مدتی است بحث و جدل‌های بعضا تندی درباره پهنای باند، سرعت اینترنت بین دولت و مخالفان توسعه اینترنت در کشور در گرفته است. مخالفت‌ها در مورد اقدامات توسعه‌یی وزارت ارتباطات به اندازه‌یی شده که پای حسن روحانی به عنوان رییس دولت و حتی برخی مراجع دینی را نیز به این دعوای لفظی کشانده است. خبرها از طریق رسانه‌های گروهی به دست مردم می‌رسد و آنها مانده‌اند معطل که بالاخره چه خواهد شد؟ سرعت اینترنت در روزهای اخیر به‌شدت پایین آمده است. تا جایی که رییس‌جمهور چندی قبل با انتقاد از وضعیت دسترسی مردم به شبکه گفته بود: «گاهی آدم پای اینترنت خوابش می‌گیرد!...» از یکسو سرعت پایین و کیفیت نامطلوبی که طی چند روز اخیر دامنگیر کابران ایرانی اینترنت شده و از سوی دیگر بحث و جدل‌هایی که در سطوح بالای کشور در جریان است، شرایط را به مراتب بدتر کرده است.
مردم از خود می‌پرسند: آیا قربانی دعواهای سطح بالای کشور شده‌اند و باید سرعت کلافه‌کننده اینترنت این روزها را به ناچار تحمل کنند تا تکلیف معلوم شود؟... .
پاسخ از نوع رسمی!
در حالی که به‌تازگی اخبار جسته گریخته‌یی از وضعیت کنونی سرعت دسترسی به اینترنت در رسانه‌های گروهی منتشر می‌شود و برخی مراجعان به مرکز تماس 2020 مخابرات نیز از تایید وقوع برخی مشکلات در شبکه مخابراتی کشور توسط کارشناسان این مرکز خبر می‌دهند، دولت تلاش می‌کنند با ارایه دلایل عمدتا فنی، توضیح قابل دفاعی در مورد وقوع اختلالات اخیر ارایه بدهد. یکی از تازه‌ترین پاسخ‌های دولتی به انتقادهای عمومی نسبت به این موضوع، اظهارات روز گذشته مدیرکل روابط عمومی مخابرات ایران است که می‌گوید: شبکه مخابرات با مشکل خاصی مواجه نیست و در حالت عادی قرار دارد. به گفته داوود زارعیان؛ نصب تجهیزات توسعه‌ای، مانند توسعه کابل فیبرنوری در برخی مناطق مخابراتی کاربران را برای مدتی کوتاه با کندی‌هایی مواجه کند. اما آنچه مشخص است اینکه مشکل اساسی در شبکه وجود ندارد و همانطور که اشاره شد احتمالا اختلالات حالت منطقه‌یی و موردی دارد. محمود واعظی وزیر ارتباطات نیز که طی چندماه اخیر درگیر چالش استیضاح به‌خاطر سرعت پهنای باند است، درباره اختلالات به‌وجود آمده در سیستم اینترنت موبایل دو اپراتور همراه اول و ایرانسل طبیعی و موقت می‌خواند و علت آن را
نیز اعمال تغییرات فنی در سیستم ارایه خدمات اینترنت و نسل تازه موبایل عنوان می‌کند. وی بر قابل پیش‌بینی بودن اختلالات شبکه همراه اول و ایرانسل می‌گوید: این اپراتورها در مرحله آمادگی ارایه نسل سوم ارتباطی (3G) هستند و زمانی که پروانه 3G به این اپراتورها داده شد، به صورت علنی اعلام کردند: «با توجه به اینکه در کل کشور یک سیستم بزرگ در حال جایگزینی سیستم قدیمی است مردم باید برخی مشکلات را در این زمینه تحمل کنند.»
این نوع از پاسخگویی از جمله اینکه واعظی مردم را دعوت به تحمل تغییراتی می‌کند که به گفته خودش موقتی هستند و برای اصلاح و ارتقای اینترنت به نسل سوم ضروری، موجب شده تا نوعی آرامش رسانه‌یی نسبی در مورد اختلالات اخیر بر فضای افکار عمومی حاکم شود و در عمل نیز تحمل مرارت‌هایی که برای باز کردن یک صفحه معمولی و سبک اینترنتی می‌کشند را برای مردم آسان‌تر کرده است.
