در سال 93 و در اوج مذاکرات هسته‌ای نفسگیر میان ایران و 5+1 بود که رسانه‌های اروپایی از تغییر قریب‌الوقوع کاترین اشتون و جایگزینی فدریکا موگرینی به جای او خبر دادند. تغییراتی که با توجه به نقش ویژه اشتون در پیشبرد مذاکرات هسته‌ای با نگرانی‌هایی همراه شد؛ اما سرانجام موگرینی سکان هدایت سیاست خارجی اتحادیه اروپا را به دست گرفت و توانست برجام را بر اساس برنامه‌های تدارک دیده شده، محقق کند. این‌بار هم در اوج تلاش‌های امریکا برای افزایش تحریم‌های اقتصادی خبر رسید که تغییر در حوزه سیاست‌های خارجی اتحادیه اروپا به وقوع می‌پیوندد.
بر اساس گردش کاری اتحادیه اروپا فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم همین روزها به کار خود خاتمه خواهد داد و وزیر امور خارجه اسپانیا به جای او به پارلمان اروپا معرفی شده است. پیش از این روزنامه «دویچه ویرتشافتز ناخریشتن» آلمان نوشته بود که روزهای آخر «فدریگا موگرینی»، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شمرده می‌شود. موگرینی انتظار دوره دوم مسوول سیاست خارجی را برای خود ندارد. این سوسیال دموکرات ایتالیایی که همواره از نقش سازنده برجام در فضای بین‌الملل حمایت کرده بود، اعلام کرد که می‌خواهد خانه خود را ترک کرده و به فرد دیگری که شایستگی دارد واگذار کند. رهبران اتحادیه اروپا پس از سه روز مذاکرات نفسگیر در بروکسل پایتخت بلژیک، سرانجام شامگاه روز سه شنبه، در مورد گزینه جانشینی «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی این اتحادیه و سه پُست کلیدی دیگر به توافق رسیدند. آن طور که آسوشیتدپرس خبر داده، «جوسپ بورل» وزیر خارجه اسپانیا به عنوان جانشین «فدریکا موگرینی» معرفی شده است. البته بسیاری از نمایندگان پارلمان اروپا نسبت به نامزدهای معرفی شده اعتراض کرده‌اند و باید انتخاب بورل به تصویب پارلمان اروپا برسد. اما در شرایطی که رابطه ایران و اتحادیه اروپا به دلیل شرایط به وجود آمده توسط امریکا در برجام، ماجرای اجرایی شدن اینستکس و نیز کاهش تعهدات برجامی ایران در موقعیتی حساس قرار گرفته، این سوال مطرح می‌شود که موضع آقای بورل در مورد ایران چیست؟ به گزارش ایرنا جوسپ بورل متولد ۲۴ آوریل ۱۹۴۷ است یعنی بهار سال ۱۳۲۶ و کمی بیش از ۷۲ سال سن دارد . او عضو حزب سوسیالیست کارگران اسپانیا است و دقیقاً سال گذشته وزیر امور خارجه، اتحادیه اروپا و همکاری این کشور شد. او البته سیاستمداری عالیرتبه در اتحادیه اروپاست و از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ رییس پارلمان اروپا و از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹، عضو پارلمان به نمایندگی از اسپانیا بوده است. بورل همچنین از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ وزیر امور عمومی و محیط زیست اسپانیا بوده است.
اما بورل در مورد ایران چگونه فکر می‌کند؟
۱. نخستین موضوعی که باید در مورد او بدانید این است که او به‌شدت مخالف یکجانبه‌گرایی امریکا است. ۵ اردیبهشت بود که او از یکجانبه‌گرایی‌ها و اقدامات مداخله‌جویانه دولت امریکا از جمله لغو معافیت تحریم‌های نفتی علیه ایران انتقاد کرد و در همایشی درباره روابط اتحادیه اروپا و امریکا که در مادرید برگزار شد، گفت: باید دید که آیا این تصمیم اعمال خواهد شد یا خیر زیرا این اقدام ممکن است با مخالفت کشورهای مختلف مواجه شود.
۲. در عین حال او یکی از حامیان توافق هسته‌ای است و چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت هم در واکنش به اقدام ایران برای کاهش سطح تعهدات خود گفته بود: «خوشبختانه ایران توافق هسته‌ای را پاره نکرد و باید مانع از پاره شدن کامل آن شد. تسلیح مجدد هسته‌ای ایران، بر نخستین کسانی که تأثیر می‌گذارد، اروپایی‌ها هستند. محکوم کردن توافق هسته‌ای از سوی امریکا خبر بدی است. خوشبختانه پاسخ ایرانی‌ها در مرز قرار دارد، آنها توافق هسته‌ای را پاره نکردند وگفتند که اگر امریکا به تعهدات خود عمل نکند آنها نیز به تعهداتشان عمل نخواهند کرد و کارهایی را در چارچوب محدودیت توافق انجام می‌دهند.»
۳. در عین حال نباید فراموش کرد که اسپانیا همان کشوری بود که در اوج فضاسازی رسانه‌ای برای نظامی‌سازی خلیج‌فارس با حضور ناو جنگی آبراهام لینکلن، ناوچه جنگی خود را به‌طور موقت از ادامه همراهی ناو هواپیمابر امریکایی که به سمت خلیج فارس در حرکت بود فراخواند. بورل در همان زمان گفت: دولت همه جوانب این مساله را بررسی کرده و سپس تصمیم به فراخوان ناوچه گرفته است. منطقه خلیج‌فارس پر از تنش است که البته نباید این موضوع را خیلی مهم جلوه داد و پیچیده کرد.
۴. محمدجواد ظریف، دی ماه سال گذشته در محل برگزاری نشست بین‌المللی رایسینا در دهلی نو هندوستان، با جوسپ بورل، وزیر امور خارجه اسپانیا دیدار و گفت‌وگو کرده بود و کمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی نیز یک سال پیش در اسپانیا با او دیدار کرده بود. ۵. نکته جالب پایانی در مورد بورل اینکه او در بهمن سال گذشته در یک پیام توئیتری، چهلمین سال پیروزی انقلاب را تبریک گفته و ایران را یک قدرت منطقه‌ای خوانده بود. با این حساب به نظر می‌رسد که تغییر موگرینی اگر با جانشینی جوسپ بورل باشد، ضرری به حال ایران نخواهد داشت و شاید حتی بتوان گفت که جوسپ، با احتیاط و تجربه بالای دیپلماتیک خود، مواضع دورتری نسبت به امریکا و نزدیک‌تری نسبت به ایران خواهد داشت.
