گروه حملونقل و خودرو|
ناوگان هواپیمایی کشور سالهاست که از پیری و فرسودگی رنج میبرد. اتقاقات ناگواری که در سالهای اخیر، در این حوزه رخ داد و منجر به وارد شدن خسارات جانی و مالی فراوانی به مردم و حملونقل هوایی شد، مصداق خوبی برای تایید این ادعاست. آنچه کارشناسان این حوزه بهصورت متفقالقول بر آن تاکید میکنند و آن را عامل اصلی فرسودگی صنعت حملونقل هوایی میدانند، تحریمهایی است که در سالهای اخیر، هواپیماهای زیادی را زمینگیر و فرسوده کرد. تحریمها امکان خرید قطعات و بهروز کردن هواپیماهای فعال در این حوزه را از صاحبان شرکتهای هواپیمایی سلب کرد و باوجود تلاش مسوولان برای نوسازی این ناوگان، همچنان درد پیری گریبان این ناوگان را گرفته است. چالشی مهم که امید است در دوره لغو تحریمها، برطرف شود. اما مسوولان، موارد دیگری را نیز در عدم توسعهیافتگی این ناوگان در یکی، دو سال گذشته مطرح میکنند.
چالش ضوابط و مقررات
علی عابدزاده رییس سازمان هواپیمایی کشوری میگوید: نمیتوانیم بگوییم که در دو سال اخیر اتفاق خوبی در حملونقل هوایی کشور روی داده است، اما مصمم هستیم، تغییر و تحولاتی در این بخش ایجاد کنیم. وی ضوابط و مقررات حاکم بر سازمان هواپیمایی را نیز یکی از چالشهای مهم این بخش میداند و معتقد است که ابزار مناسبی برای کنترل و نظارت در این بخش نیست؛ از این رو باید این مقررات را با سرعت تغییر دهیم.
معضلی بهنام نبود نقدینگی
اما در همین زمینه، مشاور وزیر راهوشهرسازی در صنعت هواپیمایی با بیان اینکه مهمترین معضل حملونقل هوایی کشور کمبود نقدینگی است، ابراز امیدواری کرد: در فضای پس از تحریم با وارد شدن سرمایهگذاران خارجی، بخشی از نیاز کشور در این زمینه برطرف شود. به گفته محمدعلی ایلخانی، در طول سالهای گذشته، یکی از مهمترین معضلاتی که صنعت هوایی ایران با آن دست و پنجه نرم کرده، مشکل نقدینگی و منابع اعتباری بوده است؛ هر چند سرمایهگذاران داخلی با حضور خود در این عرصه به فعالیت ادامه دادند، اما عدم دسترسی به بازارهای خارجی، کار را بسیار دشوار کرد. وی با بیان اینکه گستردهگی صنعت هوایی باعث شده کشورها برای توسعه آن به برنامهریزیهای فراملی دست بزنند، تاکید کرد: بیتردید در فضای پس از تحریم و با وارد شدن دوباره سرمایهگذاران خارجی و باز شدن بازارها به روی شرکتهای ایرانی، میتوان امیدوار بود بخشی از این نیاز به نحو دیگری مرتفع شود. مشاور وزیر راهوشهرسازی در صنعت هواپیمایی اضافه کرد: از این رو میتوان از سرمایهگذاری مستقیم خارجی یا جذب فاینانس برای پروژههای زیرساختی یا خرید ناوگان جدید استفاده کرد تا اوضاع حملونقل هوایی کشور
بهبود یابد.
ضرورت جذب سرمایهگذاران خارجی
ایلخانی بااشاره به صحبتهای وزیر راهوشهرسازی مبنی بر نیاز کشور به خرید 400هواپیمای مسافرتی جدید، گفت: باتوجه به اینکه در حال حاضر سن ناوگان ما بالا رفته و در آن نیاز به نوسازی وجود دارد، بیشک ما میتوانیم روی فضای پس از تحریم، برای جذب سرمایههای جدید و وارد کردن تعداد زیادی هواپیمای مسافرتی اقدام کنیم. به گفته وی، باتوجه به باز شدن نسبی فضا در طول ماههای گذشته در حوزه راههای هوایی و خرید سیستمهای فرودگاهی کشور، ایران توانسته مذاکرات مناسبی را با اروپاییها آغاز کند و حتی چند کشور از فرانسه و اسپانیا نیز اعلام آمادگی کردهاند که به این عرصه وارد شوند. مشاور وزیر راه درباره وضعیت اقتصادی ایرلاینها در فضای پس از تحریم نیز گفت: متاسفانه مشکلات اقتصادی سالهای گذشته باعث شده بسیاری از شرکتهای هواپیمایی ما نتوانند درآمد چندانی را از آن خود کنند و این موضوع راهشان را در خرید هواپیماها و تجهیزات جدید بسته است. وی اظهار امیدواری کرد: در قالب برنامههای جدید دولت برای حمایت از سرمایهگذاران، بخشی از نیاز ایرلاینها برای تامین هواپیماهای جدید مورد توجه قرار گیرد و بتوانیم بیشترین استفاده را از فضای پس از
تحریم با وارد کردن هواپیماهای جدید و نو ببریم.
