گروه راه و شهرسازی
تنها 11روز پس از نهایی شدن قرارداد خرید 80 فروند هواپیما از بویینگ، قرارداد خرید 100فروند هواپیما از ایرباس به ارزش 18 تا 20میلیارد دلار نیز نهایی شد تا ناوگان متعلق به هواپیمایی ملی ایران طی 10سال آینده با جذب 180فروند بویینگ و ایرباس نوسازی شود.
اگر چه طی یک‌سال گذشته و در پی توافق هسته‌یی ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 و اجرایی شدن برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) مذاکرات متعددی میان مسوولان دولتی ایران و شرکت‌های هواپیماساز ایرباس و بویینگ صورت گرفته بود، اما این مذاکرات و تفاهمنامه‌های پیشین در ماه‌های آخر زمامداری باراک اوباما، رییس‌جمهور امریکا و به ویژه در پی صدور مجوز اوفک از سوی وزارت خزانه‌داری امریکا شتاب گرفت تا در هفته‌های پایانی عمر دولت اوباما، دست‌کم بخشی از برجام به درستی اجرایی شود. در این میان نگرانی‌هایی نیز از اعمال سلیقه دولت آتی امریکا در این قراردادها از طریق لغو مجوزهای اوفک وجود دارد، اما در سوی دیگر ماجرا برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند، از آنجا که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور منتخب امریکا همواره بر تقویت تولید داخلی این کشور تاکید کرده و قراردادهای ایران با بویینگ و ایرباس مظهر عینی چنین سیاستی است، ترامپ در دوران زمامداری خود در کاخ سفید اخلالی در فرآیند اجرایی این قراردادها ایجاد نخواهد کرد.
به گزارش «تعادل» و به نقل از اداره‌کل روابط‌عمومی هما، قرارداد نهایی خرید 100فروند هواپیمای ایرباس از سوی فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران‌ایر و فابریس برژیه، مدیر شرکت هواپیماسازی ایرباس امضا شد.
پس از توافق حاصله از مذاکرات برجام و در پی امضای توافقنامه خرید هواپیما بین ایران‌ایر و شرکت ایرباس در بهمن ماه سال گذشته (ژانویه سال ۲۰۱۶ میلادی) در پاریس و به دنبال انجام مذاکرات طولانی و فشرده تیم‌های کارشناسی هما با نمایندگان ایرباس و نیز تعهد شرکت فرانسوی مذکور به اخذ مجوزهای لازم، سرانجام در روز دوم دی‌ماه سال جاری قرارداد خرید ۱۰۰ فروند هواپیمای ایرباس نهایی شد.
هواپیماهای خریداری شده توسط شرکت هواپیمایی ایران‌ایر شامل ۴۶فروند هواپیما از خانواده A۳۲۰، ۳۸ فروند هواپیما از خانواده A۳۳۰ و ۱۶ فروند از خانواده A۳۵۰ هستند.
بر اساس این قرارداد از اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی و در یک پروسه زمانی ۱۰ساله این هواپیماها به ایران تحویل خواهند شد.
مدیرعامل ایران‌ایر پیش از این اعلام کرده بود: این شرکت امید آن را دارد که تا نوروز سال ۹۶ نخستین هواپیماهای خریداری شده از شرکت ایرباس را تحویل بگیرد.
ایران‌ایر 11روز پیش نیز قرارداد خرید ۸۰فروند هواپیمای بویینگ به ارزش 16.6میلیارد دلار را با این غول هواپیماساز امریکایی به امضا رسانده بود.
براساس توافق‌های صورت گرفته ۸۵درصد از منابع اعتباری مربوط به خرید این هواپیماها از طریق فاینانس بین‌المللی تامین خواهد شد و ایران‌ایر در ۴ قسط که در مجموع به یک‌میلیارد دلار می‌رسد، آورده مالی ۱۵درصدی خود را تامین می‌کند.
اصغر فخریه‌کاشان معاون امور بین‌الملل وزیر راه و شهرسازی پیش از این با اشاره به اینکه در قرارداد ایرباس‌ها خرید 100فروند ایرباس مصوب شده است، گفته بود: از جهت پیش‌پرداخت این ایرباس‌ها دو دسته‌اند و از جهت مجوز و فاینانس سه دسته هستند؛ در 37فروند ایرباس زمانبندی تحویل با زمانبندی اعتبار مجوز اوفک تطبیق دارد و در دوره مجوز فعلی اوفک این 37 فروند ایرباس تحویل هما می‌شود، 23 فروند ایرباس مجوز کلی اوفک دارد اما مجوز تاریخ فعلی اوفک را ندارد که فاینانس آن فراهم است؛ 38فروند هواپیمای دیگر از قرارداد ایرباس‌ها منوط به جذب فاینانس و تمدید مجوز است.
