حجم کمک مالی چین در مقایسه با کمک امریکا بسیار بیشتر است. درخلال سال‌های۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ جان کری، طرحی را در کنگره برای اعطای وام به ارزش 7.5میلیارد دلار برای اجرای طرح‌های توسعه در پاکستان مطرح کرد و به تصویب رساند. این طرح شکست مهمی بود زیرا منابع مالی بین طرح‌های بسیار زیادی پراکنده شد و تاثیر عملی و راهبردی ایجاد نکرد. اکنون به‌نظر می‌رسد چینی‌ها از این طرح امریکا درس گرفته‌اند و طرح مالی بسیار بزرگ‌تری مطرح کرده‌اند که بر یک حوزه مشخص، یعنی زیربنا متمرکز است
بندرچابهار یک بندر مهم در حاشیه آب‌های گرم اقیانوس هند و دریای عمان است و به همین علت قادر است در تمام طول سال امکان انتقال کالا به آسیای میانه را فراهم آورد. دولت ایران در سال1991 میلادی چابهار را منطقه ویژه اقتصادی اعلام کرد تا امکان سرمایه‌گذاری خارجی بهویژه ازسوی کشورهای جنوب‌شرق آسیا در این شهر بندری را فراهم کند
گروه جهان
با سفر شی‌جین‌پینگ رییس‌جمهوری چین به پاکستان گمانه‌زنی‌ها در مورد رقابت این کشور با هند دیگر غول آسیایی و حضورش در ایران جهت همکاری برای طرح توسعه چابهار بالا گرفته است. در‌حالی‌که هندی‌ها از سال2003 همکاری با ایران را برای طرح توسعه بندرچابهار و دستیابی به بازار افغانستان آغاز کردند و قرار است 100میلیون برای این طرح در ایران سرمایه‌گذاری کنند، چینی‌ها از قراردادهایی به‌ارزش 46میلیارد دلار در پاکستان خبر می‌دهند.
به گزارش رویترز، شی‌جین‌پینگ قراردادهایی به ارزش 46میلیارد دلار برای ساختن جاده، راه‌آهن و نیروگاه توسط شرکت‌های چینی در خلال 15سال آینده منعقد می‌کند. این نخستین سفر رییس‌جمهوری چین به یک کشور خارجی مدت کوتاهی پس از تاسیس بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا صورت می‌گیرد.
به گزارش نیویورک‌تایمز، امریکا پیش‌تر با اعطای کمک‌های مالی به پاکستان کوشیده بود مانع از ورود گروه‌های تروریستی به افغانستان و حمله آنها به نیروهای امریکایی شود. اکنون چین با مشکلی مشابه در استان مسلمان‌نشین سین‌کیانگ روبه‌رو است که با افغانستان و پاکستان هم‌مرز است. پکن می‌کوشد با کمک به توسعه اقتصادی در بخش‌های آسیب‌پذیر پاکستان، مانع از ورود تروریست‌ها به این ناحیه شود. اویغورهای چین گروهی به اسم جنبش اسلامی ترکستان شرقی تاسیس کرده‌اند که در کنار چندین گروه پاکستانی در نواحی قبیله‌یی این کشور فعالیت می‌کند. پارسال پاکستان دست به عملیات نظامی در وزیرستان شمالی علیه طالبان زد که یک هدف دیگر آن جنبش اسلامی ترکستان شرقی بود.
بنابراین بخش عمده‌یی از وام‌های چین صرف ایجاد تاسیسات بندری در گوادر در دریای عمان و جاده و راه‌‌آهنی می‌شود که از این بندر با گذر از استان بلوچستان و رسیدن به غرب چین از حوالی نواحی قبیله‌یی رد می‌شود که محل فعالیت گروه‌های تروریستی است.
