وزارت راه‌وشهرسازی صبح دیروز در هوای مطبوع و باران خورده ضلع جنوبی پارک آب و آتش میزبان، میهمانان ویژه‌یی بود. در این نشست که با حضور مدیران سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌یی و خبرنگاران برگزار شد، قرار براین بود که به سوالات مهمی در بخش راه‌وشهرسازی پاسخ داده شود. در گوشه و کنار این نشست زمزمه‌هایی از نارضایتی مسوولان درخصوص عدم امنیت جاده‌های ایران به گوش می‌رسید. دور میز نشسته‌ایم و پای صحبت مسوولانی که در این دیدار دغدغه‌ها و نگرانی‌های آنان به یک سوال مهم ختم شد، «چگونه می‌توان امنیت جاده‌های ایران را افزایش داد؟»
قهر سرمایه‌گذاران با ساخت مجتمع خدمات رفاهی جاده‌ای
بابک طالبی مدیرکل سرمایه‌گذاری راهداری و حمل‌ونقل جاده‌یی صحبت‌های خود را این‌گونه آغاز کرد: « از سال 1377 موضوع مجتمع‌های خدماتی رفاهی جاده‌یی در قالب قانون به تصویب مجلس رسید، قبل از آن خدمات رفاهی در کشور به‌صورت منفرد انجام می‌شد و همین مساله باعث می‌شد میزان تردد جاده‌یی بالا برود و بالطبع مشکلات ایمنی ایجاد کند.»
وی در ادامه افزود: «از سال 1377 تاکنون 509 مجتمع خدمات رفاهی درحال سرویس‌دهی، 416 مجتمع درحال ساخت و 516 مجتمع درحال استعلام هستند.» این مقام مسوول در ادامه بیان کرد: «این آمار در زمینه خدمات رفاهی جاده‌یی باید روند رو به رشد داشته باشد و برای رشد در این مقوله نیاز به سرمایه‌گذاری در این بخش داریم، اما دیده می‌شود که سرمایه‌گذاران با گذشت 16 سال از آن تاریخ همچنان رغبتی به سرمایه‌گذاری در این زمینه ندارند.»
مدیرکل سرمایه‌گذاری سازمان راهداری کشور اضافه کرد: تنها بخشی که نیاز به تغییر و تحولات جدی در آن است راه‌های فرعی است که به‌طور میانگین در هر 272کیلومتر مجتمع خدماتی در آن فعال شده که باید با برنامه‌ریزی‌های همه‌جانبه این وضعیت را تغییر دهیم. طالبی از آغاز به کار یک سایت برای کمک دادن به بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری در مجتمع‌های خدماتی جاده‌یی خبر داد و تصریح کرد: با توجه به اینکه بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید نیاز به یک اطمینان از سوددهی پروژه‌ها دارد باید سازمان راهداری در این حوزه وظایف حاکمیتی خود را به درستی انجام دهد از این‌رو برنامه‌ریزی برای آغاز به کار یک سایت که ویژگی‌های سرمایه‌گذاری در جاده‌ها را مشخص می‌کند ادامه دارد.
وی خاطرنشان کرد: در این سایت آمار تردد و میزان عبور و مرور خودروها و تعداد سفرها در جاده‌ها مشخص خواهد شد که سرمایه‌گذاران بتوانند تایید کنند که کدام جاده‌ها برای سرمایه‌گذاری وضعیت مناسب‌تری دارد. سازمان راهداری آماده است تمام همکاری‌های لازم با این بخش را انجام داده و برای مجتمع‌های خدماتی هزینه‌های جانبی که به بخش اصلی سوددهی ارتباط ندارند را تامین کند.
مرگ روزانه 30 ایرانی در جاده‌های کشور
مدیرکل دفتر ایمنی ترافیک سازمان راهداری از بالا بودن آمار تلفات جاده‌یی ایران نسبت به استانداردهای جهانی خبر داد. جواد هدایتی با بیان این مطلب گفت: «طبق شاخص‌های جهانی که برمبنای مالکیت و وضعیت مقایسه جمعیت با تلفات انجام می‌شود، هنوز آمار تلفات ایران نسبت به شاخص‌های جهانی بسیار بالاتر است.» وی با بیان اینکه در سال گذشته بیش از 18هزار نفر در جاده‌های ایران کشته شده‌اند، اظهار کرد: هر چند این آمار در یک دهه گذشته 28هزار نفر بود که بیش از 10هزار نفر کاهش یافته است اما هنوز طبق آمار در روز بیش از 30 نفر در جاده‌های ایران به‌طور میانگین در تصادفات کشته می‌شوند و این وضعیت نیاز به بهبود دارد.
هدایتی با اشاره به طرح‌های جزیی سازمان راهداری برای تامین امنیت جاده‌ها تصریح کرد: با توجه به اینکه در تصادفات جاده‌یی عوامل مختلفی دخیل هستند که نمی‌توان نقش دقیق آنها را در تصادفات مشخص کرد، برای کاهش این آمار نیاز به تفکیک استانی و تامین گروه‌های هدف وجود دارد.
مدیرکل دفتر ایمنی ترافیک سازمان راهداری ادامه داد: برای مثال طبق آمار در سال گذشته 31درصد از تلفات جاده‌یی مربوط به دو گروه عابران پیاده و راکبان موتوسیکلت هستند که نشان‌دهنده این است که در کنار توسعه کمی امکانات، باید از نظر کیفی نیز به شکل خاصی به جاده‌ها و گروه‌های هدف توجه شود.
