متهمان کودتای نافرجام محاکمه میشوند
گروه جهان
نخستین جلسه محاکمه متهمان به برنامهریزی و اقدام به کودتای نافرجام 15جولای ترکیه در دادگاهی در استانبول آغاز شد. محاکمهیی که انتظار میرود به گستردهترین روند قضایی در تاریخ معاصر ترکیه تبدیل شود.
روزنامه صباح ترکیه نزدیک به دولت رجب طیب اردوغان با اعلام اینکه «زمان آن رسیده تا خائنها پای میز محاکمه بیایند» نوشته، 29 افسر پلیسی که محاکمه آنان از سهشنبه آغاز شده متهم به عضویت در خونتای نظامی کوچکی در ارتباط با گروه تروریستی گولن هستند که در تلاش بودند دولت ترکیه را سرنگون کنند.
آنکارا، فتحالله گولن، خطیب منتقد رجب طیب اردوغان را مسوول هدایت و رهبری کودتای تابستان میداند و جنبش برآمده از افکار او را نیز یک گروه تروریستی میداند. فتحالله گولن اتهامهای وارده به خود را رد کرده است. حضور او در امریکا و عدم استردادش به ترکیه به تنشهایی در روابط آنکارا و واشنگتن نیز انجامیده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، از ۲۹ مامور پلیس که روند محاکمهشان آغاز شده ۲۴نفر در بازداشت به سر میبرند، یک نفر تحت تعقیب است در نتیجه محاکمه غیابی خواهد شد و 4نفر نیز به قید وثیقه آزاد شده بودند. از این میان دادستانی برای ۲۱نفر خواستار سه بار زندان ابد شده و مابقی ممکن است احکامی بین هفتونیم تا ۱۵ سال زندان بگیرند.
شب ۱۵جولای سال جاری میلادی واحدهایی از نظامیان ترکیه تلاش کردند با حمله به ساختمانهای کلیدی و کنترل خیابانهای اصلی استانبول و آنکارا دولت حزب حاکم عدالت و توسعه را ساقط کنند. کودتاگران از تانک، هواپیمای جنگنده و هلیکوپتر استفاده کردند و در جریان درگیریها حدود ۲۷۰ نفر کشته شدند. پس از شکست کودتا دولت ترکیه وضعیت اضطراری اعلام کرده و تصفیه سختی را در نهادهای مختلف به راه انداخته که همچنان ادامه دارد.
گفته شده در 6ماه گذشته بیش از ۱۶۰۰نفر بهدلیل آنچه «حمایت از سازمانهای تروریستی» یا «توهین به مقامهای دولتی» در شبکههای اجتماعی عنوان شده، روانه زندان شدهاند.
گستردگی دستگیریها و پاکسازیهای پساکودتا به حدی بوده که نگرانیهای غرب بهویژه اتحادیه اروپا را که روابطش با ترکیه در چند ماه گذشته بهطور محسوسی وخیم شده، برانگیخته است. اعتراضها اما نتیجهیی نداشته است. همین دو روز پیش وزارت کشور ترکیه از دستگیری بیش از هزارنفر دیگر به اتهام ارتباط با جنبش گولن خبر داده است. بنا بر اعلام رسانهها، بیش از ۵۰۰نفر دیگر نیز به اتهام ارتباط با حزب کارگران کردستان ترکیه و دیگر گروههای شبهنظامی بازداشت شدهاند.
اما خبری که در این میان شاید بیش از پیش جلب نظر میکند، خبر بازداشت و محاکمه مدیر کافه روزنامه جمهوریت ترکیه به اتهام اهانت به اردوغان است.
سیانان نوشته، شنول بوران گفته حاضر نیست به رییسجمهوری ترکیه حتی یک فنجان چایی بدهد.
بوران میگوید که شنبه عازم محل کارش بود و پلیس خیابان را به خاطر تدابیر امنیتی در نزدیکی محل سخنرانی اردوغان بسته بود. او به یک مامور پلیس گفته است: «من به این مرد یک فنجان چایی هم نمیدهم.» وی حالا در دادگاه به علت اهانت به رییسجمهوری تفهیم اتهام و به بازداشتگاه فرستاده شده است. وکیل مدافع متهم، اتهام را بیاساس میداند. اهانت به رییسجمهوری ترکیه میتواند چهار سال حبس در پی داشته باشد. مخالفان، اردوغان را متهم میکنند که با استفاده از تحولات پساکودتا دنبال حذف مخالفان و تغییر قانون اساسی برای کسب قدرت بیشتر است.
آینده نه چندان روشن
«هیچ جایی برای خوشبینی در ترکیه چندپاره وجود ندارد.» این عنوان گزارش بیبیسی درباره تحولات این روزهای ترکیه است. در این گزارش آمده است: گرچه بخش زیادی از جامعه ترکیه با کودتا علیه اردوغان موافق نبودند اما پاکسازیهای گسترده پساکودتا حالا بسیاری را در این کشور نسبت به آینده نگران کرده است.
فاتح کانبای، وکیل ترکیهیی که مخالف کودتا و یکی از کسانی بوده که به درخواست اردوغان برای حمایت از دولت در اعتراض به کودتاچیان به خیابان آمده است، میگوید: «ما نمیتوانستیم کودتا را تحمل کنیم؛ زیرا مثل این بود که چیز ارزشمندی را بخواهند با زور اسلحه از ما بگیرند. اما آنچه امروز به صورت پاکسازیهای گسترده مشاهده میکنیم نیز عمیقا نگرانکننده است.»
کانبای در ادامه میگوید: «اگر کودتا موفق میشد، همه چیز بدتر میشد. اما امروز هم من دوستانی دارم که در زندان هستند بدون اینکه واقعا هیچ ارتباطی با شبکه گولن داشته باشند. در آن شب کودتا تلاش شد که زندگی دزدیده شود. ما حالا هم در مقیاس کوچک با همان تلاشها روبهرو هستیم چرا که امروز قانون در حال فرسایش است.»
بیبیسی مینویسد: «ترکیه امروز بیش از هر زمان دیگری نگران، ناامن و چندپاره به نظر میرسد. این در حالی است که احتمالا اردوغان در سال 2017 تلاش خواهد کرد که از طریق تغییر قانون اساسی ترکیه، قدرت خود را بیش از پیش تقویت کند.
اردوغان مدعی است که این تغییرات قرار است، امنیت و ثبات بیشتری را در ترکیه حاکم کند اما بسیاری نگران هستند که این اقدام چندقطبی و شکاف امروز جامعه ترکیه را عمیقتر کند. سال 2016 ترکیه را فرسوده کرده است و به سختی میتوان نسبت به تحولات سال آینده این کشور خوشبین بود.»