گروه بانک و بیمه|
صنعت پرداخت الکترونیکی در کشور در حالی دهه دوم عمر خود را طی می‌کند که ضریب نفوذ آن در کشور به‌صورت روزافزون در حال افزایش است.
به گزارش تعادل، آنچه صنعت پرداخت الکترونیک را با سرعتی بیش از سایر صنایع کشور در عمق جامعه جا داد نیاز به سهولت، سرعت و دقت بالا در انجام بخشی از عملیات بانکی روزمره بود. بعد از دستگاه ATM کارتخوان یا پایانه فروشگاهی که با نام POS معروف شد بیشترین ضریب نفوذ در این صنعت را به خود اختصاص داد. درگاه USSD یا همان ستاره مربع‌ها و درگاه پرداخت اینترنتی هم با فاصله‌ای نه چندان طولانی نسبت به POS طی ۱۰ سال اخیر به حوزه پرداخت الکترونیکی وارد شدند.
طی سال‌های نخست ظهور این صنعت در کشور دو شرکت غیر‌بانکی در حوزه صدور کارت ورود کردند اما با مخالفت بانک مرکزی با ورود هر بازیگر غیر بانکی به این عرصه مقرر شد تنها بانک‌ها در حوزه صدور کارت و به‌کارگیری ابزارهای پرداخت فعالیت داشته باشند؛ اما بانک‌ها اعلام کردند که در ساختار خود امکانات لازم برای انجام این کار را ندارند. پس باید شرکتی خارج از بانک ثبت کنند تا این ماموریت را داشته باشد. این‌گونه بود که شرکت‌های PSP بانکی تأسیس شدند. اگرچه با گذشت بیش از ۲۰ سال از آغاز به کار اولین دستگاه پوز در کشور هنوز هم ساز و کار مشخصی برای مدل کسب و کار و دریافت کارمزد آن از ذی‌نفع اصلی تعیین نشده اما با رشد تعداد و مبلغ تراکنشها، درآمدهای این شرکت‌های ۱۲گانه با شیب و سرعتی بسیار مثال‌زدنی در حال افزایش است. نگاهی به آمارهای سالانه شبکه پرداخت الکترونیکی کشور طی سال‌های گذشته نشان از سرعت ضریب نفوذ و در نتیجه جابه‌جا شدن ارقامی عجیب و غریب در این شبکه دارد. بررسی‌ها از تعداد و مبالغ تراکنش‌های روی دستگاه پوز طی سال گذشته حکایت از آن دارد طی ۱۲ ماه بیش از ۱۹ میلیارد تراکنش تنها روی کارتخوان ثبت شده است.
این در حالی است که طی ماه‌های بهمن و اسفند بیشترین تعداد تراکنشها به ثبت رسید. طبق آمارهای ماهانه شاپرک، فروردین ماه سال ۹۷ با بیش از ۱ میلیارد و ۲۸۰ میلیون تراکنش کمترین و اسفندماه بابیش از ۱ میلیارد و ۹۷۰ میلیون تراکنش بیشترین تعداد تراکنشها روی کارتخوان فروشگاهی انجام شد. این آمار از لحاظ مبلغی بسیار عجیب‌تر است.
تنها روی یکی از درگاه‌های پرداخت الکترونیکی (کارتخوان فروشگاهی) نقل و انتقال بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ تریلیون تومان درکل سال به ثبت رسیده است. سال گذشته کمترین مبلغ جابه‌جا شده توسط دستگاه کارتخوان فروشگاهی متعلق به فروردین ماه با رقمی بالغ بر ۱۲۸ هزار میلیارد تومان و بیشترین رقم متعلق به اسفندماه با ثبت مبلغ ۱۹۷ هزار میلیارد تومان است.
این گردش مالی عظیم تنها روی موثرترین ابزار پرداخت الکترونیک کشور به ثبت رسیده که انحصار آن تنها در اختیار ۱۲ شرکت ارایه‌دهنده خدمات پرداخت قرارداشته و به ازای هر یک تراکنش کارمزدی مشخص دریافت می‌کنند. یکی از نکات جالب در بررسی آمار تراکنش‌های الکترونیکی میزان درآمد شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات پرداخت از محل این تراکنشها است. گفتنی است خدمات شبکه پرداخت الکترونیک کارتی توسط این ۱۲ شرکت که مجوزهای رسمی دریافت کرده‌اند به سه نوع اصلی خدمت خرید کالا و خدمات، خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه و نیز خدمت مانده‌گیری تقسیم می‌شوند.
کارمزد هر یک تراکنش خرید با پوز یک درصد از مبلغ تراکنش حداقل ۵۰ تا حداکثر ۲۲۴ تومان و کارمزد تراکنش‌های قبض ۱۷۵ تومان به‌طور ثابت است. برای هر تراکنش دریافت موجودی هم به‌طور ثابت روی همه درگاه‌ها ۵۰ تومان کارمزد به شرکت پی‌اس‌پی تعلق می‌گیرد.
