رشد ۴۰۰ هزار تومانی سکه به‌دنبال سخنان روسای پیشین و فعلی بانک مرکزی
گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|
به دنبال سخنان روز شنبه ولی‌الله سیف، عبدالناصر همتی و اسحاق جهانگیری در مراسم تودیع و معارفه رییس کل بانک مرکزی، بازار ارز و طلا واکنش نشان داد و در حالی که نرخ سکه با 400 هزار تومان افزایش به محدوده چهار میلیون تا چهار میلیون و 400هزار تومان رسید اما دوباره به 4.1 میلیون کاهش یافت، نرخ دلار نیز در حاشیه بازار 5 رقمی شده است.
به گزارش تعادل، روز شنبه 6 مرداد 97، ولی‌الله سیف رییس کل پیشین بانک مرکزی در سخنان خود گفته بود که بانک مرکزی می‌توانست بازار ارز را کنترل کند اما منافع ملی و مصلحت را در اولویت قرار دادیم، همچنین عبداالناصر همتی اعلام کرد که برای کنترل بازار ارز برنامه‌یی دارد که به رییس‌جمهور ارائه کرده و در روزهای آینده اطلاع‌رسانی خواهد شد. اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری نیز با اشاره به شرایط خطیر اقتصادی کشور، خواستار رسیدگی به وضعیت بازار ارز و طلا شده بود.
برخی فعالان اقتصادی با اشاره به این سخنان معتقدند که نزدیک شدن به زمان اجرای تحریم‌های امریکا از 13 مرداد و همچنین اعلام این نکته که بانک مرکزی ذخایر خود را حفظ کرده و برای کنترل بازار کمتر از آن استفاده می‌کند و بیشتر به دنبال تامین کالاهای اساسی و شرایط سخت تحریم‌ها در آینده است، باعث شده که معامله گران ارز و طلا به این نتیجه برسند که عرضه ارز توسط بانک مرکزی کمتر از انتظار است و بازار باید بیشتر به ارز حاصل از صادرات غیر نفتی و... اتکا داشته باشد و همین موضوع باعث رشد نرخ دلار در حاشیه بازار و قیمت طلا متاثر از نرخ دلار شده است.
همچنین افزایش نرخ دلار رسمی در روزهای اخیر که از مرز 4403 تومان گذشته نشان‌دهنده این واقعیت است که دولت و بانک مرکزی نیز برای کسب نقدینگی بیشتر نرخ ارز را افزایش داده‌اند و همین موضوع انتظارات تورمی و رشد نرخ دلار را ایجاد کرده و انتظار افزایش قیمت در آینده باعث کاهش عرضه ارز شده و همین موضوع نیز باعث فشار تقاضا و رشد نرخ بیش از حد طبیعی شده است و اگرچه بازار ارز و طلا با حباب بسیار مواجه است اما انتظارات افزایش قیمت در آینده، باعث شده که عده‌یی حباب را بپذیرند تا از رشد قیمت‌ها عقب نمانند.
در این راستا، باوجود پایین بودن نرخ اونس جهانی در حد 1222 دلار به خاطر رشد نرخ دلار در حاشیه بازار، هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید روز یکشنبه هفتم مردادماه ۹۷ در بازار تهران با ۴۹۰ هزار تومان افزایش قیمت با رقم ۴ میلیون و ۱۶ هزار تومان به فروش رسید و در ساعات عصر نیز به 4.4میلیون تومان رسید.
همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۱۵۰ هزار تومان رشد به ارزش ۳میلیون و ۳۵۵ هزار تومان داد و ستد شد. هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۱۱۱ هزار تومان افزایش یک میلیون و ۸۵۵ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۶۹ هزار تومان رشد به ارزش ۹۴۲ هزار تومان معامله شد.
هر قطعه سکه گرمی با ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان رشد به ۴۸۶ هزار تومان معامله شد و قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با رشد ۲۸ هزار و ۷۰۰تومانی به ارزش ۳۰8 هزار و ۷۰۰ تومان فروخته شد. در بازار ارز رسمی نیز هر دلار امریکا ۴هزار و ۴۰۳ تومان قیمت خورد. هر یورو بدون تغییر ۵ هزار و ۱۳۴ تومان و هر پوند نیز ۵ هزار و ۷۶۹ تومان ارزش‌گذاری شد.
رییس اتحادیه فروشندگان طلا و جواهر در این زمینه گفت: قیمت سکه تمام طرح جدید به چهار میلیون و ۱۰ هزار تومان رسیده که نسبت به روز گذشته ۴۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.
ابراهیم محمدولی اظهار کرد: سکه از روز شنبه سیر عجیب صعودی به خود گرفته و هر مثقال طلای ۱۷ عیار یک میلیون و ۳۳۶ هزار تومان، هر مثقال طلای ۱۸ عیار یک میلیون و ۴۲۱ هزار و ۲۰۰ تومان و هر گرم طلای ۱۸عیار ۳۰۸ هزار و ۴۰۰ تومان بوده است.
ریس اتحادیه طلا و جواهر با بیان اینکه متاسفانه کلیه بازارها متاثر از رشد سکه و دلار دچار سردرگمی و رکود شده است، گفت: علت افزایش عجیب و غریب قیمت طلا و دلار به عوامل داخلی برمی‌گردد. تصمیمات آنی بانک مرکزی و دولت در ایجاد تلاطم موثر بوده است. چند نرخی بودن بازار ارز هم باعث ایجاد اوضاع نابسامانی شده که اثرات منفی خود را بر تمام بازارها می‌گذارد. درخصوص عوامل خارجی باید گفت قیمتی که هر اونس طلای جهانی دارد نشان‌دهنده این است که نوسانات آنها نرمال است و تجارت بین‌الملل نمی‌تواند دلیل ایجاد التهاب در بازار ایران باشد؛ لذا علت اصلی به مسائل داخلی مربوط می‌شود.
