گروه جهان
اقتصاد عربستانسعودی که به خاطر قیمت پایین نفت ضربه سختی خورده است بودجه خود در سال 2016 را با بندهای تازهیی بسته که نشان میدهد اقتصاد این کشور نفتخیز عاقبت به ایستگاه ریاضت اقتصادی رسیده است. کاهش هزینهها، اصلاحات قیمتهای حامل انرژی، افزایش مالیات و تلاش برای خصوصیسازی از جمله بندهای به تصویب رسیده است. نخستین ترکش این کسری بودجه افزایش 50درصدی قیمت بنزین در این کشور است که از دیروز اعمال شده است.
به گزارش رویترز، بودجه سال 2016 عربستان روز دوشنبه از سوی وزارت امور اقتصادی در حضور پادشاه این کشور اعلام شد. این بودجه جدید نشان داد که بزرگترین صادرکننده نفت در طول یک دهه گذشته با بدترین وضعیت اقتصادی به خاطر کاهش هزینه نفت در جهان مواجه شده است. این اتفاق همزمان با وقوع برخی اصلاحات اقتصادی شرایط را برای شاهزادگان سعودی دشوارتر کرده است. بودجه جدید نشان میدهد که عربستان دیگر به بازگشت قیمت نفت به سیستم سابق امیدی ندارد و به جای آن خودش را برای کاهش بیشتر قیمت نفت آمادهکرده است.
صندوق بینالمللی پول، ماه اکتبر به ریاض هشدار داد که اگر تا 5سال دیگر نحوه هزینهکرد امور در اقتصاد به همین شیوه باقی بماند تمام نقدینگیهای این کشور به پایان خواهد رسید.
ملکسلمان، پادشاه سعودی درباره بودجه جدید کشورش گفت: «اقتصاد ما این ظرفیت را دارد تا با هر چالشی مواجه شود.» او همچنین در ادامه اضافه کرد که سال 2016 این فرصت را برای کشور به وجود خواهد آورد تا منابع تامین هزینهها در اقتصاد متنوع شود. عربستان در سال 2015 با کسری بودجه 367 میلیارد ریالی (97.9 میلیارد دلاری) مواجه شد. این میزان کسری بودجه 15درصد از تولید ناخالص داخلی عربستان است. هدف بودجه سال 2016 عربستان این است که کسری بودجه را از طریق فشار بر دولت با کاهش هزینهها جبران کند. بودجهیی که برای سال بعد در نظر گرفته شده، 840 میلیارد ریال است که نسبت به بودجه سال 2015 که 975 میلیارد ریال بود، کاهش چشمگیری را نشان میدهد. بر اساس اعلام وزارت اقتصاد عربستان، اولویت برای انجام پروژههای عمرانی با پروژههایی است که مفید و از نظر اقتصادی مقرون بهصرفه باشند. به این ترتیب 191میلیون ریال سعودی برای بخش آموزش و پرورش اختصاص پیدا کرده است، بخش بهداشت و خدمات درمانی 104میلیون ریال، بخش خدمات شهری 21میلیون ریال، بخش امنیتی و نظامی 213میلیون ریال (56میلیارد دلار)، حملونقل 23میلیون ریال، بخش درآمدهای اقتصادی 78 میلیون
ریال، بخش اداره عمومی 23میلیون ریال و 183میلیون ریال برای موارد غیرمترقبه در نظر گرفته شده تا در صورت نیاز هزینه شود.
با توجه به اینکه بیش از حدود 90درصد از درآمد عربستان را صادرات نفت خام تشکیل میدهد، کاهش چشمگیر قیمت نفت میتواند تاثیرات جبرانناپذیری بر اقتصاد تک محصولی این کشور وارد کند. ارزیابی صندوق بینالمللی پول نشان داد که اقتصاد کشورهای حاشیه خلیجفارس در اثر سقوط قیمت نفت در سال 2015میلادی، 500 میلیارد دلار آسیب دیده است.
