ضرورت تشکیل بانک تسویه در بازار سرمایه

گروه بورس| مسعود کریمی|

 به گفته مدیرعامل شرکت بورس تهران تضمین امنیت سرمایه‌گذاری یکی از معیار‌های اساسی و مهم برای سرمایه‌گذاران خارجی محسوب می‌شود. از همین رو، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه مطالعاتی را در این زمینه شروع کرده تا به نوعی شرکت‌های کارگزاری را عضو بانک‌هایی کند که مسوولیت نهایی تسویه بر عهده آنها قرار بگیرد، بنابراین ریسک سرمایه‌گذار خارجی در چنین شرایطی به صفر خواهد رسید.

در این ارتباط، علی صحرایی در خصوص ضرورت‌های تشکیل حسابی تحت عنوانCustodian به منظور تضمین امنیت برای سرمایه‌گذاران خارجی به «تعادل» گفت: برای تشکیل این حساب پیشنهادهایی از سوی شرکت بورس تهران به دولت ارایه شده است. وی افزود: بورس تهران در راستای تشکیل حساب Custodian با بانک مرکزی یا سایر بانک‌های بزرگ صحبتی نداشته است چرا‌که عملیاتی شدن این مهم نیز بر عهده سازمان سرمایه‌گذاری خارجی و دولت‌ها است که می‌بایست به تضمین بپردازند. مدیرعامل شرکت بورس تهران با اشاره به برنامه‌های مدیریتی خود نیز گفت: موضوع Custodian در برنامه‌های مدیریتی به صورت کامل مطرح و بطور مشخص، بانک تسویه پیشنهاد شد. بطوری که بازار سرمایه با توجه به منابع قابل توجه خود، یک بانک اختصاصی داشته باشد و وظایف Custodian را نیز بر عهده بگیرد.

 علی صحرایی در پاسخ به سوال دیگر «تعادل» مبنی بر تعداد سرمایه‌گذاران خارجی در بورس تهران نیز عنوان کرد: در سال 1397 تعداد 214 کد سرمایه‌گذار خارجی صادر شده است که نسبت به سال گذشته نشان‌دهنده افزایش 16 درصدی است. وی افزود: تعداد یک هزارو 262 کد سرمایه‌گذار خارجی فعال در بورس تهران حضور دارند که خرید و فروش آنها طی سال جاری برابر است با 5 هزارو 332 میلیارد ریال. بر این اساس، این رقم نسبت به دوره مشابه گذشته 47 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

   بهبود زیر ساخت و ارتقای سامانه معاملاتی

علی صحرایی برنامه بعدی بورس را بهبود زیر ساخت معاملاتی عنوان کرد و گفت: سامانه معاملاتی که در حال حاضر از آن استفاده می‌شود، مربوط به 11 سال قبل است و به دلیل محدودیت‌های که وجود دارد ما نمی‌توانیم سامانه جدیدی در بورس داشته باشیم. ما در این زمینه کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار داده‌ایم و در داخل هم از توان داخلی برای ارتقاء سامانه‌های معاملاتی استفاده خواهیم کرد. وی ادامه داد: برنامه اصلی، ارتقاء سامانه معاملاتی است. این امر مربوط به بازار نقد است اما برای گسترش بازار نیاز به ارایه پلتفرم معاملاتی یکپارچه هستیم تا عملیات معاملات و پس از معاملات را یکپارچه داشته باشد و در بازار مشتقه، دارایی مالی مردم به عنوان تضمین در سرمایه‌گذاری استفاده شود. مدیرعامل بورس تهران یکی از عوامل عدم ارتقاء بازار مشتقه را عدم استقبال مردم عنوان کرد و گفت: وجه تضمین‌ها به صورت نقدی دریافت می‌شود و این امر انگیزه سرمایه‌گذاری در بازار مشتقه را کم می‌کند ما برای گسترش بازار لاجرم باید ساملانه معاملاتی را ارتقا دهیم. سامانه معاملاتی مجهز به پشتیبانی از بازار نقد، مشتقه به صورت یکپارچه باشد. وی با اشاره به اینکه شاخص کل در ابتدای سال، 96290 واحد بود که به 162805 واحد رسید. این نشان‌دهنده 69 درصد افزایش است. گفت: شاخص کل هم وزن در ابتدای سال 17271 واحد بود که اکنون به 28985 واحد رسیده است و بیانگر 68 درصد افزایش است. این دو افزایش نشان‌دهنده افزایش بازدهی بازار است.