یک سال پر تنش برای ارز و طلا
ماجرای پرحاشیه ارز حدود یک سال پیش شروع شده و تاکنون نیز بازار آرامشی به خود ندیده است. دلار از حدود ۳۸۰۰ تومان در شهریور ۱۳۹۶ تا بیش از ۱۰ هزار تومان افزایش داشته و پیش بینی هم برای زمان پیش رو وجود ندارد. این در حالی است که در سال جاری با وجود اینکه دولت در سیاست ارزی خود تغییراتی ایجاد کرد اما به هر حال پاسخگوی شرایط موجود نبود و به گونه‌یی سیاست‌گذاری کرد که کارشناسان از همان ابتدای امر آن را شکست خورده و بی‌نتیجه دانسته بودند. زمانی که دلار تا مرز ۶۰۰۰ تومان پیش رفت، به یک‌باره و طی یک سیاست دستوری آن را تک نرخی و با قیمت ۴۲۰۰ تومان برای واردات و صادرات اعلام کرده و در سویی دیگر بازار ارز را به‌رسمیت نشناخت.
نظر همتی و سیف در مورد جریان بازار ارز
اما اینکه چرا بازار ارز به این سمت پیش رفته در کنار مسائلی که کارشناسان به آن اشاره می‌کنند، دیدگاه ولی‌الله سیف -رییس کل سابق بانک مرکزی- و همچنین عبدالناصر همتی -رییس کل جدید بانک مرکزی- در این مورد قابل توجه است. سیف در زمانی که در ریاست بانک مرکزی بود، دلایل تاثیرگذار بر شرایط و تحولات بازار ارز را از سال گذشته تاکنون اینگونه تحلیل کرد که تحولات نرخ ارز در بازار آزاد تا نیمه اول سال گذشته در مسیری سازگار با متغیرهای بنیادی اقتصادی قرار داشته اما به دنبال التهاب‌آفرینی‌های امریکا نسبت به برجام همراه با تزریق انتظارات منفی در بازار ارز توسط برخی عوامل داخلی بازار دچار التهاب شد و در نهایت با توجه به شرایط حاکم بر آن و نیز لزوم کاهش آسیب‌پذیری در مقابل تکانه‌های ناشی از التهاب‌آفرینی‌های خارجی بوده که سیاست جدید ارزی اجرا شده است.
سیف معتقد بود که در کنار انتظارات و عوامل روانی، علل اقتصادی نیز بر تحولات بازار ارز اثرگذارند و در این رابطه تقویت انضباط پولی و مهم‌تر از آن تقویت انضباط مالی، مدیریت رشد نقدینگی، تقویت تولید داخلی و ارتقای سلامت و حل مشکل انجماد دارایی‌ها از عوامل مهم در ایجاد آرامش در اقتصاد و بازار ارز هستند.
رییس کل سابق بانک مرکزی در آخرین اظهارات خود در مراسم تودیع و معارفه به ایجاد ثبات در بازار ارز در ابتدای حضورش در دولت یازدهم در بانک مرکزی به عنوان دستاوردهای خود اشاره کرد و البته توضیح داد که در ادامه مجموعه‌یی از رویدادهای خارجی و داخلی این روند را معکوس و بازار را ملتهب کرده است. وی تاکید داشت که انباشت برخی تعادل‌های موجود در اقتصاد کلان طی سال‌های قبل و اصرار برای ثبات نرخ ارز طی این سال‌ها زمینه‌ساز تشدید التهاباتی شد که اکنون در بازار ارز و جود دارد.
اما در سویی دیگر همتی، رییس کل جدید بانک مرکزی، نظر دیگری در رابطه با التهابات بازار ارز داشته گفت: وضعیت کنونی بازار ارز محصول عدم تعادل ترازنامه نظام بانکی، بی‌تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست پولی و سردرگمی در اعمال سیاست‌های ارزی است. دلیل اصلی ایجاد نابسامانی در بازار ارز از نگاه او عدم کنترل و هدایت جریان نقدینگی، خلق نقدینگی بی‌ضابطه توسط شبکه بانکی و نبود ابزارهای جایگزین مناسب برای دارایی‌هایی مانند ارز و سکه و طلا و همچنین القای جو بدبینی و انتظارات نقدی توسط دشمنان با هدف ایجاد تصویری نامطمئن از آینده در ذهن مردم است.
با این حال رییس‌جمهوری و معاون اول وی در زمان صدور حکم ریاست بانک مرکزی برای همتی تاکید داشتند که مسائل ارزی و حفظ ذخایر و همچنین کنترل شرایط ارز در اولویت کاری وی قرار گیرد. رییس کل بانک مرکزی البته تاکید دارد که برنامه‌های خاصی برای بازار ارز داشته و حفظ قدرت ارزی را در صدر برنامه‌هایش قرار داده است. بر این اساس مجموعه مردم به ویژه فعالان اقتصادی منتظرند تا رییس کل جدید بانک مرکزی به‌زودی برنامه‌ها و راهکارهای خود برای ساماندهی شرایط ارزی را اعلام کرده و ثبات به بازار ارز برگردد، چرا که این روزها عدم تعادل در نرخ ارز و بی‌ثباتی موجود مانع از هر گونه برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری از سوی فعالان اقتصادی شده است.
