گروه جهان
«شما نمیتوانید یک بمب بخرید و آن را جابهجا کنید.» این تازهترین واکنش جان کری، وزیر امورخارجه امریکا به نگرانیها درباره تلاش عربستان برای خرید سلاح اتمی«جهت برقراری تعادل در مقابل ایران» است. وزیر امورخارجه امریکا در مصاحبه با شبکه خبری سیانان درباره خرید سلاح اتمی از سوی عربستان و دیگر مسائل مثل اجرای برجام و مذاکرات صلح سوریه گفتوگو کرد.
جان کری در ویژه برنامه«ولف بلیتزر» سیانان در مورد برخی اظهارات مبنی بر اینکه عربستان سعودی ممکن است دست به خرید سلاح اتمی بزند، گفت: «این کار سادهیی نیست و قطعا عواقبی برای ریاض خواهد داشت. ما هم این حرفها را شنیدهایم، شما (عربستان) نمیتوانید به همین سادگی یک بمب اتمی بخرید و آن را منتقل کنید.» مجری برنامه سیانان خطاب به کری گفت: چرا؟ آنها(عربستان) که پول زیادی دارند.
وزیر امور خارجه امریکا در پاسخ گفت: «توافقات منع گسترش هستهیی متعددی وجود دارد و عربستان سعودی هم این را میداند. من معتقدم خرید سلاح اتمی نه آسان خواهد بود نه امنیت آنها را تامین خواهد کرد.
در صورتی که ریاض پیگیر چنین اقدامی باشد همان اتفاقاتی که برای ایران رخ داد را تجربه خواهد کرد.»
او در ادامه گفت: «منظورم این است که پیامدهای عظیمی خواهد داشت. باور دارم که عربستان سعودی میداند چنین اقدامی برای آنها امنیت به ارمغان نخواهد آورد و شرایط را پیچیده خواهد کرد.»
بهدنبال سلاح هستهای
اگرچه دستیابی عربستان به سلاح هستهیی هیچگاه رسما تایید نشد و خرید برخی از این سلاحها از سوی مقامات سعودی تکذیب میشد با این حال برخی از هشدارها در طول زمان این گمان را ایجاد کردند که با وجود تکذیبیههای رسمی احتمالا تحرکاتی در این زمینه صورت گرفته که نگرانکننده است.
داستان این گمانهزنیها با رژه نظامی عربستان در سال 2014 آغاز شد. در آن زمان عربستان سعودی نخستین کشور در خاورمیانه بود که آشکارا موشکهای هستهیی3 FD خود را به نمایش گذاشت. تصاویر منتشر شده از رژه نظامی عربستان سعودی به نام «سیف عبدالله» در یک پایگاه نظامی در شهر حفر الباطن عربستان در روز سهشنبه، موشکهای دوربرد با سوخت مایع
3 FD را نشان میداد.
3 FD دارای برد ۲۶۵۰کیلومتر و مجهز به یک کلاهک هستهیی است و گفته میشود که عربستان ۲۷سال پیش آنها را از چین خریداری کرده بود. تصاویر ماهوارهیی که در تیرماه آن سال از عربستان سعودی منتشر شد، بیانگر آن بود که سکوهای پرتاب موشک در یک پایگاه موشکی تازه راهاندازی شده است.
همچنین پیش از توافق هستهیی ایران با غرب و در طول مذاکرات در نوامبر گذشته سناتور«ادوارد مارکی» نماینده ماساچوست در کنگره امریکا و از چهرههای پرنفوذ در سنا در نامهیی به باراک اوباما نوشت: «درحالی که همه تلاشها بر برنامه هستهیی ایران متمرکز است، ضروری است که این تلاشها برای اطمینان از عدم حصول فناوری نظامی هستهیی توسط دیگر کشورهای منطقه خلیج فارس نیز انجام شود. از این رو لازم است درباره کم و کیف همکاری هستهیی پاکستان و عربستان تحقیق شود.» سناتور مارکی در ادامه نامه خود خطاب به اوباما نوشت که باید قاطعانه مانع از دستیابی عربستان به فناوری هستهیی شود.
