نگرانی‌های ناشی از این تحولات، دولتمردان مصری را به چاره‌جویی برای حفظ موقعیت استراتژیک کانال سوئز واداشت. براساس آخرین تصمیمات، توسعه کانال‌سوئز برای بهینه‌سازی عبور کشتی‌ها و کاهش زمان انتظار دردستور کار دولت مصر قرارگرفت. به موجب مصوبه دولت در ماه جاری، عبد‌الفتاح السیسی، رییس‌جمهور مصر رسما از احداث کانال جدید به موازات کانال‌سوئز با هزینه‌یی بالغ بر 8 میلیارد دلار خبر داد. این پروژه بدون مشارکت کشورهای خارجی و با تکیه بر بخش خصوصی داخلی با هدف اعمال حاکمیت مطلق بر کانال به‌انجام خواهد رسید. مقامات مصری هدف از اجرای این پروژه را تبدیل این کشور به یک قطب اقتصادی بین‌المللی تعریف می‌کنند که درکنار آن زمینه سرمایه‌گذاری کلان خارجی و داخلی فراهم خواهد شد. با اجرای این پروژه کانال‌سوئز موقعیت بلامنازع درکشتیرانی بین‌المللی را همچنان حفظ خواهد کرد اما بدون تردید تحت تاثیر آبراه قطب شمال روسیه بخش عمده‌یی از حمل‌ونقل جهانی را از دست خواهد داد.
از سوی دیگر با توجه به فرصت پیش آمده از تغییرات جوی و ذوب شدن یخ‌های قطب شمال، ولادیمیر پوتین در مناسبت‌های متعدد ایده احداث خط کشتیرانی جدید را مطرح کرد. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده این خط از جنوب‌شرقی آسیا شروع شده و پس از عبور از ژاپن، چین، روسیه، فنلاند و نروژ مسیر خود را به اتحادیه اروپا و امریکا و حتی امریکای لاتین ادامه خواهد داد.
گزارش دانشمندان هواشناسی نشان می‌دهد که میزان ذوب‌شدن یخ‌ها دردو تابستان گذشته رکورد بی‌سابقه‌یی در دهه‌های اخیر به ثبت رسانده است. بر اساس بررسی‌های انجام شده در بریتانیا ذوب شدن 39درصد یخ‌های قطب شمال در 40 سال اخیر زمینه نسبتا خوبی برای کشتیرانی در قطب شمال فراهم کرده است. در این راستا، روسیه عملا این پروژه را با استفاده از یخ‌شکن‌های قدرتمند و عبور دادن تعدادی از کشتی‌ها از این گذرگاه از شمال اروپا و روسیه آغاز کرده و در نظر دارد با احداث بنادر درسواحل روسیه قطبی و فعال‌سازی این گذرگاه در تمام فصول سال ظرفیت و توان سرویس‌دهی آن را افزایش دهد. در پی این اقدامات ده‌ها کشتی سفرهای آزمایشی خود را در فصل تابستان و بهار در این گذرگاه آغاز کردند.
در این میان فنلاند با هدف کسب نقش محوری در «عرصه کشتیرانی نوین» استقبال گسترده‌یی از این طرح به‌عمل آورده است. کارشناسان امورکشتیرانی و تحقیقات استراتژیک بر این باورند که اهمیت این طرح از نظر کشتیرانی و حمل‌ونقل و حتی اهداف نظامی کمتر از کانال سوئز در100سال اخیر نخواهد بود.
مسکو بهره‌برداری از این آبراه را طی چند سال آینده نوید می‌دهد. این آبراه که جنوب‌شرقی آسیا و شرق این قاره را به امریکا متصل می‌کند، راه‌های ارتباطی کلاسیک از کانال‌سوئز را به نسبت 30درصد کوتاه خواهدکرد و این به معنای صرفه‌جویی بسیار زیاد در وقت و انرژی است. به عنوان مثال مسافت شانگهای چین تا بندر مومانسک روسیه در نزدیکی مرزهای نروژ از طریق کانال‌سوئز درحال حاضر 17700 کیلومتر است درحالی که این مسافت از طریق گذرگاه قطب شمال به 10600کیلومتر کاهش می‌یابد یعنی 7000 کیلومتر کوتاه‌تر از مسیر فعلی. افزون بر اینها، کاهش هزینه‌های عوارض ترانزیت و صرفه‌جویی زیاد در وقت را نیز باید مد نظر قرارداد. به‌دنبال این اظهارات، مجله امریکایی تایم این دستاورد را بزرگ و نقطه‌عطفی در تجارت بین‌المللی ارزیابی کرد.
نیکاراگوئه رقیبی برای پاناما
درحالی که پاناما صدمین سالگرد احداث کانال پاناما را جشن می‌گرفت خبر آغاز پروژه احداث کانال نیکاراگوئه بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام این جشن را تحت‌الشعاع قرارداده و نگرانی عمیقی را میان مقامات دولتی ایجاد کرد.
کانال نیکاراگوئه به طول 278 کیلومتر، عرض 520 متر و عمق 22متر و با پتانسیل تردد کشتی‌های 250تنی می‌تواند نقش استراتژیک و تعیین‌کننده‌یی درحمل‌ونقل بین‌المللی ایفا کند. این آبراه عظیم که با سرمایه‌گذاری چین و مشارکت روسیه و چند کشور امریکای لاتین احداث خواهد شد، موقعیت ممتاز و منحصر به‌فردی برای پکن در همسایگی ایالات متحده به وجود خواهد آورد. نیکاراگوئه امسال با مصادره زمین‌هایی که این آبراه از آن عبور خواهد کرد آغاز این پروژه بسیار سودآور و رویایی را اعلام کرد و این درحالی است که کانال پاناما با عمق 14 متر و امکان تردد تنها 18کشتی 120 تنی در روز تاکنون نتوانسته جوابگوی نیازهای بین‌المللی باشد. احداث کانال نیکاراگوئه در شمال کانال پاناما و تنها به فاصله 200کیلومتر از آن تحول بزرگی در کشتیرانی و تجارت بین‌المللی به وجود خواهد آورد و جایگاه اقتصادی کشور نیکاراگوئه را در سال‌های آینده به‌شکل قابل توجهی ارتقا خواهد بخشید.
منبع: القدس عربی
ترجمه: امیر پورعیسی