طرح مسیر گوادر به کاشغر در استان سین‌کیانگ کریدور اقتصادی نام دارد، امکان انتقال کالا را از اروپا به چین بدون نیاز به تنگه مالاکا را فراهم می‌آورد. جهانگیر تارین دبیرکل حزب تحریک انصاف گفت چینی‌ها به‌روشی بسیار بزرگ‌تر از آنچه امریکا در خواب می‌دید، وارد شده‌اند.
شی‌جین‌پینگ در یادداشتی که پیش از سفر به پاکستان در مطبوعات این کشور درج شد، نوشت ما باید ساختار همکاری 1+4 با مرکزیت کریدور اقتصادی ایجاد کنیم که همکاری در عرصه انرژی، زیربنا و همکاری صنعتی و نیز بندر گوادر، ۴حوزه اصلی توسعه پاکستان در آن باشد تا منافع آن برای مردم محسوس باشد.
به گزارش نیویورک‌تایمز، حجم کمک مالی چین در مقایسه با کمک امریکا بسیار بیشتر است.
در خلال سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲، جان‌کری که سناتور بود، طرحی را در کنگره برای اعطای وام به ارزش 7.5میلیارد دلار برای اجرای طرح‌های توسعه در پاکستان مطرح کرد و به تصویب رساند. دیوید اس سدنی از مسوولان سابق پنتاگون می‌گوید این طرح شکست مهمی بود زیرا منابع مالی بین طرح‌های بسیار زیادی پراکنده شد و تاثیر عملی و راهبردی ایجاد نکرد.
اکنون به نظر می‌رسد چینی‌ها از این طرح امریکا درس گرفته‌اند و طرح مالی بسیار بزرگ‌تری مطرح کرده‌اند که بر یک حوزه مشخص، یعنی زیربنا متمرکز است.
وزارت خارجه چین اعلام کرد طرح‌های آبادانی در پاکستان نخستین ابتکارها در چارچوب طرح‌های کمربند اقتصادی جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی است که هزینه آن به ۴۰میلیارد دلار بالغ می‌شود. این طرح‌ها شامل شبکه‌یی بزرگ از جاده، راه‌آهن و بندر است که هدف آن متصل کردن چین به اروپا از طریق آسیای مرکزی و روسیه است. لیو جیانچائو معاون وزیر خارجه چین نگفت چقدر از منابع مالی مربوط به جاده ابریشم صرف طرح‌های آبادانی در پاکستان می‌شود یا چقدر بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا برای آنها وام می‌دهد.
داستان دو بندر
تلاش چینی‌ها برای سرمایه‌گذاری بر پاکستان و بهویژه بندر گوادر در حالی صورت می‌گیرد که هند دیگر غول آسیایی قراردادی را با ایران برای همکاری در توسعه بندرچابهار به امضا رسانده است. رقابت بر سر چابهار، چین را به پاکستان برای احیای بندر گوادر که دارای موقعیت جغرافیایی مشابه چابهار است، کشانده است.
به گزارش روزنامه جروزالم پست، هند و چین در عرصه اقتصادی و تجاری سعی می‌کنند در بندرچابهار حضور بیشتری داشته باشند. این روزنامه می‌نویسد: با وجود آنکه ایران و هندوستان به‌طور سنتی در مورد کشور افغانستان دارای موضعی مشترک بوده‌اند، اکنون دهلی‌نو برای افزایش رقابت اقتصادی با «پکن» خواهان حضور بیشتر در بندر«چابهار» است. این موضوع برای ایران نیز اهمیت زیادی دارد چرا که خواستار افزایش روابط اقتصادی و تجاری با اروپا و کشورهای آسیایی است.
هندوستان از سال2002 میلادی توسعه فعالیت‌های خود در بندرچابهار را مدنظر قرار داده است.