بر اساس این بودجه درآمد دولت در سال آینده 514 میلیارد ریال برآورد شده که در مقایسه با درآمد 608 میلیارد ریالی سال 2015 کاهش قابل توجهی داشته است. این کمترین میزان درآمدهای این کشور از سال ۲۰۰۹ به بعد است. در آن زمان کاهش شدید بهای نفت که متاثر از بحران مالی جهانی بود سبب کاهش درآمدهای این کشور شده بود. قیمت نفت خام برنت در سال گذشته به ازای هر بشکه 54 دلار پیشبینی شده بود اما در حال حاضر این میزان به رقمی کمتر از 37دلار رسیده است. بیشترین تخصیص بودجه در سال آینده مختص سرویسهای امنیتی و نظامی با 213میلیارد ریال (56.79میلیارد دلار) است که 25درصد کل بودجه را به خود اختصاص داده است. موفقیت یا شکست این بودجه کلید ریاض برای جلب اعتماد بازارهای عربستان خواهد بود. همزمان با افزایش کسری بودجه ارزش ریال عربستان نیز به پایینترین میزان از سال 1999 رسیده است.
بازی روانی قیمت نفت در سال 2016
به گزارش العربیه، بانک جهانی پیشبینی میکند بهای متوسط هر بشکه نفت خام در سال آینده میلادی حدود ۵۱دلار باشد که یک دلار کمتر از بهای مورد انتظار متوسط قیمت هر بشکه نفت تا پایان سال ۲۰۱۵ خواهد بود. شماری از تحلیلگران بازار انرژی سقوط بهای هر بشکه نفت خام تا مرز ۲۰ دلار را نیز ممکن میدانند و در عین حال معتقدند در چنین حالتی عرضه کاهش مییابد و قیمتها دوباره افزایش پیدا میکند. با این حال به عقیده حسین عسکری، مشاور پیشین وزیر دارایی عربستان و استاد کنونی دانشگاه جورج واشنگتن امکان ندارد که قیمت نفت به ۲۰دلار در هر بشکه کاهش یابد اما پیشبینی قیمت نفت برای کاهش تا سقف ۳۳ یا ۳۲دلار در هر بشکه امکانپذیر است. عسکری معمار اقتصاد عربستان شناخته میشود و سالها در موسسهها و نهادهای معتبر جهانی ازجمله صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی در سطوح بالای مدیریتی و اجرایی فعال بوده است. او ظاهرا نخستین کارشناسی است که چند سال پیش در اوج قیمت نفت، کاهش آن به ۴۰دلار در هر بشکه را پیشبینی کرده بود.
شوک افزایش قیمتها
کاهش شدید قیمت نفت شوک دیگری هم داشت و آن موافقت دولت برای افزایش قیمت بنزین، آب، برق و برخی خدمات بود. به گزارش رویترز، همزمان با این کسری بودجه دولت موافقت کرد تا قیمت بنزین در این کشور 50درصد افزایش پیدا کند. براساس تصمیم شورای وزیران عربستانسعودی، قیمت بنزین درجه یک از لیتری 0.6ریال سعودی به لیتری 0.9ریال (معادل ۲۴سنت امریکا) و بهای بنزین درجه دو از لیتری 0.45ریال به 0.75ریال خواهد رسید؛ همچنین قیمت گاز و گازوییل هم افزایش خواهد یافت. در همین حال، بازار بورس عربستان سعودی با آغاز معاملات در روز سهشنبه با کاهش ارزش همراه بوده است. شاخص تداول عربستان با کاهش 3.1درصدی و همچنین سهام پتروشیمی و بانکی سعودی نیز به ترتیب با کاهش 6.3 و 2.6درصدی همراه بوده است.
به گزارش فرانس24، افزایش مالیات انواع نوشابه و محصولات دخانی نیز شامل اصلاحات جدید اقتصادی شده است. دولت عربستان همچنین قصد دارد اصلاحاتی ساختاری از جمله خصوصیسازی یک رشته از عرصههای اقتصادی را به جریان بیندازد. این کشور همچنین در نظر دارد مالیات بهویژه مالیات بر ارزش افزوده را نیز افزایش دهد. ریاض قصد کرده برای تامین نیازهای مالی خود از ماه ژانویه به انتشار اوراق قرضه روی آورد.