گروه حملونقل
کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران یکی از ارگان‌های حمل و نقلی مهمی است که زیر سایه توافق‌های حاصل‌شده و فروکش کردن امواج تحریم روی محور و موج اخبار مثبت روزهای خود را می‌گذراند. جو امیدوارانه حاکم بر این صنعت حمل و نقلی بزرگ باعث شده است کشورهای مختلف در زمینه سرمایه‌گذاری روی کشتیرانی ایران اعلام آمادگی کنند. این در حالی است که در سال‌های گذشته کشتیرانی ایران با تحریم‌های مختلفی از سوی دولت‌های مختلف مواجه بوده است.
روز گذشته در خبرها داشتیم که معاون وزیر راه و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در نشستی در محل سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به بازگشت شرکت‌های کشتیرانی اروپایی و بازگشایی خط اروپا با توجه به قرار گرفتن مذاکرات ایران و 1+5 در مسیر توافق نهایی گفت: برای حضور شرکت‌های کشتیرانی امریکا و بازگشایی خط حمل و نقل دریایی ایران-امریکا نیز قطعا متقاضیانی خواهیم داشت. همچنین دیروز دوشنبه مدیرعامل شرکت کشتیرانی ایران ضمن بیان اینکه وضعیت حملونقل دریایی و تجارت از طریق دریا به جزییات توافق هسته‌یی بستگی دارد، گفت: نهایی‌شدن توافق هسته‌یی ایران، راه را برای ازسرگیری تردد کشتی‌های این شرکت در آب‌های اروپا باز می‌کند.
محمدحسین داجمر اظهار کرد: لغو تحریم‌ها به‌خصوص برای بازار کالاهای سرمایه‌یی و پروژه‌های بزرگ زیربنایی که با رکود مواجه شده بود تاثیر بسزایی دارد. وی افزود: اگر برداشتن محدودیت و توافقات مورد نظر شامل امریکا نیز شود با توجه به پتانسیل بالای این کشور برای کالاهای فله‌یی و غلات، طبیعی است حجم بسیار زیادی از تجارت ما با این کشور در زمینه کالاهای اساسی خواهد بود.
داجمر عدم تردد کشتی‌ها به بنادر کشورهای اروپایی که سهم قابل توجهی در تجارت ما دارند را از موضوعاتی دانست که بعد از تحریم برطرف می‌شود و حجم تجارت رونق می‌گیرد.
مذاکرات کشتیرانی‌های اروپایی برای بازگشت به بنادر ایران
داجمر ادامه داد: مذاکرات شرکت‌های کشتیرانی اروپایی با ما برای بازگشت به بنادر ایران پس از لغو تحریم‌ها آغاز می‌شود. مدیرعامل شرکت کشتیرانی با بیان اینکه کشور آلمان همیشه نخستین شریک تجاری ما محسوب شده است که با توجه به شرایط تحریم در سال‌های اخیر کشورهایی مثل چین، هند یا امارات جایگزین آن شده است، به ایسنا گفت: طبیعی است اگر همه تحریم‌ها رفع شوند محدودیت برای کشتیرانی ایران برداشته می‌شود و طبیعتا کشتی‌های خارجی نیز می‌توانند در آب‌های کشور ما تردد کنند.
وی در عین حال تاکید کرد: با توجه به محدودیت‌هایی که در بنادر کانادا و استرالیا و دیگر بنادر وجود دارد طبیعی است حملونقل بسیاری کالاها با مشکلات اساسی مواجه شده است که البته پیش‌بینی وضعیت حملونقل دریایی و تجارت از طریق دریا به جزییات توافق هسته‌یی بستگی دارد.
کشتی‌های ایرانی در فهرست تحریم‌ها کد داشتند
داجمر با بیان اینکه دستیابی به این توافق نقطه عطفی در تاریخ پرونده هسته‌یی ایران به شمار می‌رود در پاسخ به این سوال که آیا در دوران تحریم امکان تردد کشتی‌ها به بنادر کشورهای تحریمی با پرچم همان کشورها آزاد است؟ گفت: کشتی‌های ایرانی با شماره مخصوص (کد) خود در فهرست تحریم‌ها قرار داشتند و حتی اگر پرچم کشتی‌های ایرانی نیز تغییر می‌یافت به دلیل اینکه شماره کشتی‌ها در فهرست تحریم قرار داشت نمی‌توانستند در بنادر کشورهای مربوطه تردد کنند.
