صنعت خودرو ایران سال‌هاست که درجا می‌زند و به ندرت اتفاق خوشایندی در آن رخ می‌دهد. شاید بعد از توقف پیکان همگان بر این عقیده بودند که صنعت خودرو کشور با تحولی عظیم روبه‌رو خواهد شد حال آنکه خودروهای دیگری هم در خطوط تولید خودروسازان وجود دارد که دست کمی از پیکان نداشته و سابقه طولانی در تولید دارند. خودروهایی که سال‌ها پیش عمرشان به پایان رسیده اما هنوز هم در بازار ایران با قیمت‌هایی گزاف و کیفیتی به مراتب پایین به فروش می‌رسند. در روزهای گذشته صحبت‌هایی مبنی بر توهم چینی‌ها در رسانه‌ها منتشر شد. از اینرو در این گزارش قصد داریم تا به بررسی عملکرد خودروساز‌های دو کشور در بازار‌های مختلف و به‌ویژه بازار کشور تولید‌کننده بپردازیم.
بازار بی‌تنوع
بازار ایران به‌گفته افراد زیادی در انحصار دو خودروساز بزرگ بوده و دیگر شرکت‌ها سهم زیادی از آن ندارند. این در حالی است که بازار خودروهای وارداتی نیز منوط شده به حضور برخی خودروها که با قیمتی گزاف به فروش می‌رسند، خودروهایی که قیمت واقعیشان بسیار کمتر از قیمت‌های کنونی است. نکته دیگر اینکه که در بازار ایران خبری از خودروهای وارداتی ارزان‌قیمت نیست و همه این عوامل دست به‌دست هم داده تا بازار ایران باوجود داشتن پتانسیل بالا برای خرید یکی از کم‌تنوع‌ترین بازارها باشد. همین کم‌تنوعی و انحصار سبب شده تا خودروسازان ایران هیچگاه به فکر تولید و عرضه خودرویی جدید و البته با تکنولوژی روز دنیا نیفتند. این در حالی است که در اوایل دهه 80شمسی، ایران‌خودرو در نمایشگاه بین‌المللی خودرو انواع مدل‌های خودرو ملی را اعم از کوپه، صحرا و زوبین به نمایش گذاشته بود. چراکه در آن زمان خودروهایی چون سیناد، مزدا، آنا، دوو و پروتون در بازار ایران حضور داشتند که هم بر تنوع بازار می‌افزود و مردم انتخاب‌های بیشتر داشتند و هم اینکه خودروسازانی چون ایران‌خودرو عرصه را برای حضور در بازار تنگ می‌دیدند و همه این عوامل سبب می‌شد تا خودروسازان
داخلی درجا نزده و به صرافت تولید و عرضه خودروهایی جدید در کلاس‌های مختلف بیفتند. اما این پایان ماجرا نبود چراکه همه آن خودروها یکی پس از دیگری از بازار ایران جمع شدند و نتیجه این شد که با روی کار آمدن مدیرانی ناآگاه صنعت خودروسازی کشور روزبه‌روز رو به پس رفت گذاشت و حال دست به دامن خوروسازان چینی شده است.
در بازار چین چه می‌گذرد؟
بازار چین در این چند سال اخیر که خودروسازیشان پیشرفت‌هایی داشته است شباهت‌هایی با بازار ایران در آن سال‌ها دارد. سال‌هایی که دوو در کرمان بود و پروتون نیز در بروجرد تولید می‌شد، کیش‌خودرو هم سیناد‌ها را روانه بازار می‌کرد. در بازار چین، هم تعداد خودروسازان چینی زیاد است و هم اینکه خودروسازان بزرگ دنیا نیز در این کشور سایت تولیدی دارند. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم کمتر دیده شده که مردم چین سوار بر خودروهای چینی باشند.پس این نکته را نباید فراموش کرد که خودروسازان چینی برای فروش خودروهایشان در کشور خودشان کار بسیار سختی پیش‌رو دارند چراکه نه تنها با دیگر تولید‌کنندگان چینی در رقابت هستند بلکه با خودروسازان بزرگ دنیا همچون جنرال موتورز نیز باید دست و پنجه نرم کنند. رقابت با خودروسازان بزرگ دنیا نیز نیاز به ابزار‌هایی دارد که چینی‌ها در این چند سال اخیر سعی در به‌دست آوردن آن داشته‌اند که البته تا حد زیادی موفق بوده‌اند. دلیل پیشرفت چینی‌ها در این چند سال اخیر این است که خودروهایی چون بیوک و فولکس واگن با قیمت‌هایی رقابتی در بازار چین وجود دارند به‌طوری‌که قیمت این خودروها نزدیک به محصولات چینی است. باتوجه به
کم‌استهلاک بودن این خودروها و اقتصادی بودنشان، عرصه برای خودروهای چینی تنگ می‌شود پس خودروسازان چینی باید خودروهایی کیفی را تولید و روانه بازار کنند تا در بازار شکست نخورند. همه این عوامل سبب شده تا روزبه‌روز خودروهای چینی با کیفیت‌تر شده و مردم بیشتر به سمت این خودروها بیایند، نمونه بارز این مثال را می‌توان در بازار ایران به‌وضوح مشاهده کرد.
اما سیاست جالب چینی‌ها که می‌تواند برای رشد صنعت ما نیز مفید باشد صادرات محصولاتشان به کشور‌های دیگر است. چینی‌ها اگر چه در کشور خود آنطور که باید موفق نیستند و مردمشان کمتر سوار بر خودروهای چینی دیده می‌شوند اما در بازار‌هایی چون ایران و امریکای جنوبی از فروش بالایی برخودارند. خودروسازان چینی با خودروسازان مهم دنیا وارد تعامل شده‌اند و از دانش فنی این شرکت‌ها در جهت پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. چینی‌ها می‌دانند که در بازار پر ازدحام کشور خود نمی‌توانند آنطور که باید موفق باشند از اینرو خود را محدود نکرده و دست به صادرات خودرو زده وسعی در به‌دست آوردن بازار دیگر کشور‌ها دارند. این درحالی‌است که با همکاری خودروسازان بزرگ توانسته‌اند در برخی کلاس‌ها در میان تولید‌کنندگان بزرگ دنیا به موفقیت برسند.
