وزیر اقتصاد دیروز در نخستین نشست خبری خود به مناسبت یکمین سال دولت یازدهم، در بخشی از سخنان خود، با اعلام اینکه دو راهکار در مقابل بازار سرمایه وجود داشت، گفت: «راهکار اول این بود که بازار رها شود تا سقوط آزاد کند که در این شرایط اشخاص حقیقی زیان زیادی میدیدند، اما بنابراین شد که کاهش، آرام و بدون شوک باشد. » این سخنان وزیر به عنوان عالیترین تصمیمساز اقتصاد کشور، از یکسو بر احتمال افت قیمت سهام در بورس تاکید دارد و از سوی دیگر دخالتهای عمدی و کنترل قیمت سهام در بورس را خارج از مکانیسم عرضه و تقاضا تایید میکند. در خصوص صحبتهای وزیر اقتصاد در روز گذشته، توجه به چند نکته ضروری است.
اظهارنظر درباره ارزندگی یا ارزنده نبودن قیمتها در بورس، نه تنها در هیچ بورسی مثال و همتا ندارد و این موضوع مصداق بارز جهتدهی به بازار آن هم از سوی عالیترین مقام اقتصادی است. اقدامی که بدون شک میتواند به فعالان بازار علایم غلط در خصوص قیمتها دهد و بازار را از روند طبیعی حرکت بر مبنای عرضه و تقاضا خارج کند. همچنین اعلام اینکه دولت با علم به ضرورت ریزش شاخص بورس، از سرعت آن کاست، مصداق بارز دستکاری قیمت است. رفتاری که در همه بورسهای دنیا از جمله بورس تهران، اقدامی خارج از عرف و قانون شده و با مسببان آن برخورد قانونی صورت میگیرد. منظور از دستکاری قیمتها در بورس، جلوگیری از رفتار طبیعی قیمتها و هدایت آنها در جهتی متفاوت با ارزش ذاتی و مکانیسم عرضه و تقاضا در بورس است، اما نکته جالب توجه در خصوص بورس تهران، اینکه با وجود اذعان وزیر اقتصاد به کنترل سرعت ریزش قیمتها، باز هم شاخص بورس طی هفتماه گذشته بیش از 17 درصد کاهش یافته است. به بیان دیگر بورسی که میتوانست بسیار زودتر از این زمان، با تصحیح قیمتها، جذابیت سرمایهگذاری پیدا کند به واسطه دخالتهای صورت گرفته، شاهد افتی قابلتوجه بوده اما در مقابل به دلیل رکود ممتد، بسیاری از سرمایهگذاران خود را فراری داده است. در حقیقت دولت و سازمان بورس طی این مدت رونق بازار را فدای تثبیت و کنترل قیمتها کردهاند و بازاری که باید ماهیت اصلی آن نوسان، تعیین قیمتها براساس مکانیسم عرضه و تقاضا و واکنش به رویدادهای سیاسی، اقتصادی، بینالمللی و... باشد به بازاری راکد با نقدشوندگی پایین و در مقابل کنترل شده تبدیل کردند. در نهایت اینکه هر چند اکنون دولت فرصت 7ماهه روند تصحیح قیمتها را در بورس از دست داده اما میتواند با احترام به سازوکارهای طبیعی از این پس بورس را به بازاری جذاب برای سرمایهگذاران تبدیل کند. جذابیتی که درک آن از سوی سرمایهگذاران نیازی به تبلیغات مسوولان ندارد.