ارزش قرارداد ۱۸ تا ۲۰میلیارد دلار
روز پنج‌شنبه فابریس برژیه، رییس و مدیر اجرایی شرکت ایرباس با صدور بیانیه‌یی ضمن تایید امضای قرارداد فروش ایرباس به شرکت هواپیمایی ایران‌ایر اعلام کرد: این قرارداد مهمی بود نه فقط به این دلیل که راه را برای نوسازی ناوگان هوایی ایران‌ایر هموار می‌کند.
مدیر اجرایی ایرباس اضافه کرده که قرارداد با ایران مبتنی بر قراردادهای صادراتی است که اداره کنترل دارایی‌های خارجی خزانه‌داری امریکا در ماه‌های سپتامبر و نوامبر 2016 صادر کرده است. تقریبا نیمی از هواپیماهای خریداری شده برای طی مسیرهای کوتاه و متوسط مناسب هستند که تحویل آنها از اوایل سال آینده میلادی آغاز خواهد شد.
بر اساس قیمت‌های اعلامی شرکت ایرباس، ارزش چنین قراردادی 18 تا 20میلیارد دلار خواهد بود، اما با توجه به اینکه نوسازی ناوگان حمل و نقل ایران با کاهش تقاضا برای هواپیما از سوی سایر شرکت‌ها همزمان شده است، انتظار می‌رود ایران تخفیف قابل توجهی را دریافت کرده باشد.
حضور مقتدرانه در عرصه هوانوردی
فرهاد پرورش، رییس و مدیرعامل ایران‌ایر نیز در پی امضای قرارداد نهایی با ایرباس گفت: خوشحالم که برای رفتن به مرحله سرنوشت‌ساز بعدی و آغاز تحویل هواپیماهای جدید به توافق رسیدیم. خرسندم که این دور تازه همکاری‌ها با ایرباس به ثمر رسید و با (ترسیم) گام‌های عملی بیشتر که باید برای نوسازی ناوگان ایران‌ایر برداشته شود، ما را به هم نزدیک‌تر کرد. ایران‌ایر این قرارداد را گام مهمی در راستای حضور مقتدرانه‌تر در عرصه هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی می‌داند.
امیدواریم این موفقیت به دنیا نشان دهد که اهداف تجاری ایران و همتایان آن از طریق همکاری و همیاری بین‌المللی بهتر میسر خواهد شد.
پرورش تصریح کرد: قرارداد (ایران‌ایر و ایرباس) مطابق با اجرای برجام است و از قوانین و دستورالعمل‌های مربوطه تبعیت می‌کند و سفارش هواپیماهای مسافری جدید را در کنار بسته کامل هوانوردی غیرنظامی شامل می‌شود.
حذف 19فروند هواپیما از لیست اولیه
مقایسه تفاهمنامه اولیه ایران و هما با قرارداد نهایی این دو شرکت حاکی از آن است که ۷ فروند هواپیمایA ۳۳۰ و ۱۲ فروند هواپیمای دو طبقه A ۳۸۰ از لیست اولیه حذف شده و یک فروند به تعداد ایرباس‌هایA ۳۲۰ افزوده شده است. به گزارش تسنیم، وزیر راه و شهرسازی پس از امضای تفاهمنامه با کمپانی ایرباس گفته بود: با بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته، 4 مدل از انواع هواپیماهای ایرباس خریداری شده که با توجه به جدول زمانبندی تعیین شده به مرور به ناوگان ایران‌ایر اضافه می‌شوند.
در مجموع 118فروند هواپیما شامل 45 فروند ایرباس 320، 45فروند ایرباس از سری 330 و 16فروند ایرباس 350 و همچنین 12فروند ایرباس 380 خریداری کردیم.
روز پنج‌شنبه پس از امضای قرارداد نهایی خرید هواپیماهای ایرباس بین ایران‌ایر و مدیرعامل ایرباس، مدیرعامل هما با بیان اینکه ایرباس 7 تا 8 هواپیما را در سال آینده تحویل ایران می‌دهد، یادآور شد: این هواپیماها شامل 46فروند 320 A، 380 فروند 330 A و 16فروند 350 A است.
