حیدر العبادی: آماده جنگ با ترکیه هستیم
گروه جهان|
«ما جنگ با ترکیه را نمیخواهیم اما اگر ترکیه جنگ میخواهد برای آن آمادهایم.» این هشدار سخنان حیدر العبادی، نخستوزیر عراق به دولتمردان ترکیهیی است، پس از اینکه تانکهای ترکیه به سوی مرزهای عراق حرکت کردند.
الجزیره مینویسد، ترکیه اصرار دارد که در عملیات موصل حضور داشته باشد اما دولت عراق بارها و بارها این درخواست را رد کرده است. حالا هم با نزدیک شدن تانکهای ترکیهیی به مرز عراق، حیدر العبادی هشدار داده که هر گونه اقدام نیروهای ترکیهیی نقض حاکمیت ملی این کشور خواهد بود. العبادی در یک کنفرانس خبری گفته است:«ما با ترکیه جنگ نمیخواهیم اما اگر یک رویارویی اتفاق بیفتد برای آن آمادهایم. ما در این شرایط ترکیه را به عنوان یک دشمن در نظر خواهیم گرفت و با آن مانند یک دشمن رفتار خواهیم کرد.»
حیدر العبادی همچنین با اشاره تلویحی به سخنان اردوغان که گفته بود«تلعفر برای ما مهم است» درباره حساسیت ترکیه نسبت به تلعفر گفت:«ما بیش از دیگران به تلعفر حساسیت و توجه داریم.»
یک منبع نظامی در آنکارا به الجزیره گفته که تانکها و توپخانههای ترکیهیی به مناطق جنوب شرقی در نزدیکی مرز عراق ارسال شدهاند. وزیر دفاع ترکیه با اشاره به حضور شبه نظامیان کرد در ترکیه و تحولات عراق گفته که این اعزام تجهیزات، بخشی از آمادهسازی ترکیه برای تحولات مهم در منطقه است. ترکیه در شرایطی نیروهای خود را در مرزها با عراق مستقر کرده که دولت عراق نه تنها با مشارکت آنکارا در عملیات آزادسازی موصل مخالف است بلکه اصرار دارد، نیروهای ترکیه از پادگان بعشیقه نیز خارج شوند. اما ترکیه از این کار خودداری کرده و میگوید به دعوت کردهای عراق و برای آموزش پیشمرگههای کرد و نیروهای مردمی عراق در این پادگان حضور دارد. در این میان وزیر خارجه ایران اعلام آمادگی کرده که میان عراق و ترکیه درباره بعشیقه میانجیگری کند.
خبرگزاری آناتولی ترکیه گزارش داده که مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه در واکنش به اظهارات جواد ظریف گفته است:«در مورد موضوع بعشیقه ما با نقش سازنده همه موافقیم. عراق کشور برادر و همسایه ماست. مردم عراق هم برادر ما هستند. اگر ایران هم نقش سازندهیی در این زمینه داشته باشد، خرسند میشویم زیرا این کشور نیز همسایه ماست.» چاووشاوغلو درباره پادگان بعشیقه عراق نیز گفته است:«موضوع این اردوگاه باعث ایجاد یک تنش غیرضروری شده و ما برای رفع آن از راه دیپلماتیک تلاش میکنیم. هدف تشکیل اردوگاه بعشیقه، آموزش به نیروهای محلی برای مبارزه با داعش بود اما اکنون دیگر غیرضروری است».
المانیتور مینویسد، اردوغان که با نوریالمالکی، نخستوزیر سابق عراق مشکلات زیادی داشت کاملا از به قدرت رسیدن حیدر العبادی در عراق حمایت کرد و به همین خاطر بود که بسیاری انتظار داشتند با آمدن العبادی و رفتن نوریالمالکی اختلافات عراق و ترکیه کمتر شود. اما اینطور نشد چراکه اردوغان نشان داده همچنان به دنبال تکرار چرخه تنشسازی با همسایگان است. مناقشه اخیر بر سر حضور نظامی ترکیه در عراق هم یادآور نقشی است که ترکیه پیشتر در سوریه بازی کرده است. آنکارا یکی از نخستین دولتهایی بود که خواستار کنارهگیری بشار اسد و بعدها اقدام نظامی در سوریه برای براندازی دولت اسد بود. اما هیچ یک از این درخواستها محقق نشد. همین رویکرد باعث تقویت این احتمال شده که رویکرد جدید ترکیه نسبت به عراق به ویژه موصل به شکستش در سوریه ارتباط دارد. اردوغان 23 اکتبر در بورسا گفت که موصل به لحاظ تاریخی متعلق به ترکیه است. سخنان اردوغان به قدری حاشیهساز شد که برای نخستین بار تمام گروهها و جناحهای سیاسی از حیدر العبادی گرفته تا مقتدی صدر در اقدامی
کم سابقه با یکدیگر متحد شده و ادعای رییسجمهوری ترکیه را محکوم کردند. شانزدهم اکتبر بود که یک روزنامه حامی دولت در ترکیه(Dirilis Postasi) انتقادهایی تندی را نسبت به رویکرد ایران در عراق مطرح کرد. برخی این اقدام روزنامه حامی دولت ترکیه را به رویکرد جدید و منفی آنکارا در برابر تهران نسبت میدهند.
نگاه دوباره به تحولات اخیر در عراق و سوریه نشان میدهد که تمام تلاش آنکارا برای ایفای نقشی مهم در منطقه شکست خورده است و با وجودی که ورود ترکیه به مناقشات سوریه و عراق با توجه بسیار زیاد رسانهیی رو به رو شده اما در عمل هیچیک از اهداف مورد نظر آنکارا به ویژه در حوزه نظامی را محقق نکرده است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که رویکرد جدید اردوغان نتیجه نارضایتی از شرایط منطقه است، نارضایتی که نتیجه رویکرد حیدر العبادی و ایالات متحده است. در نهایت، این شرایط اردوغان را واداشته که مستقلانه دست به عمل زده و برای تحقق اهداف خود منتظر تصمیم غرب ننشیند.
المانیتور مینویسد، تنها نکته مثبت در شرایط فعلی خاورمیانه این است که ترکیه نیز مانند ایران از برقراری ثبات در منطقه منتفع میشود بنابراین ایران باید تمام تلاش خود را به کار گیرد که اختلاف میان رویکردهای سیاسی در منطقه در سطوح بالا را کاهش دهد. بیستودوم اکتبر بود که بینالی ییلدریم، نخستوزیر ترکیه ابراز امیدواری کرده بود که با کمک ایران راهحلی برای بحران عراق و سوریه بیابند. همزمان هیچ نشانهیی وجود ندارد که ترکیه از سوریه خارج شود و به نظر هم نمیرسد که اردوغان بخواهد از حالا رویه خود را تغییر دهد. پس واکنش ایران به ادامه چنین رویکردی چه خواهد بود؟ آیا امکان هیچگونه میانجیگری از طرف ایران میان بغداد و آنکارا وجود دارد؟
یک مقام وزارت خارجه ایران به المانیتور گفته است که ایران برای میانجیگری میان ترکیه و عراق آماده است اما به نظر میرسد که آنکارا رغبت زیادی به این مساله ندارد چراکه تصور میکند این احتمال وجود دارد که ایران به ویژه در عملیات موصل جانب دولت عراق را بگیرد.
المانیتور در پایان مینویسد:«از شواهد چنین برمیآید که ترکیه به رویکرد مخرب خود ادامه خواهد داد اما با وجود تلاش برای سهمگیری بیشتر در نهایت مجبور خواهد شد که نظم جدید منطقهیی را بپذیرد.»