رابطه نزدیک و طولانی‌مدت چین با پاکستان، رقیب شماره یک هند، اصلا به‌مذاق رهبران دهلی خوش نیامده و این اقدام را رفتاری از سر دشمنی ارزیابی می‌کنند. در مقابل هند روابط خودش را با کشورهایی نظیر ویتنام و ژاپن به‌عنوان رقبای چین در منطقه از همیشه نزدیک‌تر کرده است
اهمیت روابط چین و هند به‌عنوان دو قدرت نوظهور که مرزهای مشترک زیادی با یکدیگر داشته و بیش از یک سوم جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند، همواره مورد توجه بوده است. تقریبا مسایل کمی در عرصه بین‌الملل وجود دارد که اهمیتش از چگونگی روابط چین و هند بیشتر باشد.
سال‌ها پیش از اینکه دوکشور در سال 1962 درگیر جنگ کوتاه مدت بر سر مناقشه ارضی شوند، دهلی و پکن متحدان گرمابه و گلستان یکدیگر بودند. به‌طوری‌که بسیاری در چین عمیقا تحت تاثیر کمپین صلح‌آمیز ضداستعمار مهاتما گاندی برای وادار کردن انگلیسی‌ها به ترک هند قرار گرفتند. حتی برخی کهنسالان چین هنوز رابیندرانات تاگور، نویسنده بنگالی که جایزه نوبل ادبیات را در سال 1913 به‌دست آورد، تحسین می‌کنند. و اگرچه نهرو، نخستین نخست‌وزیر هند، به‌عنوان سیاستمداری متکبر مورد تنفر برخی رهبران چین بود اما در سال‌های نخست پس از جنگ جهانی، این دو روابط دوستانه و همراه با احترام متقابلی را آغاز کردند. در آن روزها در چین برخلاف امروز کتاب‌های هندی به‌راحتی در دسترس عموم قرار داشت.
روابط هند و چین اما در نیم قرن گذشته دستخوش مناقشات سیاسی و خصومت‌های دوره‌یی بوده است. هند به‌دلیل شکست مطلق از ارتش مائو در جنگ 1962 احساس تحقیر می‌کند. همچنین رابطه نزدیک و طولانی‌مدت چین با پاکستان، رقیب شماره یک هند، اصلا به مذاق رهبران دهلی خوش نیامده و این اقدام را رفتاری از سر دشمنی ارزیابی می‌کنند. در مقابل هند روابط خودش را با کشورهایی نظیر ویتنام و ژاپن به‌عنوان رقبای چین در منطقه از همیشه نزدیک‌تر کرده است. مناقشه مرزی در هیمالیا و تهاجم دوره‌یی دو طرف به خاک یکدیگر نیز از جمله اختلافات نیم قرن اخیر هند و چین است. چین مدعی است که منطقه آروناچال پرادش در هند که در واقع بخشی از تبت است متعلق به این کشور است. حتی روابط خوب تجاری دو کشور نیز تا حدودی تحت تاثیر این مناقشهها قرار گرفته است. با در نظر گرفتن مجموع شرایط به‌نظر می‌رسد که روابط دو کشور در آینده دستخوش چالش‌های جدی‌تری خواهد شد.
اما به‌نظر، یک نقطه امید وجود دارد و آن اینکه ساکنان و مردمان دو کشور با توجه به بالا رفتن سطح تحصیلات و بهبود شرایط اقتصادی روند درک بهتر یکدیگر را آغاز کنند. از آنجایی که توریست‌ها، دانشجویان و تجار هند و چین با یکدیگر در رفت و آمد هستند شاید این باور در آنان شکل بگیرد که نقاط مشترک دوکشور بسیار بیشتر از چیزی است که فکر می‌کنند.
رشما پاتیل، ستوننویس هندی روزنامه هندوستان تایمز، معتقد است که جهل شدید و ناسیونالیسم افراطی روابط متقابل هند و چین را تحت تاثیر قرار داده است. به‌اعتقاد پاتیل، چین اغلب تلاش می‌کند تا هند را نادیده بگیرد. او که در سال 2008 و همزمان با میزبانی بازی‌های المپیک به پکن سفر کرده میگوید در آنجا متوجه شده که چینی‌ها هیچچیز از جام جهانی کریکت که در هند برگزار می‌شود نمی‌دانند و نام قهرمانان هندی این ورزش هرگز به گوش آنان نرسیده است. او متوجه شده که در دانشگاههای چینی دانشجویان زبان‌های خارجی اغلب هند را کشوری کثیف، فقیر و بینظم می‌خوانند. او میگوید که به‌جز «آب انبه» که یک نوشیدنی نسبتا محبوب هندی در چین است اغلب چینی‌ها هیچ تمایلی به محصولات و فرهنگ هند ندارند و تصوری که از خیابان‌های هند دارند مراکزی کثیف و آلوده است که کودکان فقیر و برهنه در آن ادرار می‌کنند.
البته در مقابل هندیها کمترین تلاشی برای تغییر این سوءبرداشت چینی‌ها ندارند. علاوه بر تعداد انگشت‌شماری روزنامه‌نگار، تنها 15دیپلمات هندی در پکن حضور دارند که البته اغلب آنان نیز غیرفعال هستند. تنها یک گروه لابی بزرگ هندی یک نمایندگی در شهر شانگهای دارد. بنا بر ارزیابی‌ها تنها چند صد تاجر هندی در چین فعالیت دارند. (البته تعداد تجار چینی در هند به مراتب کمتر است)
البته موارد استثنای کمی هم وجود دارد از جمله وقتی رشما پاتیل به ملاقات «آی وی وی»، هنرمند چینی و یکی از مخالفان دولت، رفته است.ای وی وی با اشاره به آزادی بیانی که به اعتقاد وی در هند وجود دارد گفته امیدوار است که شاهد تقویت و موفقیت این کشور در آینده باشد.
این هنرمند چینی گفته که ماموران امنیتی چین تمایل دارند به او یادآوری کنند که دموکراسی ارزش تلاش کردن را ندارد. البته برخی از تجار چینی نیز که مدتی در هند بوده‌اند به آرامش درونی و شادی موجود در جامعه این کشور اعتراف می‌کنند. برخی دیگر به دادگاه‌های علنی و تظاهرات‌های ضدفسادی که در هند وجود دارد اشاره می‌کنند؛ مواردی که در چین غیرممکن است. رشما پاتیل همچنین به تجار چینی برخورد کرده که معتقدند هند بازار بالقوه بزرگی است.
در مجموع کارشناسان معتقدند که پکن و دهلی باید از طریق ارتباطات بیشتر و گسترده‌تر، اعتمادسازی درک خود از تهدیدها را به یکدیگر نزدیک کنند. همچنین جدیت بیشتر در گفتوگو درباره اهداف راهبردی دو طرف می‌تواند در جلوگیری از ایجاد تردید و خصومت بسیار موثر واقع شود. از آنجایی که هر دو کشور اکنون عضو سازمان تجارت جهانی به‌شمار میروند باید برای سرمایه‌گذاری روی پتانسیل‌های همکاری‌های تجاری و تکنولوژیک دوجانبه تلاش کنند؛ مسالهیی که تاکنون کمتر به آن توجه شده است. به‌ویژه اینکه با در اختیار داشتن 40درصد از کل جمعیت جهان، این دو کشور فرصت‌های زیادی برای همکاری دارند. ارزش تجارت دوجانبه چین و هند اکنون سالانه به 25میلیارد دلار می‌رسد که نشان از میزان پیشرفت و بهبودی در طول دهه گذشته دارد.
منبع: اکونومیست