اقدام هندی‌ها در این زمینه واکنشی به افزایش حضور چینی در بندر «گوادر» پاکستان در 72کیلومتری چابهار است. اکنون «دهلی‌نو» می‌تواند با کاهش تحریم‌ها کالاهای بیشتری را از طریق بندرچابهار ایران به افغانستان انتقال دهد. افزایش مبادلات تجاری میان افغانستان و چابهار باعث افزایش تاثیرگذاری هندوستان در افغانستان پس از خروج نیروهای ناتو از آن کشور در سال2014 میلادی می‌شود.
این گزارش اشاره می‌کند که توافق هسته‌یی میان ایران و کشورهای غربی می‌تواند ایران را که همچنان گذرگاهی «امن» برای سایر کشورهای جهان است، از فشار تحریم‌ها خلاص کند و کاهش فشارهای بین‌المللی بر این کشور می‌تواند چنین وضعیتی را تقویت کند.
اهمیت چابهار
بندر چابهار به‌عنوان بندر آزاد در دریای عمان، یکی از مهم‌ترین بنادر جهان محسوب می‌شود و می‌تواند کریدور ارتباطی شرق آسیا و آسیای میانه با غرب باشد. توسعه بندرچابهار که از سال2003 آغاز شده است، در مدت مذاکرات ایران با کشورهای 1+5 بسیار مورد توجه قرار گرفته است. چندی قبل بنیاد کارنگی با انتشار مقاله‌یی به اهمیت همکاری هند و ایران اشاره کرده بود. مجله آسیا تایمز در مقاله‌یی و با توضیح امکانات و مزایای جغرافیایی بندر چابهار برای افغانستان، ایران و هندوستان نوشته بود که در خلال 10سال گذشته دولت هند برای توسعه بندرچابهار با دولت ایران همکاری کرده است تا زمینه برای پهلوگرفتن کشتی‌های هندی در این بندر برای تخلیه محموله‌های خود به مقصد افغانستان و بازارهای آسیای میانه آماده شود. بندرچابهار سبب خواهد شد تا هند برای تجارت سودآور با کشورهای آسیای میانه دیگر نیازی به حمل کالاهای خود به بازارهای این منطقه از طریق خاک پاکستان نداشته باشد.
به نوشته آسیا تایمز، ایران، هند و افغانستان در سال2003میلادی نخستین موافقتنامه خود را درباره توسعه بندرچابهار امضا کردند. براساس این موافقتنامه، قرار شد که ایران جاده چابهار تا مرز افغانستان را بسازد و دولت هند نیز این جاده را از مرز افغانستان تا زرنج- دل‌آرام که کنار بزرگراه قندهار- هرات واقع است، ادامه دهد. به این ترتیب، بندرچابهار به کابل و نقاط شمالی افغانستان پیوند خواهد خورد. این جاده‌ها هم‌اکنون آماده شده‌اند و بندرچابهار نیز برای تبدیل شدن به کانون اصلی ترانزیت کالاهای هندی به مقصد افغانستان و کشورهای آسیای میانه از آمادگی لازم برخوردار است.
این مقاله می‌افزاید: «بندرچابهار یک بندر مهم در حاشیه آب‌های گرم اقیانوس هند و دریای عمان است و به همین علت قادر است در تمام طول سال امکان انتقال کالا به آسیای میانه را فراهم آورد. دولت ایران در سال1991میلادی چابهار را منطقه ویژه اقتصادی اعلام کرد تا امکان سرمایه‌گذاری خارجی بهویژه ازسوی کشورهای جنوب‌شرق آسیا در این شهر بندری فراهم کند.
افزون بر یک بزرگراه عمده که چابهار را به بزرگراه قندهار- هرات متصل می‌کند، دو طرح ریلی نیز در دست اجرا قرار دارند. نخستین خط آهن که هندی‌ها ساخت آن را برعهده دارند، بندرچابهار را به منطقه حاجی گک که ارزش ذخایر معدنی آن بین یک تا 3هزارمیلیارد دلار برآورد شده است، متصل خواهد کرد. خط دوم که ایرانی‌ها سرگرم ساخت آن هستند، شهر هرات را به مشهد ایران متصل کرده و از آنجا به سمت ترکیه ادامه خواهد یافت. ساخت این خط آهن حدود 10سال طول خواهد کشید.»