   کسب رتبه نخست فدراسیون جهانی

مدیرعامل بورس تهران به گزارش WFE تا پایان نوامبر 2018اشاره کرد و افزود: بورس تهران به همراه فرابورس از نظر رشد یک ساله شاخص، رتبه اول در بین اعضای WFEرا با 7/79 درصد افزایش شاخص کسب کرده است. وی به ارایه آماری از ارزش بازار پرداخت و افزود: ارزش بازار سهام از 382 هزار میلیارد تومان به بیش از 620 هزار میلیارد تومان رسید که این رقم نسبت به ابتدای سال با افزایش 62 درصدی همراه بوده است. صحرایی ادامه داد: ارزش اسمی بازار از 150 هزار میلیاردتومان به 162 هزار میلیارد تومان رسید که نشان از رشد 8 درصدی بازار است. نسبت ارزش بازار به ارزش اسمی برابر با 8/3 است. وی با اشاره به ارزش بازار 30 شرکت بزرگ گفت: این ارزش برابر 445 هزار میلیارد تومان است و معادل 71 درصد ارزش کل بازار است. وی ادامه داد: ارزش اسمی بازار بدهی با 29 اوراق مختلف شامل انواع ابزار مشارکت، صکوک و گواهی سپرده، بیش از 120 هزار میلیارد ریال است. وی با اشاره به اینکه تعداد 11 صندوق در بورس تهران فعال هستند گفت: ارزش صندوق‌های قابل معامله در بورس به بیش از 14 هزار میلیارد ریال رسیده است. مدیرعامل بورس تهران با اشاره به اینکه تاکنون 3 شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش، پتروشیمی پارس و ملی کشت و صنعت و دامپروری پارس در بورس عرضه شده‌اند گفت: ارزش بازار آنها بیش از 155 هزار میلیارد ریال رسیده است. وی گفت: به این ترتیب تعداد کل شرکت‌های حاضر در بازار با احتساب تامین سرمایه لوتوس پارسیان به 324 شرکت می‌رسد. از این تعداد 137شرکت به بازار اول و 187شرکت به بازار دوم متعلق هستند. علی صحرایی با بیان اینکه از ابتدای سال در بازار بدهی 3 ورقه درج و معامله شده است گفت: ارزش اسمی بازار بدهی برابر با 13400 میلیارد ریال است. در ضمن در طول 10 ماه گذشته یک صندوق به نام صندوق افق ملت به ارزش اسمی 500 میلیارد ریال درج و معامله شده است.

   تامین مالی از طریق بورس تهران

وی درخصوص میزان تامین مالی بورس در سال 97 تاکنون گفت: تامین مالی انجام شده از طریق بورس تهران برابر 156 هزار میلیارد ریال بوده است. از این رقم عرضه‌های اولیه سهم11 هزار میلیارد ریال داشتند. وی گفت: اوراق تبعی در ابتدا ابزاری پوشش ریسک بود که برای هزینه‌های تامین مالی و برای بیمه‌گری سهام و اطمینان بخشی به بازار ارایه شد و با خلاقیت همکاران بورس تهران به عنوان ابزار تامین مالی جدید مورد بهره‌برداری قرار گرفت. وی ادامه داد: اوراق تبعی به عنوان ابزار مهم و قابل توجه در بازار برابر 8 هزار میلیارد ریال تامین مالی انجام داده است. صحرایی به تامین مالی 13 هزار میلیارد ریال از طریق اوراق بدهی اشاره کرد و گفت: صندوق‌های قابل معامله نیز در حدود یک هزار میلیارد ریال در تامین مالی نقش داشته‌اند. تامین مالی از طریق افزایش سرمایه ناشران 123 هزار میلیارد ریال بود به این ترتیب تامین مالی سال97 نسبت به سال قبل، 9 درصد افزایش داشته است.

   نگاهی به کلیت بازار

مدیرعامل بورس تهران به ترکیب معاملات به تفکیک حقیقی و حقوقی اشاره کرد و افزود: اشخاص حقیقی 52 درصد خرید‌ها و 48 درصد فروش‌ها را پوشش داده‌اند. در خالص جابه‌جایی‌ها بیش از 35 هزار میلیارد ریال از حقوقی به سمت حقیقی بوده است. بر این اساس، افراد حقیقی در بازار نقش قابل توجه دارند. وی با اشاره به اینکه کدهای معاملاتی در سال 97 بیش از 177 هزار کد جدید معاملاتی در بورس تهران ایجاد شده ادامه داد: نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش 62 درصدی را نشان می‌دهد. وی در خصوص آخرین وضعیت اعضاگفت: تعداد 106 شرکت کارگزاری در بورس فعالند که از این تعداد 97 شرکت خدمات بر خط را ارایه می‌کنند. آخرین تعداد ایستگاه‌های معاملاتی 1835 مورد است. تعداد تالارهای اختصاصی 93 مورد در تهران و 151 مورد در مناطق و در مجموع 244 تالار اختصاصی هستند. وی درخصوص عملکرد بورس تهران در حوزه بین‌الملل اشاره کرد و گفت: بورس تهران 12 تفاهم نامه با بورس‌های بین امللی به امضاء رسانده است. در حال حاضر تبادل تفاهم نامه با بورس شانگهای انجام و نهایی شده است و در حال برنامه‌ریزی جلسه مشترک مدیران ارشد برای امضا تفاهم نامه هستیم.

   رشد ارزش معاملات

وی با بیان اینکه معاملات یکی از نماگرهای مهم در بورس‌ها است گفت: ارزش کل معاملات از 485 هزار میلیارد ریال از سال96 به 1306 هزار میلیارد ریال رسید و افزایش 169 درصدی را نشان می‌دهد.