ عیار ۷۴۲ هزار تومان و هر مثقال طلا نیز سه میلیون و ۲۱۸ هزار تومان ارزش‌گذاری شد.
در بازار رسمی ارز نیز، بانک مرکزی نرخ رسمی ۴۷ ارز اعلام کرد که بر اساس آن نرخ ۲۸ ارز افزایش و ۸ ارز کاهش یافت؛ همچنین نرخ ۱۱ ارز دیگر نیز ثابت ماند. بر اساس اعلام بانک مرکزی هر دلار امریکا ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین هر پوند انگلیس با افزایش ۲۱ ریالی به قیمت ۵۰ هزار و ۸۶۷ ریال و هر یورو نیز با افزایش ۲۲ ریالی به قیمت ۴۵ هزار و ۴۶۶ ریال اعلام شد.
اونس 1764 دلار
با انتشار داده‌های مرتبط با تاثیرات کووید-۱۹ بر بزرگ‌ترین اقتصاد جهان که بر وسعت خسارت ناشی از کرونا بر اقتصاد ایالات متحده صحه می‌گذارد، طلا به بالاترین سطح خود در بیش از هفت سال اخیر رسید. به گزارش رویترز، هر اونس طلا پس از آنکه در آغاز معاملات روز دوشنبه با قیمت ۱۷۶۴ دلار به بالاترین سطح خود از ۱۲ اکتبر ۲۰۱۲ معامله شد، با رشد یک درصدی به ۱۷۵۹.۱۳ دلار رسید. معاملات آتی هر اونس طلا نیز با ۰.۹ درصد رشد، با قیمت ۱۷۷۲.۷۰ دلار انجام شد.