پیش از ارسال این نامه شبکه بیبیسی اخیرا در خبری اعلام کرد که مقامهای عربستان سعودی به دنبال انجام یک «معامله محرمانه» با پاکستان برای خرید سلاحهای هستهیی از این کشور آسیایی هستند. براساس اطلاعات درز کرده عربستان صدها میلیون دلار در برنامه هستهیی پاکستان سرمایهگذاری کرده است و اسلامآباد تعدادی کلاهک هستهیی آماده کرده و در صورت لزوم کلاهکها را به ریاض تحویل خواهد داد. امیلی لاندو، کارشناس تسلیحات و جنگافزارهای هستهیی در مرکز مطالعات امنیت ملی امریکا هم کمی بعد گفت: «هماکنون به جای ایران، عربستان باید کانون توجه قرار گیرد، امروز عربستان سعودی تنها کشور در منطقه است که باید نسبت به دستیابی آن به سلاح هستهیی نگران بود.» به گفته لاندو «در سالهای اخیر، عربستان کمکهای نظامی زیادی به پاکستان کرده است. جای تعجب نیست که در عوض این کمکها، روی سلاحهای هستهیی این کشور حساب باز کند. عربستان قادر به خرید بمب اتم از پاکستان است.» این تلاشها در زمان خود حکایت از آن داشت که بهانه عربستان سعودی برای دریافت سلاح هستهیی، نگرانی از توان موشکی و هستهیی ایران بود. انتشار این اخبار موجب شد تا مقامات ریاض نسبت
به آن واکنش نشان دهند. روزنامه دیلی پاکستان یک ماه پس از انتشار این اخبار نوشت که یک مقام دفاعی عربستان با رد اخبار رسانههای غربی در مورد خرید سلاح هستهیی از پاکستان، آن را بیاساس خوانده است. این مقام عربستان سعودی که نامش فاش نشده در این باره گفت: «انتشار اخبار در مورد تصمیم عربستان برای خرید سلاح هستهیی از پاکستان در رسانههای بینالمللی از 18سال گذشته آغاز شده و تا 15سال دیگر نیز ادامه خواهد داشت و اخبار در مورد خرید سلاح هستهیی از پاکستان تنها گمانهزنیهای رسانهیی است.» در مقابل چندی بعد یک مقام سابق دفاعی امریکا مدتی پس از این تکذیبیه به هفتهنامه «ساندیتایمز» گفت: «درحالی که مذاکرات بر سر برنامه هستهیی ایران ادامه دارد، عربستان سعودی با اتخاذ یک «تصمیم راهبردی» به دنبال خرید یک سلاح هستهیی از پاکستان است. یک توافق تاریخی با پاکستانیها وجود دارد و خاندان سعودی هماکنون نیز یک تصمیم راهبردی در این راستا اتخاذ کرده است.»
کری عصبانی شد
وزیر امورخارجه امریکا در ادامه مصاحبه درباره جریان دستگیری ملوانهای امریکایی گفت:«من بسیار عصبانی و ناامید شدم و به سرعت با ایرانیها تماس گرفتم. این کار توسط دولت یا وزارت خارجه ایران انجام نشده بود بلکه نیروهای امنیتی که در منطقه حاضر بودند این کار را انجام داده بودند. فقط به خاطر مذاکراتی که اخیرا با ایرانیها داشتیم امکان آزادی سریع این افراد فراهم شد.» او در مورد اینکه در تماس با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران برای آزادی تفنگداران دریایی چه صحبتهایی میان آنها رد و بدل شده اطلاعاتی نداد.
سوال بعدی که وزیرامور خارجه امریکا به آن پاسخ داد، امکان برقراری روابط دیپلماتیک با ایران همانند آن رابطه دوباره با کوبا بود که کری در اینباره گفت: «بله این ممکن است در یک نقطه در آینده چنین چیزی محقق شود ولی اصلا نمیخواهم وارد گمانهزنی در این زمینه شوم.»
جان کری همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص نقش ایران در فرآیند صلح سوریه گفت:«ایران پذیرفته است که در کنار عربستان و دیگر کشورها در این فرآیند مشارکت داشته باشد. با وجود اختلافات اخیر بین عربستان و ایران هر دو کشور اعلام کردهاند که این اختلافات تاثیری بر روند مذاکرات صلح سوریه نخواهد داشت. پیشنهاد ایران برای آتشبس و برگزاری انتخابات در سوریه به طرح مورد توافق ژنو درخصوص فرآیند صلح در سوریه نزدیک است.» هنگامی که مجری شبکه سیانان گفت که با اجرای توافق هستهیی، ایران به میلیاردها دلار از داراییهای بلوکه شده خود دسترسی خواهد یافت، جان کری در واکنش گفت:«میخواهم یک نکتهیی را روشن کنم. طی روزهای اخیر بارها و بارها از برخی شبکههای خبری شنیده میشود که میگویند ایران به یکصد میلیارد دلار یا 150میلیارد دلار دسترسی خواهد یافت.» او ادامه داد: «این رقم نه ۱۰۰میلیارد دلار است و نه ۱۵۰میلیارد دلار بلکه حدود ۵۵ میلیارد دلار وجود دارد که در یک دوره زمانی ایران به آن دسترسی مییابد. من نمیخواهم بگویم که این رقم کمی است بلکه ایران نیازهای گستردهیی دارد؛ چیزی حدود ۵۰۰ میلیارد دلار احتیاج دارد تا صنعت نفت و زیرساختهای اقتصادیاش را بازسازی کند.»