گروه جهان| منوچهر فخرزاد|
تنشهای سیاسی بر سر گزینه پیشنهادی دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده برای تصدی کرسی خالی دیوان عالی قضایی بالا گرفته است. در حالی که برخی تحلیلگران رایگیری سنا در این باره را یکی از سرنوشتسازترین تحولات دوران ریاستجمهوری ترامپ میخوانند، دموکراتها تهدید کردهاند که میتوانند با استفاده از ترفند موسوم به «فیلیباستر» اعتماد سنا به نیل گورساچ را مسکوت بگذارند.
کمیته قضایی سنای ایالات متحده دوشنبه صلاحیت نیل گورساچ، گزینه پیشنهادی دونالد ترامپ را برای تصدی کرسی دیوان عالی تایید و راه را برای رایگیری نهایی در سنا هموار کرد.
سال گذشته و پس از مرگ قاضی آنتونین اسکالیا، یکی از ۹ کرسی دیوان عالی خالی شد اما جمهوریخواهان که اکثریت در هر دو مجلس نمایندگان و سنا را در اختیار دارند هر بار از بررسی صلاحیت قاضی پیشنهادی باراک اوباما جلوگیری کردند. آنها معتقدند از آنجا که قاضی اسکالیا گرایش محافظهکارانهیی داشته، پس از مرگ او، جمهوریخواهان باید جایگزین او را انتخاب کنند. حال دموکراتها اعلام کردهاند که با ۴۱ رای موافقی که جلب کردهاند، میتوانند مانع از رایگیری نهایی برای نامزدی نیل گورساچ شوند و با توجه به اینکه بر اساس قواعد کنگره امریکا، بحث در مورد یک موضوع محدودیت زمانی ندارد، عملا رایگیری در مورد صلاحیت این قاضی پیشنهادی جمهوریخواهان را منتفی کنند.
به گزارش بیبیسی، جنجالهای سیاسی بر سر تایید شدن گورساچ از آنجا حایز اهمیت است که رسیدن این قاضی محافظهکار به کرسی دیوان عالی میتواند در موضعگیریهای این نهاد تعیینکننده باشد. دیوان عالی ایالات متحده که ۹ قاضی برجسته عضو آن هستند، بالاترین نهاد تصمیمگیری در این کشور است و بسیاری از قوانین جاری ایالات متحده منتج از احکام این دیوان است.
تلاش برای توقف شکستها
نیل گورساچ، 49ساله از منتقدان دولت باراک اوباما و مخالف تسلیم شدن دادگاهها در برابر تفسیر قانون از سوی سازمانهای فدرال است. او به عنوان یک قاضی محافظهکار همواره از پیشنهادهای جنجالی دولت اوباما انتقاد میکرد. شاید به همین دلیل است که دونالد ترامپ و جمهوریخواهان مصرانه دنبال انتصاب وی در دیوان عالی هستند.
دونالد ترامپ در مدت کوتاه ریاستجمهوری خود بارها برای تحقق وعدههای انتخاباتی خود به در بسته خورده است. توقف دو فرمان اجرایی مهاجرتی بهدلیل مقاومت قضایی دادگاههای فدرال و طرح جایگزینی بیمه درمانی دولت جدید موسوم به «ترامپ کر» به جای «اوباما کر» از جمله شکستهای مشهود ترامپ جنجالی در 100 روز نخست ریاستجمهوریاش بوده است.
نظرسنجیها حاکی از آن است که این شکستهای پی در پی و رفتار غیرمتعارف و خارج از عرف دیپلماتیک ترامپ تاثیر بسیاری بر محبوبیت رییسجمهوری امریکا داشته است. در چنین شرایطی است که تحلیلگران گرفتن رای اعتماد سنا برای ورود نیل گورساچ به دفتر دیوان عالی را برای دونالد ترامپ حیاتی ارزیابی میکنند. بهویژه اینکه در صورت شکست ترامپ و خالی ماندن صندلی دیوان عالی، کاخ سفید امید چندانی نخواهد داشت که بتواند در جدالهای قضایی بر مخالفانش غلبه کند.
فرمان جنجالی دردسرساز
گورساچ اگرچه کاندیدای پیشنهادی ترامپ است اما تلاش کرده تا فاصله خود را با این سیاستمدار جنجالی حفظ کند؛ به ویژه اینکه ترامپ با اظهارنظرهای جنجالی خود تاکنون چندین بار خشم دستگاه قضایی ایالات متحده را برانگیخته است.
نیل گورساچ در تلاش برای حمایت از خود در کمیسیون قضایی سنا با اشاره به انتقادها و حملات غیرمتعارف ترامپ به قضاتی که علیه فرمان اجرایی او رای دادند، گفته است: «حمله به تمامیت، صداقت یا استقلال یک قاضی منصفانه نیست. من از مردان و زنانی که در قوه قضاییه کار میکنند، بهویژه قضات شناخت خوبی دارم و میدانم که در شرایط سختی انجام وظیفه میکنند. یک قاضی هنگام قضاوت کاملا تنهاست! تنهایی یکی از مشخصات بارز این شغل است. حال اگر در این شرایط انگیزه و محرک او نیز زیر سوال برود، کمترین ضررش این است که باعث تضعیف روحیه میشود. به همین دلیل اظهارات و انتقاداتی از این دست را بسیار مایوسکننده میدانم.»
فرمان ضد مهاجرتی ترامپ، اتباع ایران، سودان، سومالی، لیبی، یمن و سوریه را برای 90 روز از ورود به خاک امریکا منع میکند. ترامپ در این فرمان، علاوه بر تعلیق اجازه ورود به پناهجویان به مدت 120 روز، سهمیه سالانه پذیرش این پناهجویان که در زمان اوباما 110هزار نفر مقرر شده بود را به 50 هزار نفر تقلیل داده است. با این حال این فرمان به دستور یک قاضی فدرال هاوایی به حالت تعلیق درآمده است. به گفته این قاضی، این فرمان به دلیل تبعیض مذهبی با قانون اساسی امریکا مغایرت دارد. اجرای فرمان اولیه ترامپ نیز که شهروندان 7 کشور عمدتا مسلمان را از ورود به امریکا منع میکرد، از سوی دادگاه فدرال متوقف شده بود.
دادگاههای فدرال پس از آن علیه فرمان مهاجرتی رای دادند که اعتراضهای گستردهیی را در داخل و خارج از ایالات متحده در پی داشت. اخیرا نیز جان برنان، رییس پیشین سازمان سیا ضمن نادرست و سادهانگارانه خواندن فرمان اجرایی ترامپ علیه 6کشور عمدتا اسلامی هشدار داده که چنین اقداماتی امنیت امریکا را بهبود نمیبخشد.
جان برنان همچنین از رویارویی ترامپ با سازمانهای اطلاعاتی امریکا انتقاد کرده و گفته این اقدام باعث تضعیف روحیه و عضوگیری در این نهادها میشود. رییس پیشین سازمان سیا با اشاره ضمنی به حملات ترامپ به پلیس فدرال امریکا (افبیآی) و سیا گفته است: «اگر افراد عضو نهادهای امنیتی امریکا فکر کنند که کار سازمانهای امنیتی نه حمایت شده و نه ستایش و ارزشی برای کشورمان ندارد، چرا باید از خود گذشتگی به خرج دهند؟»