وی با اشاره به سیاست‌های جدید سازمان راهداری در بحث معاینه فنی خودروهای عمومی اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین این طرح‌ها رشد توان سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مراکز معاینه فنی و ارتقای شبکه دستگاه‌های آنهاست؛ برمبنای مصوبه فروردین امسال باید سامانه یکپارچه ملی معاینه فنی طراحی شود که امیدواریم زیرساخت‌های لازم برای آن تا پایان سال جاری فراهم شود. هدایتی اضافه کرد: بحث برخط‌سازی نوع بارنامه وسایل نقلیه سنگین و اطمینان از شرایط باری آنها نیز ازجمله دیگر برنامه‌ها است که امیدواریم با همکاری نزدیک سازمان‌های ذی‌ربط و گسترش توان نظارتی سازمان با استفاده از دوربین‌های نظارتی و دیگر اهرم‌ها بحث امنیت جاده‌های کشور تغییر و تحول جدی را در پیش داشته باشد.
نوسازی حمل‌ونقل جاده‌ای؛ دغدغه‌ای مهم
معاون دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری در ابتدا با معرفی زیرمجموعه‌های حمل‌ونقل صحبت‌های خود را آغاز کرد و این زیرمجموعه‌ها را به 4 بخش حمل‌ونقل مسافر، حمل‌ونقل کالا، دفتر ترانزیت و پایانه‌های مرزی و دفتر ایمنی و ترافیک تقسیم کرد.
وی در ادامه مهم‌ترین دغدغه این سازمان را نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌یی عنوان کرد، این مقام مسوول در ادامه آماری را به این شرح اعلام کرد: «20هزارو500 دستگاه اتوبوس با عمر متوسط 12سال که ناوگان بالای 15سال فرسوده محسوب می‌شود و در این میان 7هزار اتوبوس فرسوده داریم. 38هزار دستگاه مینی‌بوس که 27هزار دستگاه فرسوده را شامل می‌شود. همچنین میانگین فرسودگی برای ماشین‌های سواری 10سال است.» مهندس شهرزاد در ادامه بیان کرد: از مجموع 38هزار مینی‌بوس فعال در جاده‌های کشور بیش از 71درصد آنها فرسوده هستند.
نیما شهرزاد در نشست خبری با بیان این مطلب اظهار کرد: میانگین عمر مینی‌بوس‌های بین‌شهری در ایران به 24 سال رسیده و در شرایطی که شاخص فرسودگی آنها 15سال تعیین شده درحال حاضر بیش از 27هزار دستگاه مینی‌بوس فرسوده به حساب می‌آیند و این یعنی فرسودگی 71درصد از کل ناوگانی که در کشور فعال هستند. وی درباره وضعیت ناوگان اتوبوسرانی کشور نیز اظهار کرد: درحال حاضر بیش از 20هزار دستگاه اتوبوس با عمر میانگین 12.7سال در جاده‌های کشور فعال هستند که قریب به 7000دستگاه از آنها فرسوده به حساب می‌آیند و بالای یک‌سوم اتوبوس‌های کشور فرسوده‌اند.
معاون دفتر حمل‌ونقل بار و مسافر سازمان راهداری درباره وضعیت سواری‌های کرایه بین‌شهری نیز گفت: درحال حاضر 38هزار تاکسی درجاده‌های کشور فعالند که میانگین سنی آنها به هشت سال رسیده است. در این بین با توجه به سن ممیزی 10سال برای ناوگان سواری کرایه نزدیک به 6000 دستگاه از آنها در ردیف فرسوده قرار می‌گیرند.
شهرزاد از فرسودگی 128هزار دستگاه کامیون فعال در کشور خبر داد و گفت: از مجموع 411هزار دستگاه کامیون که در جاده‌های کشور فعال هستند بیش از 31درصد از ناوگان فرسوده به حساب می‌آیند و میانگین عمر کامیون‌ها نیز به بیش از 17سال رسیده است. وی با بیان اینکه ضرورت اصلاح وضعیت ناوگان عمومی کشور از سال‌ها پیش احساس شده از ادامه داشتن مذاکرات سازمان راهداری با وزارت نفت برای تسهیل نوسازی ناوگان خبر داد و گفت: در تلاشیم در قالب بند ق تبصره 2 قانون بودجه امسال امکانات لازم برای نوسازی این ناوگان را به‌وجود آوریم.
معاون دفتر حمل‌ونقل بار و مسافر سازمان راهداری خاطرنشان کرد: به همین منظور تقریبا همه هفته بین سازمان راهداری و ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت جلسات مشترک وجود دارد که در این رابطه به طرح‌های خوبی برای همکاری نیز رسیده‌ایم که امید داریم در آینده وضعیت ناوگان فعال در کشور را بهبود ببخشد. آخرین سخنران این نشست ناصر رزاق‌منش مدیرکل دفتر ریاست و روابط عمومی سازمان راهداری به عنوان نماینده این سازمان بود که در غیاب مسوولان این سازمان وظیفه سخنرانی را به عهده داشت و به صحبت‌های کوتاهی بسنده کرد. وی خاطرنشان کرد بیش از 90درصد حمل‌ونقل کالا و مسافر در کشور از طریق جاده انجام می‌شود و راهداری کشور موظف است از 220هزارکیلومتر راه‌های کشور محافظت کند.
وی در ادامه بیان کرد: سال گذشته 621میلیون تن کالا در کشور جابه‌جا شده است و بیش از 800میلیون نفر از طریق جاده‌ها مسافرت کرده‌اند و هر ایرانی در طول سال به‌طور متوسط بیش از 10سفر از طریق جاده‌ها انجام می‌دهد و بدیهی است که میزان تلفات در راه‌ها نیز بیشتر باشد.
