علی سعدوندی با بیان اینکه در کوتاه‌مدت و تا زمانی که اصلاحات ساختاری در بودجه صورت گیرد باید منابع بودجه را از طریق اوراق تامین کرد، گفت: بودجه ۱۴۰۰ رکورد تورم را خواهد شکست.
علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بودجه ۱۴۰۰ متأسفانه اصول بودجه‌ریزی را نقض کرده است، گفت: بودجه نویسی یک‌سری اصول دارد؛ اصل اول این است که دولت باید در زمینه درآمدها مقداری احتیاط کند و در زمینه هزینه صرفه‌جویی داشته باشد. متأسفانه در لایحه بودجه ۱۴۰۰ به هر دوی این اصول، به صورت معکوس عمل شده است یعنی هزینه‌ها به‌شدت افزایش پیدا کرده و برای درآمدها نیز احتیاط کافی صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: در بودجه باید تراز عملیاتی وجود داشته باشد یعنی درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی باید با یکدیگر برابر باشد؛ اما بودجه‌ای که دولت تنظیم کرده، حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی دارد. این کسری از طریق واگذاری تراز سرمایه‌ای که از جمله آن فروش نفت است، تأمین شده است. به عقیده بنده بخش زیادی از این منابع موهومی است و حتی اگر فروش نفت داشته باشیم هم به این سرعت نمی‌توانیم آن را وارد بودجه کنیم. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه درآمد ارزی را نمی‌توان بدون هزینه سنگین در اقتصاد به درآمد ریالی تبدیل کرد، بیان داشت: درآمد ارزی از کانال پایه پولی به بودجه کشور راه پیدا می‌کند بنابراین تمام درآمدهای ارزی شامل فروش نفت، برداشت از صندوق توسعه ملی، استقراض از بانک مرکزی، دستبرد به پایه پولی است و باید جلوی آنها گرفته شود. وی با اشاره به راهکار وارد نشدن بودجه ارزی در بودجه ریالی گفت: دو راهکار برای جبران کسری بودجه ریالی وجود دارد یکی اینکه باید به اوراق خزانه تمسک بجوییم و دیگری اینکه باید یک بودجه ارزی برای درآمدهای ارزی تدوین کنیم بنابراین باید بودجه ریالی و ارزی را تفکیک کنیم این کار در دهه ۴۰ نیز انجام شد و در زمان جنگ نیز بودجه پیوست ارزی داشت.
سعدوندی بیان داشت: باید بین منابع و مصارف پایدار و غیرپایدار (مشروط) تفکیک قائل شویم بنابراین اگر می‌خواستیم بودجه را به درستی تدوین کنیم باید ۴ بودجه تدوین می‌کردیم. بودجه پایدار ریالی، بودجه غیرپایدار ریالی، بودجه غیرپایدار ارزی و بودجه پایدار ارزی. در بودجه‌های غیرپایدار و مشروط هر مقدار که درآمد کسب می‌کردیم می‌توانستیم اولویت هزینه را نیز مشخص کنیم.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بنای بودجه ۱۴۰۰ بر این است که اگر نفت نیز فروخته نمی‌شود اوراق سلف نفتی فروخته شود تا در آینده درآمد نفت وارد بودجه ریالی شود، گفت: من فکر نمی‌کنم تا به حال در کشور ما بودجه‌ای در این حد تورم زا تدوین شده باشد و به عقیده بنده این بودجه احتمالا رکورد تورم را خواهد شکست. عجیب آن است که می‌شد از منابع و مصارف سال ۱۴۰۰ برای کنترل تورم استفاده کرد اما متأسفانه سیاست‌گذاران در جهت ارتقای تورم از بودجه‌بندی استفاده کردند. وی با بیان اینکه بخشی از منتقدان به بودجه معتقدند بودجه ۱۴۰۰ به این دلیل مشکل دارد که منابع حاصل از فروش نفت و صندوق توسعه ملی در دسترس نیست، گفت: به اعتقاد برخی از کارشناسان اگر منابع نفتی قابل دسترسی باشد مانعی نداشت که آن را در بودجه بیاوریم اما مشکل این است که به بهانه تبدیل ارز به ریال، پایه پولی اضافه می‌شود بنابراین باید گفت برخی از منتقدان نیز در نقد خودشان به صورت کارشناسی عمل نمی‌کنند. این استاد دانشگاه با انتقاد از نحوه مطرح شدن اوراق در بودجه ۱۴۰۰، گفت: در بودجه بر انتشار اوراق تاکید شده اما نه آن اوراقی که قیمت آن در مکانیزم بازار تعیین می‌شود و به تدریج نرخ سود اوراق افزایش پیدا کند تا نرخ تورم کاهش پیدا کند و پس از آن با عملیات بازار باز نرخ اوراق و تورم با یکدیگر کاهش یابد تا تورم به صفر برسد. وی ادامه داد: در حال حاضر به اسم اوراق بر ضد اوراق عمل می‌شود. به اسم استقراض، ترجیح بر اوراق سلف نفتی و صندوق توسعه ملی است. اوراق سلف نفتی متأسفانه هزینه بسیار بالایی دارد و گویا برخی گروه‌های سیاسی طرفدار اوراق سلف نفتی هستند. این گروه با صدای رسا اعلام کردند که ما پول داریم اما در اختیار دولت قرار نمی‌دهیم مگر اینکه دولت نزول و ربح بالایی را تقدیم کند. سعدوندی افزود: سوال اینجاست که وقتی اوراق سلف با نرخ ۵۰ الی ۶۰ درصد منتشر می‌شود دیگر چه کسی اوراق بدهی را خواهد خرید؟ همچنین این اقدام چه تأثیری بر بازار سرمایه می‌گذارد؟ در حالی که درصد بالایی از بودجه از طریق فروش سهام دولتی در نظر گرفته است. بنابراین این بودجه تناقضات فراوانی دارد. وی با بیان اینکه افرادی در بودجه ۹۹ بر ضد اوراق موضع می‌گرفتند و معتقد بودند می‌توان از طریق مالیات بودجه را تأمین کرد، گفت: به نظر بنده این اظهارنظرها تخیلی است و ناشی از عدم تجربه این افراد است. در شرایط فعلی که کرونا شایع شده و تحریم هستیم نسبت مالیات به تولید ناخالص ملی بسیار پایین است بنابراین افزایش آن در کوتاه‌مدت مقدور نیست به همین دلیل در بودجه ۱۴۰۰ افزایش درآمدهای مالیاتی کمتر از سایر منابع دیده شده است. این استاد دانشگاه ادامه داد: نکته جالب آنجاست که برخی منتقدان روی برخی از مالیات‌ها تمرکز کرده‌اند که می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد. مانند مالیات بر سود بانکی. این مالیات باید در فاصله سال‌های ۹۳ تا ۹۷ و زمانی که نرخ سود سپرده‌های بانکی بالاتر از تورم بود دریافت می‌شد اما در شرایط فعلی مالیات بر سود سپرده می‌تواند به تبدیل سپرده‌ها از شبه‌پول به پول بینجامد و اتفاقاً راهکاری ابرتورمی است و می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را ایجاد کند.