اما جواب‌های صریح به یک سوال
جواب‌های صریح و بی‌پرده برخی پرسش‌های عمومی را باید از کسانی شنید که اصطلاحا کف بازار هستند. مانند مدیران یا کارشناسان شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنت، برخی افراد آگاه به مساله و گاهی هم از زبان کسانی که وقتی در موضع رسمی قرار داشتند می‌گفتند: «بچه‌های من با اینترنت 56 کیلوبیتی در خانه فیلم دانلود می‌کنند!»مردم و کارشناسان هم معتقدند که اختلالات اینترنتی زیان‌های سنگینی را به کسب و کار مردم و فعالیت‌های بخش‌خصوصی وارد می‌کند. از دیگر سو عدم پاسخگویی مسوولان و انکار مشکلات نیز بار روانی زیادی به مردم تحمیل می‌کند.
روزگار ترکتازی کوسه‌ها و...
تا همین چند سال پیش تمام پهنای باند اینترنت بین‌الملل کشور از کابل مسیر جاسک- فجیره تامین می‌شد و از آنجا که این درگاه در آب‌های خلیج فارس قرار داشت لنگر کشتی‌های در حال حرکت در خلیج فارس و گاهی هم کوسه‌های گرسنه که از گاز زدن فیبر نوری هم دریغ نمی‌کردند، یکی از بلاهای همیشگی اینترنت ایران بودند و هر از گاهی اینترنت یک کشور را مختل می‌کردند. اما از زمانی شرکت زیرساخت دست به کار ایجاد مسیرهای جایگزین برای تامین پهنای باند کشور شد، انتظار می‌رفت که دیگر دوره اختلالات و قطعی‌های اینترنت به پایان برسد. بعد از نجات اینترنت از چنگ کوسه‌ها و چنگال لنگر کشتی‌های سرگردان، نوبت به مهاجمان سایبری رسید که از چپ و راست، درگاه‌های اینترنت ایران را هدف قرار می‌دادند و موجب می‌شدند تا میلیون‌ها ایرانی زمان و هزینه زیادی را صرف معطل نشستن پای صفحه نمایشگر کامپیوتر یا موبایل‌شان کنند.
یک کارشناس اینترنت به تعادل می‌گوید: این قبیل حملات و اعمال خرابکارانه در فضای وب، موضوع تازه و پیچیده‌یی نیست. هر کشوری همانطور که مرزهایش را پاسداری می‌کند باید از مرزهای مجازی‌اش هم صیانت کند و این وظیفه شرکت زیرساخت است که بتواند با اقدامات پیشگیرانه و کنترلی ضریب صدمات حملات هکری را به حداقل ممکن برساند و برای خدمات مختل شده، جایگزین داشته باشد.
حکایت همچنان باقی است
با وجود تمام استدلال‌های منطقی و غیرمنطقی در مورد پایین‌بودن کیفیت اینترنت کشور، هنوز هم بخش قابل‌توجهی از مردم و کارشناسان بر این باورند که مهم نیست دلایل اصلی بروز اختلال در اینترنت و شبکه تلفن همراه کشور چیست و چرا اتفاق می‌افتد، مساله اساسی این است که کیفیت خدمات اینترنتی که کاربران ایرانی دریافت می‌کنند، به اندازه‌یی پایین است که نه‌تنها باعث دور ریختن پول و وقت‌شان می‌شود، بلکه به کسب و کارشان هم لطمه می‌زند و در این میان هیچگاه خسارتی بابت اختلالات و قطع و وصل شدن‌های مکرر به آنها پرداخت نمی‌شود.
حتی اگر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بخشی را به شکایات مردمی اختصاص داده باشد و هر‌روز ده‌ها اطلاعیه رسمی درباره اختلالات منتشر شود، مشکل اصلی مردم کماکان پابرجاست و هنوز هم خیلی از ما ایرانی‌ها پای اینترنت، خوابمان می‌گیرد!..
