گروه کلان |
یک پژوهش تازه منتشر شده از سوی سازمان برنامه و بودجه نشان می‌دهد که ارزش سرمایه ایرانیان مهاجر 3 تا 4 هزار میلیارد دلار برآورد می‌شود که این رقم به اندازه 4برابرصادرات نفت دریک قرن است. به گزارش «تعادل»، درحالی که ایران برای دریافت 5 میلیارد دلار وام از صندوق بین‌المللی ناکام ماند و حسرت و تاسف برای ایران به بارآورد، برآورد می‌شود ارزش سرمایه ایرانیان مهاجر تا 4هزار میلیارددلار باشد. جمعیت ایرانیان مهاجر عموما افرادی فرهیخته و ثروتمند هستند و جایگاه برجسته‌ای در عرصه‌های علمی، اقتصادی، اجتماعی و هنری کشور میزبان دارند. پس از انقلاب اسلامی و به ویژه در پی جنگ تحمیلی بخشی از ایرانیان کشور را ترک کردند. اما پیوند میان کسانی که ماندند و آنها که کشور را ترک کردند، پایدار و محکم باقی مانده است. در اثر مهاجرت گروهی از ایرانیان، امروز ملت ایران فراتر از مرزهای رسمی کشور گسترده شده است. میلیون‌ها مهاجر ایرانی از عناصرمهم و ژرف یک میراث مشترک تاریخی سهم می‌برند و از منابع ارزشمند علمی، فرهنگی و اقتصادی ایران نیزبه شمار می‌آیند.
بدون شک، مهاجرت گروهی از نخبگان سبب خروج ثروتهای مادی و معنوی از ایران بوده و تداوم آن برای کشور خالی از زیان نخواهد بود. خروج جمعیت جوان و پرانرژی و خلاق بر ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور تأثیر منفی بر جای گذارده است؛ ولی این چالش را می‌توان به فرصت مبدل کرد. در فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی، مقوله سرمایه‌گذاری واجد اهمیت بنیادی است. بسیاری از ایرانیان مهاجر نخبگان موفق و خلاقی بوده‌اند که همانند دیگر مهاجران در جست‌وجوی شرایط بهتر برای زندگی، کشور مادری را ترک کرده‌اند. آنها در جریان مهاجرت، تجارب گوناگونی در عرصه‌های اقتصادی و علمی کسب کرده‌اند و با بهره‌گیری از فرصت‌های جدید در کشور میزبان دانش، تجربه و ثروت اندوخته اند؛ ولی همچنان به ایران نیزتعلق خاطر دارند. بیشترمهاجران به همکاری در جهت تسریع آهنگ رشد و توسعه ایران بسیار علاقه‌مندند (بنیاد انجمن پارسا، 2017 1؛ ای بریج،) ایران نیز برای ایجاد تحول در ساختارهای اقتصادی و حضورفعال در بازارهای جهانی به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیازمند است.
سرمایه مالی و دانش گسترده ایرانیان مقیم خارج، بخشی از منبع بالقوه و ارزشمند توسعه کشور است که در جهت رونق تولید و اشتغال ایران باید از آن بهره جست. آمار دقیقی از ثروت ایرانیان در سراسر جهان در دست نیست. بر اساس تحقیقات مقدماتی به عمل آمده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس، ثروت ایرانیان مقیم خارج در سال 1386حدود 1300میلیارد دلار و ثروت ایرانیان مقیم امریکا به تنهایی بالغ بر 900میلیارد دلار بوده است . این برآورد در سال 1394 به حدود 3تا 4 هزار میلیارد دلار افزایش یافته که حدود 10برابر تولید ناخالص داخلی ایران و نزدیک به 4 برابر کل درآمدهای نفتی ایران در طول یکصد سال گذشته است. تخمین زده می‌شود که در امریکا ثروتی که توسط ایرانیان خارج از کشور مدیریت می‌شود، بیش از 2 هزار میلیارد دلار است. فقط در سال 1390ایرانیان ساکن امریکا حدود 400 میلیارد دلار در خارج از ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند که تقریباً معادل تولید ناخالص داخلی ایران است (فایننشال تریبون، .2016) علاوه بر کشورهای صنعتی امریکا و اروپا، سرمایه ایرانیان مهاجر به سوی کشورهای در حالِ توسعه نیز سرازیرشده است . مقصد بخش بزرگی از سرمایه‌های خارج شده از ایران، کشورهای حوزه خلیج فارس بوده و امارات متحده عربی، کویت، قطر و عمان سهم بالایی از سرمایه‌های ایرانیان مهاجر را جذب کرده‌اند. در سال 2013 حدود 80هزار شرکت ایرانی در دوبی حضور داشته‌اند و هزاران ایرانی در بخش مسکن و بورس دوبی سرمایه‌گذاری کرده‌اند . مالزی، ترکیه، ارمنستان وگرجستان از دیگر کشورهایی هستند که در سال‌های اخیر سرمایه ایرانیان مهاجر و حتی قسمتی ازپس‌اندازهای داخل ایران را جذب کرده اند؛ ولی کشور ایران که برای تسریع آهنگ رشد و توسعه به این سرمایه‌ها نیازمند است، بهره‌ای از سرمایه‌های کلان مهاجران ندارد. اگر بتوانیم فضای کسب وکار مساعدی ایجاد کرده و امنیت تعامل مهاجران با ایرانیان داخل کشور را تضمین کنیم، با جلب اعتماد و اطمینان مهاجران، جذب سالانه ده‌ها میلیارد دلار از سرمایه‌های آنان به داخل کشور ممکن خواهد شد. به علاوه، بسیاری از ایرانیهای مهاجر با شرکت‌های مطرح خارجی ارتباط دارند و می‌توانند برای حضور شرکت‌های خارجی در ایران فعالیت کنند.
اگر ایرانیهای مهاجر در فعالیت‌های اقتصادی ایران مشارکت داشته باشند و ثبات و امنیت فعالیت آنها تضمین شود، قطعاً زمینه برای ورود سرمایه‌گذاران غیرایرانی نیز فراهم خواهد شد.