ایران توانایی مالی خرید جدید ندارد
اما در همین راستا و در تایید گفتههای مسوولان هوایی کشور، علیرضا بحیرانی کارشناس ارشد صنعت حملونقل هوایی کشور با بیان اینکه صنعت حملونقل هوایی نیاز به حداقل 200فروند هواپیمای مسافری دارد، تاکید کرد: با لغو تحریمها و روند طولانی خرید هواپیمای جدید، باید تهیه هواپیماهایی با عمر کم موردتوجه جدی قرار گیرد. وی افزود: قیمت هواپیماهای نو بسیار گران است و شرکتهای هوایی ایران توانایی مالی لازم را برای خرید هواپیماهای نو ندارند. برای مثال، یک فروند هواپیمای ایرباس340 بیش از 250میلیون دلار قیمت دارد و با این قیمتها، تنها راه باقی مانده برای شرکتهای ایرانی، خرید هواپیماهای با سن کم و 5 تا 6سال عمر است تا بتوانیم ناوگان فرسوده کشور را بهتدریج نوسازی و بازسازی کنیم. بحیرانی معتقد است: هماکنون شرکت ایرباس 600فروند هواپیما پیشفروش کرده و حداقل 4سال طول میکشد این کمپانی سفارشهای خود را به کشورهای مختلف جهان تحویل دهد؛ لذا خرید هواپیماهای نو از این شرکت نیز زمان بر و طولانی خواهد بود. وی افزود: در صورتی که ما خرید هواپیماهای نو را در دستور کار قرار دهیم، نوسازی ناوگان حملونقل هوایی کشور سالها طول میکشد، لذا
خرید هواپیماهای با عمر کم تنها راه نوسازی فوری ناوگان هوایی کشور است.
خرید هوشمندانه هواپیما
اما رییس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران، نگاه دقیقتری به این موضوع دارد. امین سالاری معتقد است که با لغو تحریمها، هرگونه خرید هواپیما برای تقویت ناوگان حملونقل هوایی کشور باید بهصورت هوشمندانه و متمرکز انجام شود؛ چراکه خرید هوشمندانه هواپیماهای مسافری در سالهای اخیر، موردتوجه بیشتر کشورهای جهان قرار گرفته و ما نیز باید با خرید هوشمندانه زمینه تقویت شرکتهای قطعهسازی داخلی را در مشارکت با شرکتهای خارجی تقویت کنیم. به گفته وی، هماکنون بیشتر کشورهای جهان خریدهای هوایی خود را بهصورت متمرکز انجام میدهند و وزارت راهوشهرسازی درصدد است هرگونه خرید هواپیما توسط شرکتهای هوایی بهصورت متمرکز و براساس نیازهای واقعی این صنعت صورت گیرد. وی با بیان اینکه حدود 200شرکت قطعهسازی هواپیما در کشور فعال هستند، گفت: باتوجه به رعایت استانداردهای جهانی در این عرصه، شرکتهای ایرانی میتوانند در دوران پس از تحریم، همکاری خود را با شرکتهای خارجی آغاز کنند تا علاوه بر انتقال دانش فنی، فناوریهای روز دنیا را نیز در این بخش بومیسازی کنند.
بومیسازی با مشارکت خارجیها
سالاری افزود: مشارکت شرکتهای ایرانی و خارجی در این عرصه، زنجیره تامین قطعات ناوگان تجاری کشور را با بومیسازی به سهولت فراهم میکند و شرکتهای ایرانی در زنجیره تامین قطعات هواپیما بین کمپانیهای بزرگ سازنده هواپیما در جهان مطرح میشوند. رییس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران بااشاره به مزیتهای لغو تحریمهای هوایی ایران، تاکید کرد: باوجود نیروی انسانی متخصص و انواع زیرساخت، صنعت حملونقل هوایی باید خود را برای ورود ناوگان مناسب آماده کند. وی با بیان اینکه در حوزه بالگردها نیز ایران بازار مناسبی دارد، گفت: با لغو تحریمها این بازار باید موردتوجه سرمایهگذاران داخلی و خارجی قرار گیرد، زیرا باوجود صنایع فعال نفت، گاز، امدادرسانی و مدیریت بحران در کشور در آینده به بالگردهای زیادی نیاز خواهیم داشت. وی بر ضرورت تامین ناوگان حملونقل هوایی ایران براساس یک برنامهریزی دقیق تاکید کرد و گفت: بدون شک تنها با برنامهریزی مناسب و دقیق میتوانیم در فضای جدید، ناوگان فرسوده خود را نوسازی کنیم.
فواید آزادسازی بلیت هواپیما
از سوی دیگر، مشاور وزیر راه و شهرسازی در صنعت هواپیمایی معتقد است: آزادسازی نرخ بلیت هواپیما میتواند وضعیت اقتصادی ایرلاینها را بهبود بخشیده و نسبت به افزایش توان آنها در بازارهای پساتحریم تاثیری مثبت داشته باشد. محمدعلی ایلخانی در گفتوگو با «ایسنا»، با ابراز امیدواری به اجرایی شدن طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما تاکید کرد: این طرح میتواند بهعنوان مقدمهیی مناسب برای بالابردن رقابتها در بازارهای داخلی باشد و البته در راستای آن به وضعیت درآمدی ایرلاینها نیز تغییر کند. وی با بیان اینکه در سالهای گذشته بسیاری از شرکتهای هواپیمایی داخلی از نظر اقتصادی در شرایط سختی قرار داشتند، اظهار کرد: این موضوع که از یکسو به دلیل مشکلات و مسائل اقتصادی داخلی و از سوی دیگر فشار تحریمها به وجود آمد باعث شد درصد قابل توجهی از ایرلاینها از نظر درآمد افت کرده و لااقل در پروازهای داخلی درآمد چندانی نداشته باشد. مشاور وزیر راه و شهرسازی در صنعت هواپیمایی اضافه کرد: این شرایط باعث شد ایرلاینها نه تنها در حوزه خرید هواپیماهای جدید نتوانند عملکرد قابلتوجهی از خود به جای بگذارند که حتی در هزینههای جاری مانند خدمات فرودگاهی و نرخ سوخت هواپیما نیز با مشکلات جدی روبرو شود.