با خصوصی شدن مجتمع‌های پتروشیمی، بورس کالا به بازاری برای عرضه محصولات پلیمری تبدیل شد. هر چند وقت و بی‌وقت صحبت از تغییر در الزام عرضه محصولات پتروشیمی در بورس به میان می‌آید اما در حال حاضر آمار خارج شده از بورس مهم‌ترین آمار برای تحلیل بازار پلیمری است. گزارش «تعادل» بر پایه همین آمار درباره وضعیت محصولات پلیمری در نیمه اول سال 94 را در ادامه می‌خوانید.
صنایع پایین‌دستی و تکمیلی پتروشیمی، به‌تبع از اوضاع کلی اقتصاد کشور، در 6ماهه نخست سال 94 درگیر رکود بودند.
هر چند در این 6 ماه در بازار اتفاق‌های مختلفی موجب تغییر در حجم عرضه و تقاضا و معاملات محصولات پلیمری در بورس کالا بود اما به‌طور کلی سایه رکود هرگز از این صنعت برداشته نشد.
سالی که نکوست
با آغاز سال جدید و در حالی که فعالان بازار چشم به سوی نتایج توافق ایران و غرب دوخته بودند و البته با توجه به این نکته که بازارها از اواسط شروع به کار کرده و نخستین معامله پلیمری در بورس کالا در نهم فروردین ماه شکل گرفت؛ حجم عرضه معادل 218هزار و 748 تن بود. این حجم از عرضه نسبت به فروردین‌ماه سال 1393 با 53 هزار و 246 تن افزایش روبه‌رو بود که تا حدودی از کاهش عرضه‌های دلالان در خارج از بورس حکایت می‌کرد.
تقاضا برای محصولات پلیمری در فروردین ماه سال 94 معادل 378 هزار و 248 تن بود. بر خلاف افزایش عرضه محصولات پلیمری در بورس کالا در ماه اول سال 94، سوی تقاضا رویکرد دیگری را تجربه کرد. تقاضا برای این محصولات در فروردین ماه 94 برابر با 378هزار و 248تن بود که طبق محاسبات «تعادل» 59 درصد کاهش را نسبت به تقاضای بیش از 921هزار تنی در فروردین ماه سال 93 نشان می‌داد. البته برخی بر این باورند که تقاضای بالای محصولات پلیمری در سال 93 کاذب و بیشتر از سوی دلالان بازار صورت می‌گرفته است. به این ترتیب در فروردین ماه 133هزار و 846 تن کالای پلیمری در بورس کالا به ارزش 4هزار و 230 میلیارد ریال معامله شد. حجم معاملات نیز در این ماه نسبت به فروردین ماه سال 93 با افزایش همراه بود.
اردیبهشت بهشتی
اردیبهشت‌ماه حجم عرضه و تقاضای محصولات پلیمری در بورس کالا هر دو نسبت به ماه گذشته با افزایش روبه‌رو شدند. به این ترتیب حجم عرضه در این ماه به 364هزار و 806 تن و حجم تقاضا به 765 هزار و 20 تن رسید. این تقاضا در اردیبهشت‌ماه بالاترین تقاضای محصولات پلیمری در 6ماهه نخست سال بود. بالا بودن این حجم از تقاضا در اردیبهشت‌ماه البته همچنان با تقاضای بالای 2 میلیون تنی محصولات پلیمری در اردیبهشت‌ماه سال 93 فاصله داشت اما به رقم خوردن معامله 235هزار و 110 تن محصول پلیمری که باز هم بالاترین حجم در نیمه اول سال 94 محسوب می‌شود، منجر شد. این حجم از معاملات ارزشی بالاتر از 8هزار و 608 میلیارد ریال داشتند که نسبت به ارزش معاملات در فروردین ماه افزایشی کمتر از دوبرابر را تجربها کرد.
طی گذشت این 2 ماه با وجود رکود عمیقی که بر اقتصاد کشور تحمیل شده بود؛ نسبت به ادامه سال 94، بازار محصولات پلیمری خصلتی نسبتا مشابه به سال گذشته نشان می‌دادند که تا حدودی می‌توان نتیجه گرفت که شاید فعالان بازار در 2 ماه ابتدایی سال نسبت به وضعیت خوشبینی بیشتری داشته و واقعیت بازار از انتهای اردیبهشت‌ماه خود را نشان داد.
آرامش بعد از توفان
اما خرداد آبی بر آتش گرم شدن بازار پلیمر ریخت؛ طبق بررسی‌های «تعادل» از آمار معاملات پلیمری صورت گرفته در این ماه در بورس کالا، عرضه به 352هزار و 236 تن رسید و تقاضا که در ماه قبل از آن رشد چشمگیری داشت تقریبا به نصف تقلیل پیدا کرده و در حجم 322هزار و 979 تن متوقف شد. به این ترتیب در اردیبهشت‌ماه 216هزار و 420 تن محصول پلیمری در بورس کالا معامله شد. این معاملات 5هزار و 466میلیارد ریال ارزش را در این ماه به ثبت رساندند.
