افزایش 99 هزار میلیارد تومانی بدهی بخش دولتی در یک‌سال اخیر به سیستم بانکی
گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|
براساس آمارهای پولی و بانکی در خرداد 99 که به تازگی از سوی بانک مرکزی منتشر شده، میزان بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی به رقم 446 هزار میلیارد تومان رسیده که در سه ماه نخست 99 معادل 7.2 درصد و در یک‌سال اخیر معادل 25.2 درصد رشد کرده است و از رقم 347 هزار میلیارد تومان در خرداد 98 به 446 هزار میلیارد تومان رسیده و در این یک‌سال معادل 99 هزار میلیارد تومان بیشتر شده است.
بخشی از این بدهی را بدهی دولت به سیستم بانکی تشکیل می‌دهد که به رقم 398 هزار میلیارد تومان رسیده و در این یک‌سال از 318 به 398 هزار میلیارد تومان رسیده و 80 هزار میلیارد تومان افزایش داشته و در طول یک‌سال 25.2 درصد و در طول سه ماه نخست 99 معادل 7.9 درصد رشد کرده است. همچنین بخش دیگری از بدهی بخش دولتی را بدهی شرکت‌های دولتی به سیستم بانکی تشکیل می‌دهد که به رقم 47 هزار میلیارد تومان رسیده و در این یک‌سال از 29 به 47 هزار میلیارد تومان رسیده و 18 هزار میلیارد تومان بیشتر شده که در طول یک‌سال اخیر معادل 64 درصد و در طول سه ماه نخست99 معادل 2.1 درصد رشد کرده است.
رشد 20 هزار میلیارد تومانی بدهی دولت به بانک مرکزی
از رقم بدهی دولت به سیستم بانکی، نزدیک به 97 هزار میلیارد تومان را بدهی دولت به بانک مرکزی تشکیل می‌دهد که از 78 هزار میلیارد تومان در خرداد 98 به 97 هزار میلیارد تومان در یک‌سال بعد رسیده و با 20 هزار میلیارد تومان افزایش، رشد 24.1 درصد در یک‌سال و 26.9 درصد در سه ماه نخست 99 داشته است.
نکته حایز اهمیت این است که در سه ماه نخست سال 99 بدهی دولت به بانک مرکزی از 76430 میلیارد تومان در خرداد به 96970 میلیارد تومان در خرداد 99 رسیده و در عرض سه ماه اول سال 99 معادل 20540 میلیارد تومان افزایش داشته و تنها در سه ماه 26.9 درصد رشد کرده است. همچنین بدهی شرکت‌های دولتی به بانک مرکزی از 22 هزار میلیارد تومان در خرداد 98 به 34 هزار میلیارد تومان در خرداد 99 رسیده و طی این مدت 12 هزار میلیارد تومان بیشتر شده و رشد50.8 درصدی در یک‌سال و رشد منفی 12.6- درصدی در سه ماه نخست 99 داشته است
61 هزار میلیارد تومان افزایش در بدهی دولت به بانک ها
از سوی دیگر، از بدهی 315 هزار میلیارد تومانی بخش دولتی به بانک‌ها، بخش نگران‌کننده آن یعنی بدهی دولت به بانک‌ها به رقم قابل توجه 301 هزار میلیارد تومان رسیده، و بدهی دولت به بانک‌ها که مهم‌ترین بخش از بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی محسوب می‌شود از مرز 300 هزار میلیارد تومان گذشته است. بدهی دولت به بانک‌ها رشد 2.9 درصدی در سه ماه نخست 99 و رشد25.6 درصدی در یک‌سال اخیر داشته است و از رقم 240 هزار میلیارد تومان در خرداد 98 به رقم 301 هزار میلیارد تومان در خرداد 99 رسیده و در این یک‌سال معادل 61 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. بدهی شرکت‌های دولتی به بانک‌ها نیز به رقم 13 هزار میلیارد تومان رسیده که رشد81 درصدی در سه ماه اول 99 و رشد 113 درصدی در یک‌سال اخیر داشته است. بدهی دولت به بانک‌های تجاری یا دولتی87 هزار میلیارد تومان، بدهی دولت به بانک‌های تخصصی 53 هزار میلیارد تومان، بدهی دولت به بانک‌های غیر دولتی یا خصوصی 161 هزار میلیارد تومان بوده است و این موضوع نشان‌دهنده نگرانی کارشناسان و صاحب نظران از رشد بالای بدهی دولت به بانک‌ها به خصوص بانک‌های خصوصی است. به عقیده صاحبنظران اقتصادی، رشد بدهی دولت به بانک‌ها، عملا موجبات رشد مطالبات معوق بانکی، افزایش اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی، افزایش بدهی بانک‌ها در بازار بین بانکی، رشد پایه پولی و نقدینگی و تورم را به همراه دارد. همچنین بدهی دولت به پیمانکاران موجب شده که پیمانکاران در مقابل طلب خود از دولت، نتوانند بدهی خود به بانک‌ها را پرداخت کرده و در نتیجه شرایط برای رشد مطالبات معوق بانکی نیز فراهم شده است.
براین اساس، رقم بالای 301 هزار میلیارد تومانی بدهی دولت به بانک‌ها، 213 هزار میلیارد تومان مطالبات معوق که رشد19.6 درصدی تنها در سه ماه نخست سال 99 داشته، اضافه برداشت یا بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی که به رقم 113 هزار میلیارد تومان در خرداد 99 رسیده عملا موجبات عدم دسترسی بانک‌ها به بیش از 600 هزار میلیارد تومان از منابع را فراهم کرده است. اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی نیز در سال گذشته با وجود تهاتر بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی با بخشی از بدهی دولت و مطالبات معوق، کاهش قابل توجهی داشت اما همچنان رقم بالایی را تشکیل می‌دهد و به 113 هزار میلیارد تومان رسیده است.
بدهی دولت به بانک مرکزی از 34 هزار میلیارد تومان در خرداد 97 به 97 هزار میلیارد تومان در خرداد 99 رسیده و در این دو سال حدود63 هزار میلیارد تومان بیشتر شده و تقریبا سه برابر شده است.
بدهی دولت به بانک‌ها نیز از 210 هزار میلیارد تومان در خرداد 97 به 301 هزار میلیارد تومان در خرداد 99 رسیده و در این دو سال معادل 43 درصد رشد کرده است.