وی در بخشی از سخنان خود تاکید کرد: همیشه و حتی در زمان جنگ تحمیلی 90درصد تجارت خارجی ما و صادرات و واردات از طریق حملونقل دریایی صورت می‌گیرد و طبیعی است با آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران و به دنبال آن آزاد شدن صادرات نفت و خروج بانک مرکزی از تحریم، بسیاری از مشکلات تجار حل می‌شود و بازرگانان می‌توانند از هر کشوری که قیمت رقابتی‌تر و کالاهای مناسبی دارند خرید کنند.
داجمر در عین حال یادآور شد: با لغو تحریم‌ها، تحول جدی در حمل و نقل دریایی و تجارت بین‌الملل اتفاق می‌افتد چون یکی از خطوط مهم تجارت خارجی ما خط اروپا بود که غیرفعال شده است.
واکاوی تحریم‌های کشتیرانی در6سال اخیر
علی عزتی، معاون فنی بازرگانی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز در همین باره گفت: تحریم‌ها در نهایت می‌تواند دو منشأ داشته باشد؛ یک منشأ سازمان مللی است که به آن تحریم‌های بین‌المللی و منشأ دوم کشورهایی هستند که به آن تحریم‌های یکجانبه گویند که مجوز تحریم‌های یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران توسط قطعنامه 1929 صادر شده است.
وی افزود: کشور ما از سال 2006 به صورت رسمی در شرایط جنگ نرم قرار گرفته است؛ هر چند تحریم‌ها از بدو پیروزی انقلاب اسلامی در عمل، وجود داشته است اما سال 2006 نقطه عطف نحوه اعمال و پیگیری تحریم‌هاست. از این سال به بعد تحریم‌ها مستمر، هوشمندانه و فزاینده بوده است.
عزتی ادامه داد: دولت ایالات متحده امریکا از سال 2013 با تحریم‌های یکجانبه‌یی که اعمال کرد به خود اجازه داد اشخاص و شرکت‌های غیرامریکایی که با تحریم‌شدگان مراوده دارند را نیز تحریم کند به طوری که اکنون به صورت رسمی و به گفته خودشان، این کار را به طور قانونی انجام می‌دهند.
به طور کلی تحریم‌های هفت‌ساله اخیر ایران حول سه محور بانکی و سیستم مالی کشور، تولید و فروش نفت و حملونقل و لجستیک دریایی کشور بوده است. با توجه به پتانسیل و توانمندی‌هایی که شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های کشتیرانی منطقه خاورمیانه داراست، در رأس تحریم‌های طراحی‌شده توسط دولت ایالات متحده امریکا و شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بخش حملونقل قرار گرفت.
تحریم نتوانست ناوگان ملی را زمین‌گیر کند
وی گفت: کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران از معدود شرکت‌هایی است که هم توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد و هم توسط دولت‌های غربی، تحریم شده است. نخستین تحریم کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در سوم مارس 2008 اعمال شد کشتیرانی در 27 سپتامبر سال 2008 مجددا در قطعنامه 1835 تحریم شد و در نهایت در قطعنامه 1929 که در نهم ژوئن 2010 توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد، مجددا نام کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان ناوگان ملی ایرانی در تحریم‌ها مشاهده شد.
همچنین دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی وزارت خزانه‌داری امریکا (OFAC)، از سپتامبر 2008 تحریم‌های یکجانبه را علیه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شروع کرد که تاکنون در 22 نوبت، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران را تحریم کرده است. این تحریم‌ها شامل 132شرکت وابسته به گروه کشتیرانی و 16نفر از مدیران خارجی و داخلی مجموعه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بوده است.
اتحادیه اروپا نیز از نوامبر 2008 در 13نوبت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران را تحریم کرد که در مجموع 192 شرکت وابسته به کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و 13نفر از مدیران آن را تحریم شدند.
معاون فنی بازرگانی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در این خصوص نیز می‌گوید: این حجم از تحریم‌های صورت گرفته در راستای زمین‌گیر کردن ناوگان ملی بوده است اما خوشبختانه به واسطه تمهیداتی که اندیشیده شد، پس از سپری شدن هفت سال، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از شرکت‌های موفق در سطح جهان، در شرایطی که اغلب شرکت‌های کشتیرانی رقیب ضررده هستند یا سود اندک کسب می‌کنند، از سود معقولی در سنوات گذشته به‌خصوص در سال مالی 93-1392 برخوردار است. این نشان می‌دهد، شرایط خوب مدیریت شده و در نهایت آن که تحریم‌ها منجر به زمین‌گیر شدن ناوگان ملی نشد.
