علی پرورش|
تا همین چند سال گذشته، بانک‌ها برای ارایه خدمات بهتر به مشتریان و برآورده کردن نیازمندی‌های آنها، بخش بزرگی از سرمایه خود را صرف احداث شعب بیشتر در مناطق مختلف می‌کردند تا امکان دسترسی مشتریان به شعب خود را افزایش بدهند. اما امروزه کافی است به مشتریان خود یک کارت بانکی بدهیم تا آنها از هر نقطه در کشور، بدون نیاز به حضور مستقیم در شعب بانکی، به راحتی نقل و انتقالات مالی خود را انجام بدهند.
امروزه دیگر بخش بزرگی از سرمایه بانک‌ها، به جای اینکه صرف احداث شعب بیشتر و بزرگ‌تر شود، صرف توسعه سامانه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های فناوری اطلاعات آنها می‌شود. نه‌تنها بانک‌ها، بلکه بسیاری از سازمان‌های ارایه‌دهنده خدمات، دیگر کمتر نگران داشتن نیروی انسانی ماهر و کافی برای پاسخ‌گویی به ارباب رجوع بوده و بیشتر نگران امنیت، به‌روز نگه‌داشتن و مدیریت سرویس‌های خود هستند. با رشد روزافزون بازار فین‌تک‌ها، تحول دیجیتال، رایانش ابری، هوش مصنوعی و درمجموع، انواع پیشرفت‌های فناورانه، شکل و سرعت ارایه خدمات به مشتریان دایماً در حال تغییر است. طبیعی است که این تغییر و تحولات، نیازمندی‌ها و انتظارات مشتریان را هم پیوسته تغییر می‌دهد و شما در نقش یک ارایه‌دهنده خدمات فناوری اطلاعات، باید بتوانید پاسخگوی نیازهای متفاوت و متغیر مشتریانتان باشید. درواقع، سرعت ارایه خدمات، میزان سودآوری، خلق ارزش افزوده، میزان رضایت مشتریان، برآورد هزینه‌های ارایه خدمات، و خلاصه همه‌چیز، به چگونگی استفاده از فناوری اطلاعات و مدیریت صحیح آن منوط شده است.
هدف بنیادین هر سازمان ارایه‌دهنده خدمتی سودآوری و تداوم ارایه خدمات است. این دو عامل چنان درهم تنیده‌اند که هر تغییری در کسب‌وکار می‌تواند بر هر دوی آنها اثر بگذارد. وقتی بانک‌ها و سازمان‌های خدمات فناوری اطلاعات بیشترین خدماتشان را در بستر فناوری اطلاعات ارایه می‌دهند، طبیعی است که هر تغییری، بر میزان و نوع هزینه‌های جاری سازمان، پیش‌بینی هزینه‌های لازم برای اقدامات آتی، سودآوری و بقای سازمان تأثیر خواهد گذاشت.
امروزه یکی از حیاتی‌ترین مسائل سازمان‌های فناوری اطلاعات، چگونگی ارزیابی خدمات یا تعیین ارزش خدمات ارایه‌شده به مشتریان، با درنظر گرفتن کلیه هزینه‌هاست؛ چراکه شرط لازم برای بقای این سازمان‌ها، داشتن توانایی لازم برای بازپرداخت هزینه‌ها و سودآور بودن است.
به همین علت، باید همسو با این تغییرات، به فکر راهکارهایی نوین به منظور مدیریت مالی برای خدمات فناوری اطلاعات بود.
یکی از فرآیندها در چارچوب ITIL، برای سازمان‌های ارایه‌دهنده خدمات فناوری اطلاعات، مدیریت مالی است. اجرای درست این فرآیند می‌تواند متضمن دستیابی به سودآوری و بقای سازمان باشد. به بیان ساده، مدیریت مالی با طرح‌ریزی بودجه مالی برای تک تک خدمات و تأمین منابع مورد نیاز آنها، گزارش‌گیری، تطابق خدمات قابل ارایه با اهداف مالی سازمان، صدور صورتحساب و... موفقیت سازمان در ارایه و تداوم خدمات و سودآوری را تضمین می‌کند.
مدیریت مالی خدمات فناوری اطلاعات شامل مدل‌ها و روش‌های مالی است که به کمک آنها می‌توانیم ارزش خدمات را محاسبه کنیم.
یکی از علل اهمیت مدیریت مالی برای خدمات فناوری اطلاعات این است که قدرت تصمیم‌گیری مدیران ارشد را بالا می‌برد و به آنها کمک می‌کند که بر مبنای واقعیت‌های کمی‌شده و با اتکا به پیش‌بینی‌های درست، بتوانند دقیق‌تر و قاطعانه‌تر تصمیم بگیرند.
مدیریت مالی اطمینان می‌دهد که ارایه‌دهنده خدمات فناوری اطلاعات فقط به ارایه خدماتی متعهد باشد که واقعاً می‌تواند آنها را ارایه کند. مدیریت مالی، سازمان را به سطح مناسبی از سرمایه‌گذاری برای طراحی، توسعه و ارایه خدمات فناوری اطلاعات می‌رساند که برای پشتیبانی از استراتژی خدمات الزامی است.
با پیاده‌سازی درست و اصولی فرآیند مدیریت مالی، می‌شود بین هزینه خدمات، کیفیت و همچنین عرضه و تقاضا تعادلی برقرار کرد.
هدف مدیریت مالی، تعریف و حفظ چارچوب برای مواردی است که در ادامه آورده شده است: تأمین بودجه برای مدیریت خدمات؛ شناسایی و مدیریت هزینه ارایه خدمات؛ بازگردانی هزینه‌های تحمیل‌شده برای ارایه یک خدمت؛ ارزیابی تأثیرات مالی‌ای که ناشی از استراتژی‌های تازه اجراشده یا تغییریافته هستند؛ اجرای سیاست‌ها و شیوه‌های مالی خاص، برای شرکت‌ها و سازمان‌های ارایه‌دهنده خدمات فناوری اطلاعات؛ حسابداری هزینه‌های توسعه، تحویل و پشتیبانی خدمات؛ پیش‌بینی نیازمندی‌های مالی ارایه‌دهنده خدمات.