تیرماهی دست به عصا
در تیرماه 94 هر چند بازار محصولات پلیمری در سوی عرضه با افزایش روبه‌رو شده و به 384هزار و 786 تن رسید اما در کفه تقاضا نسبت به ماه قبل از آن افت نسبتا چشمگیر و بیش از 100هزار تنی را تجربه کرده و به 219هزار و 516 تن کاهش پیدا کرد. تیرماه که بیشترین نگاه‌ها در کشور به نتیجه توافق هسته‌یی دوخته شده و در نهایت روز بیست‌و‌سوم به نتیجه مثبت منجر شد، فعالان را در هاله‌یی از ابهام و سردرگمی نگه داشته بود. در همین وضعیت بود که بسیاری از فعالان صنایع پایین‌دستی و تکمیلی پتروشیمی بر شدید شدن رکود حاکم بر این صنعت و تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی تاکید می‌کردند. به هر صورت در این ماه 230هزار و 600تن محصول به ارزش بیش از 4هزار و 685میلیارد ریال در بورس کالا معامله شد.
تار شدن بدبینی‌ها
با آغاز مردادماه عرضه محصولات پلیمری در بورس کالا نسبت به ماه قبل از آن با کاهش و تقاضا با افزایش روبه‌رو شد. در این ماه علم به توافق ایران و غرب تا حدودی از بدبینی فعالان نسبت به فضای کلی اقتصاد کشور کاست. به این ترتیب در این ماه عرضه به 297هزار و 919 تن و تقاضا به 107هزار و 942 تن رسید. این عرضه و تقاضا منجر به شکل‌گیری 146هزار و 954 تن حجم معامله شدند که البته نسبت به ماه‌های قبل از آن در سال 94 با کاهش چشمگیری روبه‌رو بود، البته ارزش 5هزار و 502میلیارد ریالی معاملات در این ماه نسبت به دیگر ماه‌های سال جز اردیبهشت در سطح بالاتری قرار گرفت که نشان از افزایش معاملات در محصولات با قیمت‌های بالاتر داشت.
بوی بهبود از شهریور
رصدگران بازار پلیمری معتقدند که شهریورماه، از لحاظ احساسی؛ امیدواری را تا حدودی به فعالان صنایع برگرداند. رفت‌وآمدهای فراوان هیات‌های خارجی و کاهش ترس از عدم به نتیجه رسیدن برجام؛ در این ماه به‌طور کلی تا حدودی فعالان بازارهای مختلف را با دلگرمی روبه‌رو کرد که فضای بازار پلیمری نیز جدا از آنها نبوده است. حجم معاملات صورت گرفته در شهریورماه تا ساعت 15و 5 دقیقه عصر روز سه‌شنبه 31 شهریور برابر با 179 هزار و 930 تن بوده است که نسبت به ماه قبل از آن با بیش از 32 هزار تن افزایش روبه‌رو شد. این حجم از معاملات نشات گرفته از 344هزار و 686 تن تقاضا و 418هزار و 439 تن عرضه محصولات پلیمری در این ماه بود. معاملات صورت گرفته در شهریورماه از لحاظ ارزش ریالی نسبت به ماه اردیبهشت افزایش قابل توجهی داشته و به 6هزار و 244میلیارد ریال که بیشترین ارزش در حجم معاملات بعد از اردیبهشت ماه است، رسید. حجم کل عرضه محصولات پلیمری در 6 ماهه نخست سال 94 برابر با یک میلیون و 963هزار و 271 بود که نسبت به حجم کل عرضه این محصولات در سال 93 با افزایش بیش از 111هزار تنی روبه‌رو شد. از دیدگاه تحلیلگران و فعالان بازار افزایش عرضه در این سال منتج از تغییر در وضعیت نرخ ارز بود که در سال 93 تولیدکنندگان محصولات پلیمری را ترغیب به صادرات و عرضه کمتر در داخل می‌کرد. به این ترتیب طبق محاسبات «تعادل» متوسط عرضه محصولات پلیمری در 6 ماهه نخست سال 94 چیزی بیش از 327هزار و 211 تن بوده است؛ در حالی که همین متوسط در سال 93 برابر با 308هزار و 626 تن است. در سوی تقاضا اما، ماجرا متفاوت از عرضه پیش رفته و حجم کل تقاضا در نیمه نخست سال 94 با رسیدن به حجم 2میلیون و 412هزار و 144 تنی نسبت به تقاضای بیش از 6میلیون تنی در سال 93 به حدود یک‌سوم کاهش یافت. این کاهش نیز از دیدگاه برخی به واسطه کاهش تقاضای دلالان که کاذب است، تلقی می‌شود. متوسط تقاضا در نیمه اول سال 94 برابر با 689 هزار و 184 تن بوده است که اختلافی قابل توجه با متوسط تقاضای یک میلیون و 861هزار تنی در 6 ماهه نخست سال 93 دارد. قابل ذکر است که متوسط تقاضای سال 93 حاصل افزایش قابل توجه تقاضا در اردیبهشت و خردادماه این سال بود. به این ترتیب حجم کل معاملات محصولات پلیمری صورت گرفته در نیمه اول سال 94 معادل یک میلیون و 142هزار و 860 تن بوده است که نسبت به حجم کمتر از 900هزار تنی در 6 ماهه نخست سال 93 افزایش قابل توجهی داشته است. متوسط حجم کل تقاضا در نیمه نخست سال 94 چیزی بیش از 326هزار و 531 تن بوده است که نسبت به متوسط 257هزار و 132 تنی در سال 93 با افزایش روبه‌رو شده است.
