گروه جهان
استقرار یک ناوشکن نیروی دریایی امریکا در دریای جنوبی چین، عصبانیت پکن از سیاست‌های واشنگتن در منطقه را به نقطه جوش رساند: تا جایی که چین از کانال‌های رسمی اعلام کرد «این عمل تهدیدی جدی برای تمامیت ارضی» کشورش است و در صورت لزوم با آن برخورد خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ناوشکن هدایت موشک‌های دور برد «لاسن» از صبح سه‌شنبه در 22 کیلومتری جزایر «اسپراتلی» اقدام به گشت‌زنی کرده است. این گشت‌زنی در اطراف جزایر دست‌سازی است که چین ادعای مالکیت نسبت به آنها دارد. در مقابل مقامات امریکایی اعلام کردند که ماموریت گشت‌زنی این ناو در این جزایر منطبق با قوانین بین‌المللی است. این حرکت درست چند هفته پیش از برگزاری نشست‌های آسیا - اقیانوس آرام صورت می‌گیرد که انتظار می‌رود روسای‌جمهوری امریکا و چین هم در آن شرکت کنند.
«جزایر اسپراتلی» که به چینی «نانشا» خوانده می‌شوند از عمده دلایل تنش‌های چین با امریکا و در درجات شدیدتری با ژاپن است. با افزایش ساخت‌وسازهای چین در این جزایر و ایجاد جزایر مصنوعی در آن، تنش بین کشورهای حاشیه‌یی این دریا بالا گرفته و همین بهانه را برای حضور بیشتر نظامیان امریکا در منطقه توجیه کرده است.
این در حالی‌است که دیگر کشورها از فیلیپین تا کره جنوبی برای سال‌ها با چین و ژاپن بر سر برخی جزایر اختلافاتی عمیق دارند. برخی از این جزایر تنها صخره‌هایی در دریا هستند که به زیر آب رفته‌اند و با جزر و مد دریا پدیدار می‌شوند اما چین در سال‌های اخیر اقدام به احیای آنها کرده و بطور مصنوعی آنها را بازسازی و گسترش داده است. این بازسازی و گسترش با تاسیس باند هواپیما اتفاق افتاده است. از نظر ژاپن چین به این جزایر به دیده پایگاه نظامی نگاه می‌کند و این امنیت را در منطقه به خطر خواهد انداخت. واشنگتن هم به عنوان هم پیمان توکیو بارها اعلام کرده که به هیچ‌وجه ادعای چین درباره کنترل آبهای اطراف این جزایر را نمی‌پذیرد. چرا که این جزایر در یکی از پر رفت و آمدترین خطوط کشتی‌رانی قرار دارد و امریکا نخواهد گذاشت اخلالی در آبهای بین‌المللی ایجاد شود.
در حقوق دریایی بین‌المللی، سواحل هر کشوری تا فاصله 22 کیلومتری دریایی جزو حریم حاکمیتی آن کشور شناخته می‌شود اما این امتیاز برای جزایر مصنوعی که بر صخره‌های مرجانی زیرزمینی ساخته شود منظور نشده است. این نخستین گشت زنی‌های امریکا در فاصله 22 کیلومتری دریایی جزایر مصنوعی احداث شده از سوی چین از زمان آغاز احداث این جزایر در اواخر سال 2013 است. آخرین بار امریکا در سال 2012 در فاصله 20 کیلومتری مناطق مورد ادعای چین در این مجمع الجزایر اقدام به گشت زنی کرد. خبرگزاری فرانسه از قول یک مقام ایالات متحده گفته است ماموریت کشتی جنگی امریکا «ماموریتی روزانه در دریای جنوب چین است» و در مناطق مختلف آبهای بین‌المللی، آنها در هر زمانی که بخواهند، کشتی‌رانی می‌کنند.
براساس گزارش تلویزیون «ان اچ کی» ژاپن، چین با ساخت جزایر مصنوعی درصدد توسعه نفوذ خود در آبهای دریای جنوبی چین است و اگر حاکمیت این کشور بر جزایر مصنوعی ساخته شده به رسمیت شناخته شود آبهای سرزمینی این کشور به طول 21 کیلومتر از سواحل این جزایر محسوب می‌شود. امریکا با رد ادعاهای حاکمیتی چین، تردد کشتی و عبور هواپیما از فراز آبهای آزاد را براساس قوانین بین‌المللی، حق خود و دیگر کشورها می‌داند.
ادبیات تند دیپلماتیک پکن و واشنگتن
با ورود ناوشکن لاسن به آبهای دریای جنوبی چین موج جدید لفاظی‌های دیپلماتیک میان چین و امریکا نیز آغاز شد. پکن در نخستین واکنش به گزارش‌های منتشر شده، گفته بود اگر ورود این ناوشکن‌های به دریای مورد مناقشه تایید شود «به امریکا نصیحت می‌کنیم، یک بار دیگر به این موضوع بیاندیشد، بی‌گدار به آب نزند و از کاه، کوه نسازد.»
ساعاتی بعد نیز وزارت خارجه چین رسما بیانیه‌یی در این مورد صادر کرد و این عمل را «ورود غیرقانونی» به آبهای جزایر و «تهدیدی» علیه تمامیت ارضی آن کشور نامید. «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین نیز در سخنانی صریح گفت که مقام‌های امریکایی با اتخاذ این تصمیم دنبال تنش و دردسر هستند و باید در تصمیم خود تجدیدنظر کنند.
پیش از این روزنامه گاردین از این اقدام امریکا به عنوان جدی‌ترین چالش این کشور با ادعاهای چین در رابطه با مالکیت این جزایر یاد کرد و نوشته بود این حرکت باعث آشفتگی بیشتر در روابط متشنج امریکا با چین به عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان می‌شود که منافع تجاری و اقتصادی‌اش با امریکا عمیقا در تداخل است.
جاش ارنست، سخگوی کاخ سفیددر کنفرانسی خبری پاسخ به پرسشی درباره این عملیات‌ها را به پنتاگون ارجاع داد و گفت: «امریکا به چین اهمیت جریان آزاد تجارت در دریای چین جنوبی را تصریح کرده است. در این منطقه از جهان میلیاردها دلار تجارت صورت می‌گیرد. تضمین جریان آزاد تجارت برای اقتصاد جهانی ضروری است.»
فایننشال تایمز، در گزارشی نوشته که وجود این جزایر مصنوعی خودساخته از سوی چین شرایط را برای حقوق بین‌الملل مشکل کرده است چرا که تا پیش از آن چنین موردی وجود نداشته تا بر همین اساس مشکل به وجود آمده را از مسیر کانال‌های بین‌المللی حل و فصل کنند.
تحلیلگران معتقدند در حال حاضر بزرگ‌ترین خطر، رویارویی میان کشتی‌های امریکایی و چینی است که در این مرحله بعید است اتفاق بیافتد. بطور کلی، بقیه کشورهای منطقه از اقدام امریکا استقبال خواهند کرد. ویتنام و فیلیپین در سال‌های اخیر از قدرت نمایی چین در دریای جنوب چین به خشم آمده‌اند. اخیرا نیز مالزی و حتی اندونزی ابراز نگرانی کرده‌اند. سوال مهم این است که آیا امریکا قادر خواهد بود ائتلافی از کشورهای این منطقه تشکیل بدهد که بتوانند قدرت روز افزون چین را متعادل کنند یا خیر.