آسیا تایمز، در این مقاله بااشاره به دیدار مقامات کشورهای افغانستان، ایران و هند درحاشیه شانزدهمین نشست سران جنبش غیرمتعهدها در تهران به موضوع ایجاد تاسیسات و تسهیلات جهت تجارت با افغانستان در بندرچابهار که در این دیدار درباره آن بحث و گفت‌وگو شد، پرداخته است. موقعیت جغرافیایی این سه کشور، عمده‌ترین عامل در تجارت سه‌جانبه محسوب می‌شود. در ماه می سال‌جاری میلادی، انور الحق احدی، وزیر تجارت و صنایع افغانستان و ابوالفضل زهروند، سفیر ایران در کابل موافقتنامه‌یی برای گسترش مناسبات بازرگانی بین دو کشور امضا کردند. مهم‌ترین موضوع مورد توجه دو طرف در این موافقتنامه، بندرچابهار در جنوب‌شرق ایران بود. 50هکتار از زمین‌های مجاور این بندر و محوطه خود بندرگاه برای ایجاد تاسیسات و تسهیلات بسیار بزرگی برای تجارت با افغانستان اختصاص یافته است. به گزارش آوا، نشست سه‌جانبه‌یی پنجم سنبله میان ایران، هند و افغانستان درباره بررسی همکاری‌های مشترک بهویژه توسعه و گسترش همکاری‌ها برای تجارت و ترانزیت و سرمایه‌گذاری در بندرچابهار برگزار شد. در این نشست حیدر، معاون وزیر خارجه افغانستان، سیدعباس عراقچی، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت
خارجه ایران، و ماتای، قائم‌مقام وزیر خارجه هند شرکت داشتند. اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان با آگاهی از اهمیت بندرچابهار بارها از ایران تقاضا کرده است که ایران به این کشور امکاناتی در چابهار بدهد. وی که برای نخستین‌بار پس از احراز مقام ریاست‌جمهوری به ایران سفر کرده است، دیروز در نشست خود در اتاق بازرگانی ایران خواستار ایجاد شبکه مطمئن و امن ترانزیتی از این کشور به بندر چابهار شد و گفت: چابهار برای ما نقش اکسیژن و حیاتی دارد و ایجاد این شبکه حمل‌ونقل ضروری است. اشرف غنی احمد زی در جمع فعالان اقتصادی ایران و افغانستان در اتاق بازرگانی افزود: متاسفانه در افغانستان زیرساخت‌های اساسی و شبکه‌های ترانزیت هنوز ایجاد نشده است. وی گفت: شبکه ترانزیتی قابل اطمینان و بدون مشکل برای توسعه افغانستان حیاتی و ضروری است.
با اینکه به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، تحریم‌ها که مانع سرمایه‌گذاری خارجی در ایران می‌شد، ازجمله مهم‌ترین مانع برای انجام این طرح ظرف 10سال اخیر بوده است، برخی دیگر اعتقاد دارند که در این زمینه هند تاخیر می‌کند و در این تاخیر پاکستان در همکاری با چین می‌تواند از امکانات بندر گوادر که موقعیت جغرافیایی مشابهی دارد، استفاده کرده و از ایران جلو بیفتد. برخی تحلیل‌ها هم می‌گویند که علاوه بر تحریم‌ها در این 10سال هند درگیر اختلافات درونی برای سرمایه‌گذاری در چابهار بوده است اما دولت نارندرا مودی مصمم است که این طرح را تسریع کند. امید می‌رود که ایران و سیاست‌گذاران اقتصادی کشور، این فرصت جغرافیایی را مغتنم شمرده تا در این رقابت اقتصادی-جغرافیایی بازنده همسایه بی‌ثبات از لحاظ سیاسی خود نشوند.
