روند رو به بهبود تراز تجاری کشور طی 10ماهه نخست سال94 قابل لمس است، مهار روند واردات به کشور طی 10ماهه نخست سال94 باعث بهبود 10میلیارد دلاری تراز تجاری کشور در مقایسه با مدت مشابه سال93 شده است.
براساس گزارش‌های گمرک ایران طی 10ماهه سال93 میزان تجارت خارجی ایران ترکیبی از 43.7میلیارد دلار واردات در مقابل 29.4میلیارد دلار صادرات بوده است که این تراز منفی حدود 14.3میلیارد دلاری را برای اقتصاد ایران به نمایش می‌گذارد. در سال94 اما روند تراز تجاری کشور روندی دیگر را طی کرده است، میزان واردات 10ماهه رقمی معادل 33.8میلیارد دلار بوده و در مقابل میزان صادرات غیرنفتی به ثبت رسیده در 10ماهه سال94 رقمی معادل رقمی معادل 29.8میلیارد دلار بوده است که تفاوت این دو رقم نشان از رسیدن تراز تجاری غیرنفتی کشور به رقمی حدود 4میلیارد دلار دارد. کاهش تراز منفی تجارت غیرنفتی کشور از رقمی معادل 14 به 4میلیارد دلار نشان از بهبود 10میلیارد دلاری تراز دارد که البته در این میان نقش اصلی ناشی از کاهش واردات به کشور بوده است.
این بهبود از کاهش حجم واردات ناشی می‌شود، نگاهی به هفت قلم اصلی واردات کشور در سال93و94 نشان می‌دهد که آنچه اتفاق افتاده است جز مورد مربوط به واردات خودرو کامل (جدا از قطعات منفصله) باقی اقلام مشابه بوده است و تنها حجم واردات آنها کاهش پیدا کرده است.
در 10ماهه سال 93 بالاترین میزان واردات مربوط به گندم دامی بود که با حجمی معادل 6.5میلیون تن برای واردات 2.1 میلیارد دلار هزینه شده است، این ردیف تعرفه‌یی اما در مدت مشابه سال94 در جمع هفت قلم اصلی واردات هنوز قرار دارد ولی از نظر ارزشی به 703میلیون دلار و از نظر حجمی به رقمی معادل 2.5میلیون تن افت دومین گروه کالایی وارداتی سنگین سال93 خودروهای با حجم موتور بین 1500 تا 2500سی‌سی بوده‌اند که رقمی معادل 1.5میلیارد دلار برای واردات آنها هزینه شده است در حالی که می‌بینیم در سال94 این ردیف تعرفه‌یی در جمع 7قلم اصلی واردات قرار ندارد و در مقابل واردات قطعات خودرو در 10ماهه سال94 جایگزین آن شده است، ردیف تعرفه‌یی که مربوط به واردات قطعات منفصله برای تولید خودروهایی با درصد تولید داخلی بین 14 تا 30درصد است و نشان از وارداتی معادل 545میلیارد دلار را دارد.
در ردیف بعدی ذرت دامی که کارکرد خوراک برای دامداری‌ها و مرغداری‌ها را دارد به چشم می‌خورد در 10ماهه 93 معادل 1.4میلیارد دلار برای واردات 4.6میلیون تن از این کالا از کشور خارج شده است و در مقابل در سال94 می‌بینیم میزان هزینه واردات این ردیف تعرفه‌یی به رقمی معادل 1.14میلیارد دلار رسیده است آنهم برای واردات 4.9میلیون تن که گویای کاهش قیمت جهانی ذرت دامی در سال94 دارد. در ردیف بعدی می‌توان به برنج اشاره کرد که در 10ماهه سال93 بالغ‌بر 980هزار تن برنج به کشور با ارزشی معادل 1.2میلیارد دلار به کشور وارد شده است و در دوره مشابه سال94 میزان واردات برنج به 632 هزار تن با رقمی معادل 582میلیون دلار کاهش پیدا کرده است. واردات یک‌میلیارد دلاری کنجاله سویا که کاربرد خوراک دام دارد در 10ماهه سال93 به ثبت رسیده و در مقابل در سال94 این ردیف تعرفه‌یی ارزشی معادل 540میلیون دلاری را نشان می‌دهد.
تمامی این ترکیب‌ها گویای کاهش میزان واردات در سال94 دارد، البته از این بهبود رقم تراز تجاری دو برداشت می‌توان داشت اول کاهش خروج ارز از کشور که باتوجه به ترکیب مصرفی اصلی‌ترین اقلام وارداتی این وضعیت گویای بهبود وضعیت اقتصادی باید باشد که البته به دلیل دامنه‌دار بودن رکود اقتصادی سال94 این فرض چندان صحیح به نظر نمی‌رسد و تنها می‌توان گفت در سال94 اتلاف مصرف شاید بهبود پیدا کرده است، از سوی دیگر نگاه واقع‌گرایانه‌تری نیز در تحلیل وضعیت پیش آمده وجود دارد، با در نظر گرفتن این نکته که بخش عمده‌یی از ردیف‌های تعرفه‌یی کالاهای واردات به کالاهای واسطه و مواد اولیه باز می‌گردد و این افت واردات چندان خبر خوبی نباید تلقی شود که به نظر می‌رسد باتوجه به شرایط کاهش رشد اقتصادی پیش‌بینی شده برای سال94 این تحلیل به واقعیت نزدیک‌تر باشد به هر شکل آنچه در تراز تجاری کشور بازتاب پیدا می‌کند به دم و بازدم اقتصاد ایران در فضای تجارت جهانی قابل تشبیه است و این تنفس هرچه به سمت واردات مواد اولیه و صادرات کالای مصرفی سوق پیدا کند به مفهوم سالم‌تر بودن اقتصاد کشور است.