بررسی لیست تازه هواپیماها نشان می‌دهد، از بهمن پارسال تا دی‌ماه امسال 18فروند هواپیما از لیست خرید هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران کاهش یافته که بارزترین آنها 12فروند هواپیمای دو طبقه‌یی 380 است. همچنین در قرارداد نهایی هما و ایرباس 7 فروند هم از تعداد هواپیماهای 330 A کاهش یافته و یک فروند به لیست هواپیماهای 320 A افزوده شده و به 46 فروند رسیده است.
در این بین تعداد هواپیماهای 350 A بدون تغییر مانده و همان 16فروند تفاهمنامه است. در مجموع 19فروند هواپیمای 380 A و 330 A از فهرست نهایی خرید ایران‌ایر حذف شده است.
فاصله ایران با رقبا
قراردادهای خرید هواپیما از بویینگ و ایرباس در حالی نهایی شدند که برخی کارشناسان هوایی اعلام می‌کنند، درحال حاضر کل هواپیماهای فعال خطوط هوایی کشور حدود نصف هواپیماهای کشورهای کوچکی مانند امارات متحده عربی و قطر است. چون این کشورها به‌دلیل کمی وسعت فاقد پروازهای داخلی هستند، بنابراین هواپیماهای در خدمت پروازهای خارجی آنها به‌مراتب بیشتر از دو برابر تعداد ناوگان خطوط هواپیمایی ایرانی واجد شرایط پرواز خارجی است. در نتیجه فاصله آنها برای تبدیل شدن به هاب هوایی در منطقه کمتر از فاصله ایران است.
از سوی دیگر از آنجایی که متوسط عمر ناوگان هوایی کشورهای مدعی در منطقه مانند امارات، ترکیه و قطر کمتر از 5سال است در مقایسه با ناوگان هوایی 22ساله ایران تازه نفس‌تر است و در این بخش نیز از ایران جلوتر هستند و می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که کیفیت و ظرفیت ناوگان این کشورها با ناوگان تجاری ایران قابل مقایسه نیست.
الزامات رقابت با هواپیمایی امارات
محمدرضا ابراهیم‌پور، کارشناس هوایی در گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به خبر امضای قرارداد نهایی خرید هواپیما میان ایران‌ایر و ایرباس تصریح کرد: از آنجا که این قرارداد می‌توانست زودتر نیز به امضا برسد و روند ورود ایرباس‌ها به ایران را تسریع کند اما باز هم باید خوشحال بود که این قرارداد در نهایت امضا شد و نخستین هواپیما 321 A به زودی وارد کشور خواهد شد.
ابراهیم‌پور ادامه داد: درست است که ورود هواپیماهای تازه به کشور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است اما مشکلات ایران برای اجرایی کردن برنامه‌اش و تبدیل شدن به هاب هوایی منطقه تنها با ورود هواپیماهای جدید حل نمی‌شود.
این کارشناس صنعت هوانوردی تصریح کرد: در بخش سخت‌افزاری نیز به دلیل آنکه این بخش در ارتباط مستقیم با بخش نرم‌افزاری است، میانگین سنی هواپیماها در کشور بالاست و ایرلاین‌ها به دلیل وجود تحریم‌ها و مشکلات مالی نمی‌توانستند هواپیمای جدید خریداری کنند، تعداد ناوگان فعال کاهش پیدا کرده و به تبع آن تعداد خدمه پروازی و... که بخش نرم‌افزاری را شامل می‌شوند نیز کاهش پیدا کرد و موجب شد ما در این بخش نیز که در وضعیت خوبی قرار داشتیم از سایر کشورهای منطقه عقب بمانیم. ابراهیم‌پور افزود: از آنجایی که کشورهای رقیب ایران در منطقه به صورت هاب و اسپوک (HUB & SPPK) فعالیت می‌کنند به‌طوری که یک فرودگاه را به عنوان فرودگاه اصلی در نظر گرفته و مسافران را از آنجا به مقاصد مختلف می‌فرستند ایران نیز اگر بخواهد با این کشورها رقابت کند، باید بتواند علاوه بر خرید هواپیماهای جدید و نوسازی ناوگان هوایی خود، نسبت به توسعه و بهبود وضعیت فرودگاه‌ها و ترمینال‌های مسافربری خود نیز اقدام کند.
